ترانه وفايي، استاد ادبيات تطبيقي دانشگاه، در نشست نقد و بررسي كتاب «داستانهاي فلسفي جهان» گفت: «ميشل پيكمال» نويسنده كتاب باور دارد كه شرق، مهد حكايت، روايت، فلسفه و عرفان است و براي گردآوري اين كتاب گرايش خاصي به فلسفه شرق داشته است. كتاب «داستانهاي فلسفي جهان» شامل ۵۷ داستان است كه برخلاف نام كتاب تنها دربردارنده داستان نيست.\
وي كه عصر روز سهشنبه (10 شهريورماه) در سراي اهل قلم موسسه خانه كتاب سخن ميگفت به ديدگاه ميشل پيكمال اشاره كرد و افزود: نويسنده در اين كتاب باور دارد كه فضاي فلسفه غرب را فراموش نميكند زيرا در آن فضا داستان بسيار كم گفته شده و اين داستانهاي كم نيز به نوجوانان ارايه نميشود.
مترجم كتاب «داستانهاي فلسفي جهان» خاطرنشان كرد: وي سالها تلاش كرده و با تحقيقاتي كه در زمينه ادبيات شرق انجام داده توانسته در اين ژانر موفقيتهايي را به دست آورد و داستانهاي فلسفي جهان را با بازنويسي مجدد به كودكان و نوجوانان سرزمين خود ارايه دهد.
اين مدرس زبان فرانسه يادآور شد: وي به همين يك كتاب بسنده نكرده بلكه كوشش كرده تا كتابهاي ديگري را با همين قالب به رشته تحرير درآورد. افسانهها در اين كتاب مانند استاد و طلبهاي كه به نوجوان آموزش فلسفي ميدهد ارايه ميشود و من توانستم با ترجمه كتاب اين داستانهاي فلسفي را به دست مخاطبش برسانم.
نويسنده كتاب «او» كه به تازگي توسط انتشارات «او» منتشر شده است، خاطرنشان كرد: خواندن اين كتاب همانطور كه نويسنده آن معتقد است به همراه فرد ديگري مانند والدين توصيه ميشود تا بتوانيم به پرسشهايي عميقتر پيرامون آن موضوع برسيم. اگر فرد با طرز خواندنش بتواند در ذهن نوجوان پرسش و تفكر بيافريند بسيار مفيدتر خواهد بود.
مترجم كتاب «مجموعه فلسفه را بچشيم» به داستان «رتتوي» كه به تازگي توسط انتشارات «او» منتشر شده اشاره كرد و گفت: اين كتاب بسيار مفيد است و معتقدم كه كودكان و نوجوانان بهتر است كه با آن آشنا شوند؛ زيرا نكتههاي فلسفي بسياري دارد و از لحاظ ظاهري نيز شبيه كتاب "گاز زده" منتشر شده است. اين كتاب با يك جمله از فيلسوفان نامآشنا آغاز شده كه «اگر قرار است چيزي را بخوري بهتر است بهترين چيز را بخوري».
مترجم كتاب «رتتوي» در ادامه سخنانش گفت: من گرايش بسياري دارم كه بتوانم كار تطبيقي را براي نوجوانان بنويسم و لازمه اين نگارش اين است كه نويسنده بايد در ادبيات فارسي قوي باشد تا بتواند با بياني شيوا و ساده داستانها و افسانهها را براي اين قشر به رشته تحرير دربياورد.
وي كه دكتراي ادبيات تطبيقي خود را از سوربن فرانسه گرفته است يادآور شد: در ايران نميتوانيم تشخيص دهيم كه كتاب «داستانهاي فلسفي جهان» اثر ميشل پيكمال براي بزرگسال يا نوجوان نوشته شده است؛ اما در فرانسه تأكيد دارند كه اين كتاب براي نوجوانان نوشته شده كه بايد به همراه بزرگترها مطالب آن خوانده شود.
مترجم كتاب «۱۰۱ دليل حسابي براي اين كه از بچه بودنمان خوشحال باشيم» خاطرنشان كرد: مخاطب پيكمال، نوجواناناند. او با اين كار ميخواسته نوجوانان را به خواندن كتابهاي فلسفي ترغيب كند؛ زيرا در فرانسه كودكان و نوجوانان به خواندن كتابهاي فلسفي علاقه نشان نميدهند و نويسنده اين كتاب را تنها براي نوجوانان به رشته تحرير درآورده است.
