سرویس ادبیات خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، سلمان هراتی از شاعران متعهد و مذهبی با تخلص آذرباد بود که اندیشه و دیدگاه نوینی در اشعارش جلوه‌گر است. وی در نخستین جشنواره ادب و پایداری از شاعران برتر ادبیات دفاع مقدس شناخته شد. «از آسمان سبز»، «دری به خانه خورشید» و «از این ستاره تا آن ستاره» از جمله آثار این شاعر است. به مناسبت سالروز درگذشت سلمان هراتی در نهم آبان گفت‌وگویی با کامران شرفشاهی، نویسنده، شاعر و پژوهشگر ترتیب دادیم.

مهم‌ترین ویژگی‌های اخلاقی سلمان هراتی چه بود و این ویژگی‌ها تا چه حد در اشعارش نمود پیدا کرده است؟

سلمان هراتی یکی از چهره‌های ارزنده ادبیات معاصر و خاصه شعر فارسی کشورمان است که متاسفانه با وجود استعداد درخشانی که داشت، مرگ مجال نداد که تمام این استعدادها به بار بنشیند و ما بیشتر از احساس، اندیشه و آثار ارزشمند وی استفاده کنیم. سلمان هراتی به لحاظ شخصیتی بسیار متین و مهربان بود و به همین سبب تمام دوستان خاطره‌های خوبی از وی به یاد دارند. سلمان معلم بود و در روستاهای شمال کشور به کار تدریس اشتغال داشت، اهل بزرگنمایی فعالیت‌های خود نبود و شخصیت محجوب و بی‌ریایی داشت.شخصیت سلمان هراتی مانند شعرش بود و این دو جدایی‌ناپذیر بودند. سلمان به لحاظ اینکه با فقر و محرومیت‌های مردم از نزدیک آشنا بود و این مسائل را با گوشت و پوست و استخوان خود حس می‌کرد در اشعارش موضع‌گیری‌های اجتماعی داشت و بخش قابل ملاحظه‌ای از اشعار اجتماعی روزگار ما مربوط به شعرهای سلمان و شعرهای اعتراض وی است. اشعار سلمان هراتی با گذشت زمان همچنان طراوت و تازگی خود را دارد.

علت اینکه اشعار سلمان هراتی با گذشت زمان همچنان تازگی دارد، چیست؟

این مسئله به زلالی سلمان بر می‌گردد. وی صادق بود و اگر از موضوعی سخن می‌گفت با اعتقاداتش گره خورده بود. شعرهای سلمان بیش از آنکه کوششی باشد، جوششی است یعنی از اعماق وجودش جوشیده و صداقتی که در وجود سلمان قرار داشت در شعرهایش متجلی است به همین دلیل مردم با وجود گذشت چهار دهه از آن روزگار همچنان با سلمان هراتی انس و الفت دارند و آثارش را با علاقه وافر مطالعه می‌کنند.

معرفی شاعرانی همچون سلمان هراتی تا چه اندازه ضروری است؟

متاسفانه نه تنها درباره سلمان هراتی بلکه درباره بسیاری از شاعران گرانمایه معاصر کم کار شده است. سازمان‌های فرهنگی که متولی و مدعی امور فرهنگی هستند در زمینه معرفی شاعرانی چون سلمان هراتی قصور و کوتاهی فراوان از خود نشان دادند و شایسته است که یادمان‌ها و برنامه‌های متعدد در زمینه معرفی و شناسایی سلمان هراتی و نقد آثارش برگزار شود.. ما در تمام این سال‌ها با یک فضای رخوت‌آلود روبه‌رو هستیم و این فضا همچنان باقی است.

مهم‌ترین وجه تمایز سلمان هراتی با دیگر شاعران چیست؟

یکی از ویژگی‌های مهم شعرهای سلمان هراتی این است که سلمان خودش بود و وقتی شعرهای وی را می‌خوانیم کاملاً مشخص است که از چه جغرافیایی با ما سخن می‌گوید؟ شعرهای سلمان پر از تشبیه و استعاره درباره جنگل، دریا و فضایی است که در آن نفس کشیده و واژه‌های محلی و فرهنگ بومی در شعرهای سلمان هراتی نمود بسیار چشمگیری دارد و از بسامد بالایی برخوردار است. خوب است شاعران جوان این خط و مشی و زاویه دید سلمان را مورد توجه قرار دهند و سعی کنند هنگام سرودن به تماشای جغرافیایی که در آن زیست می‌کنند، برخیزند. شاعران جوان باید همچون سلمان آثاری که ارائه می‌کنند، برخاسته از محیط زندگی آنها و دربردارنده مسائل و نکاتی باشد که مردم با آن درگیر هستند. در حقیقت شاعران جوان باید از کلی‌گویی‌ها و بیان نکاتی که چندان دردی از جامعه دوا نمی‌کند و حرف تازه ای در آنها وجود ندارد، اجتناب کنند.

و حرف آخر؟

ما باید قدر شاعرانی همچون سلمان هراتی را که حرف تازه‌ای داشتند، بدانیم. شاعرانی چون سلمان دردمند بودند و مثل آیینه‌ای برای ما و نسل آینده هستند. هر. شاعرانی چون سلمان دردمند بودند و مثل آیینه ای برای ما و نسل آینده هستند. بنابراین باید به سهم خود تلاش کنیم که نام و یاد این عزیزان در جامعه ما انعکاس بیشتری یابد.