به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، سيد علي موسوي گرمارودي؛ چهره ماندگار بخش شعر، در نشست رونمايي «منظومه كهن علي‌نامه» گفت: استاد شفيعي كدكني گفته‌اند كه با چشم‌پوشي از خطاهاي كاتب و برخي از حذف‌هاي او، مي‌توان گفت كه «ربيع»، سراينده «‌علي نامه»، از ميان 11 تا 12 هزار بيتي كه سروده است، 2 تا 3 هزار بيت ستايش‌انگيز دارد. 

وي كه عصر روز گذشته (14 شهريورماه) در مركز پژوهشي ميراث مكتوب سخن مي‌گفت با اشاره به چاپ حروفي اثر افزود: به نظر من اين ميزان از شعر خوب، توفيقي براي هر شاعري به حساب مي‌آيد. اگر اين منظومه چاپ حروفي شود و انواع خطاهاي كاتب اصلاح شود،گمان مي‌كنم كه تعداد ابيات خوب و ستايش‌انگيز آن بيشتر از مقداري خواهد شد كه دكتر شفيعي گفته‌اند. 

اين شاعر در ادامه سخنانش افزود: هر چه به پايان «علي نامه» نزديك مي‌شويم، به ابيات بهتري برمي‌خوريم. از ورق 190، كه بخشي از جنگ «صفين» است، ابيات زيبا چشمگيرتر است. اين منظومه در مقايسه با 10 منظومه ديني ديگري كه من بررسي كرده‌ام، علاوه بر فضل تقدم، از دو نظر بر همه آنها برتري دارد. 

وي به نخستين برتري اين نسخه خطي اشاره كرد و گفت: چهره تاريخي اين منظومه برجسته است. با اين كه استاد كدكني گفته‌اند كه در «علي نامه» تاريخ با افسانه آميخته شده است، اما به نظر من آنچه شاعر گفته است در چارچوب احاديث است. در منظومه‌هاي ديني ديگر زبان فارسي هر چه به زمان كنوني نزديك‌تر مي‌شويم، وجه تاريخي آنها كم مي‌شود و جنبه افسانه‌اي مي‌گيرند؛ اما در «علي نامه» تكيه سراينده بر وجه تاريخي اثر است. 

وي به ويژگي دوم اثر اشاره كرد و گفت: دليل ديگر اين است كه چون اين منظومه در 482 هجري سروده شده است، زبان آنها به دليل قدمت (نه در جوهر شعري) به طور طبيعي و خود به خود، بسيار شبيه شاهنامه است. به ويژه در حوزه واژگان اين مطلب آشكارتر است. 

گرمارودي با اشاره به تفاوت زبان «علي نامه» و «شاهنامه» افزود: البته تفاوت زبان «علي نامه» با «شاهنامه» در شمار واژگان عربي آن است. اين تفاوت هم به اين دليل است كه منظومه ياد شده، داستاني عربي دارد. 

وي افزود: يك نكته ديگر هم قابل يادآوري است كه شادروان «گولپينارلي»؛ دانشمند ترك، با استناد به ابياتي از منظومه «علي نامه»، تخلص او را «دانشي» گمان برده‌اند. اما با بررسي آن ابيات درمي‌يابيم كه دانشي به هيچ روي نمي‌تواند تخلص گوينده «علي نامه» باشد و در خود كتاب به صراحت نام او «ربيع» آمده است. 

«علی‌نامه»؛ نخستين متن كهن حماسي شيعي تاكنون
سپس اكبر ايراني رئيس مركز پژوهشي ميراث مكتوب به هدف برگزاري اين نشست اشاره كرد و افزود: هدف از اين نشست تبادل نظر و بحث درباره منظومه «علي نامه» است. از افتخارات موسسه ميراث مكتوب است كه پس از 16 سال فعاليت، اكنون شاهد انتشار منظومه مهم «علي‌نامه» است. 

وي افزود: ميراث مكتوب موفق شده است كه گنجينه بي نظير «علي نامه» را به صورت عكسي منتشر كند تا ماهيت و چگونگي آن براي همگان قابل استفاده باشد. اين نخستين متن كهن حماسي شيعي است كه تاكنون پيدا شده است. تا چندي پيش گمان مي‌رفت «خاوران نامه» ( از قرن 8 ) قديمي‌ترين حماسه شيعي است. اين نيز گفتني است كه نخستين بار عبدالباقي گولپينارلي بود كه منظومه «علي نامه» را شناسايي و معرفي كرد. 

مدير مركز پژوهشي ميراث مكتوب خاطرنشان كرد: نسخه منحصر به فرد اين كتاب در موزه قونيه نگهداري مي‌شود. گويا شادروان محمد امين رياحي هم آن نسخه را ديده است. با اين همه شادروان مجتبي مينوي بود كه عكسي از «علي نامه» را تهيه كرد و به كتابخانه مركزي دانشگاه تهران فرستاد. گويا «علي نامه» در اصل در 3 جلد بوده؛ اما يك جلد آن مفقود شده است. تاريخ كتابت آن نيز چندان مشخص نيست و احتمالا در قرن 6 يا 7 هجري نوشته شده است.

وي افزود: حدود 10 سال پيش استاد محمدرضا شفيعي كدكني مقاله مهمي درباره «علي نامه» در 70 صفحه منتشر كرد. وقتي ميكروفيلم آن منظومه را ديديم دريغ‌مان آمد كه چاپ نشود، هم به صورت حروفي و هم به گونه چاپي؛ هرچند عكس نسخه بسيار تيره و تار بود. 

ايراني يادآور شد: اندكي بعد با حمايت و مشاركت رسول جعفريان؛ رئيس كتابخانه مجلس شوراي اسلامي، عكس رنگي «علي نامه» از قونيه تهيه شد و با تشويقي كه استادان كردند، آن را به صورتي كه امروز رونمايي مي‌شود، منتشر كرديم. مقاله استاد كدكني هم در ابتداي كتاب آمده است. همچنين مقاله دكتر اميد سالار به زبان انگليسي در آغاز اين چاپ ديده مي‌شود. اين اثر بايد در اختيار محققان قرار بگيرد و از جنبه‌هاي مختلف بررسي شود.