سپس احسان عباسلو دبير نشست گفت: نويسنده كتاب «داستانهاي فلسفي جهان» ارادت خاصي به فلسفه شرق دارد. اين كتاب شامل ۵۷ داستان است كه برخلاف نام كتاب تنها دربردارنده داستان نيست؛ زيرا ما شعر روايي داريم كه در قالب داستان گنجانده شده است.
وي افزود: نکات اخلاقی برای چينيها بسيار مهم است و نكتههاي آموزشي و اخلاقي را در قالب داستانهاي كوتاه ميآورند. در برخي از داستانهاي اين كتاب منبع ارايه نشده و نظرهايي كه به عنوان توضيحات اخلاقي آمده بسيار ضعيف است. همچنين دانش عمومي نويسنده كتاب نيز پايين است و اطلاعاتي كه از داستانهاي مولوي ميدهد، وي را تنها بنيانگذار رقص سماع معرفي ميكند!
حكمت تمثيلي تعادلگراست
پرويز عباسي داكاني استاد ادبيات دانشگاه سخنران ديگر نشست بود. وي سخنان خود را با اين جمله آغاز كرد كه امروزه درگير عطار نيشابوري هستم و از خواندن اين داستان لذت بسياري بردم.
وي با بيان اينكه داستانهاي فلسفي چيست، خاطرنشان كرد: سيمون دوبوار در كتاب «نقد حكمت عاميانه» كه مصطفي رحيمي آن را ترجمه كرده، آورده است، داستانهاي فلسفي در واقع فلسفهاي است كه با صور خيال بيان ميشود و يا به تعبير ديگر فلسفهاي است كه در متن زندگي بحث ميشود. برخلاف خود فلسفه كه ميتواند كاري به زندگي نداشته باشد اما مفاهيم مجرد را در متن زندگي ميآورد و مواردي را در زندگي ميسازد.
وي افزود: نويسنده اين كتاب ميتوانست صورتهاي كهن حكايت را به قصه جديد تبديل كند و با ويژگيهاي جديد آن را بازنويسي كند. اين كار شدني بود؛ ولي پيكمال تنها به جمعآوري قصه و داستان پرداخته است.
وي به تفاوت ميان اسطوره و داستان اشاره كرد و گفت: ميان اسطوره و داستان تفاوتهاي بسياري است؛ زيرا بزرگاني در حوزه دين شناسي، روانشناسي و باورشناسي درباره اسطوره بحث ميكنند؛ اسطورههايي مانند ايلياد، اديسه و... . اما ادباي ما نظير عطار، مولانا، سنايي و... داستان فلسفي نگفتهاند بلكه به حكمت تمثيلي روي آوردهاند.
اين استاد دانشگاه يادآور شد: حكمت تمثيلي تعادلگراست. در حكمت تمثيلي مجموعهاي داريم با عناصري كه بناست اين مجموعه با عناصر داخل مجموعه ديگر ارتباط داشته باشد. مجموعه نخست محسوس و مجموعه دوم معتدل است. آن امر معتدل قابل نمايش نيست. در امر محسوس و روابط درون آن ميتوانيم پلي بزنيم به درك معتدل.
وي در ادامه سخنانش به ترجمه اين كتاب اشاره كرد و گفت: نثر ترجمه گزارشي است نه ادبي. در حالی که اگر ما با طيف نوجوان سر و كار داريم، بايد نثر حالت ادبي داشته باشد.
عباسي به تعليقات نيز اشاره كرد و گفت: اگر كتاب «۱۰۰ حكايت ذن» با ترجمه گيتي خوشدل را بخوانيد ميبينيد كه قابليت فلسفي بيشتري دارد و مترجم در اين كتاب نيز ميتوانسته ترجمه را به شكلي تنظيم كند كه با حكايات همخواني بيشتري داشته باشد و با تعليقاتي بر غناي اثر بيفزايد. دكتر وفايي ميتواند در چاپهاي بعدي كتاب اين موارد را رعايت كند تا اثر، غناي بيشتري بيابد.
سپس اين استاد دانشگاه مواردي را از كتاب و ديدگاههاي نويسنده خواند و اشكالاتي را بر آن وارد كرد و اظهار اميدواری کرد كه در چاپهاي بعدي اثر اين موارد رعايت شود تا يك نوجوان به سهولت و آساني بتواند از خواندن اين كتاب لذت ببرد.
نظر شما