شنبه ۲۸ شهریور ۱۳۸۸ - ۱۰:۴۵
تدوين بزرگترين معجم معنايي جامع قرآن

با انتشار چاپ اول از سومين جلد از مجموعه فرهنگ قرآني با عنوان «برگزيده فرهنگ قرآن»، تدوين بزرگترين معجم معنايي جامع قرآن به پايان نزديك شد.\

به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اين اثر، بزرگترين معجم معنايي جامع از قرآن كريم است كه با بيش از دو هزار موضوع اصلي و هزاران موضوع فرعي، به وسيله محققان «مركز فرهنگ و معارف قرآن» در حال تدوين است.

در بخشی از پیش‌گفتار اين کتاب آمده است: «قرآن مجید، یگانه کتاب آسمانی است که دست تحریف، دامان آن را نیالوده و جاودانگی اسلام را سندی است پر ارج و آخرین سفیر آسمان را معجزه‌ای است ابدی. کهنسالی، غبار کهنگی بر آن ننشانده. از سوی خدا و همیشه پابرجاست. افسردگی را بدان راه نیست و تشنگان را از هر نسل و عصر، جام‌های سرشار از طراوت دارد. کتابی است که هیچ کژی و ناراستی را برنمی‌تابد. استوار و بی‌رخنه همه آنچه را که بایسته هدایت آدمیان است، پیش روی آنان نهاده است. تشنگان معرفت را باران است و شیفتگان محبت را مهربان. عامی و عالم، از خوان گسترده آن بهره دارند.
قرآن مجيد، بي‌آن‌كه گذشت زمان، چيزي از آن بكاهد يا مرور ايام آن را از پاي درآورد و بي‌آنك‌ه موج‌هاي تغيير و تبديل، لفظ و معناي آن را آشفته سازد، همواره هدايتگر انسان‌ها در همه ادوار تاريخ بوده است. اين وحي‌نامه الهي، با همان الفاظ ثابت كه از روز نخست به ميان آورد و با همان ادبيات كهن و مرسوم، هميشه صدرنشين هر محفلي است كه در آن نكته‌ تازه گفته مي‌شود يا دانش نو پرده از رخسار برمي‌دارد. آيا اعجازي از اين فراتر به انديشه آدمي مي‌گنجد كه كتابي كهن، چنين تازه و شاداب، رهاوردهاي علمي، عقلي و شهودي بشر را پذيراست و همه آنها را تواند كه در دامان خود پرورد. ستيزه‌جويان هر قدر كه آشوب كنند، نتوانند گردي بر دامان قرآن بنشانند و اوست كه همچنان هماورد مي‌خواهد.
تازگي و طراوات، نشانه‌اي از اعجاز قرآن است. و اين شگفتي گويا هماره مايه اعجاب و پرسش فرهيختگان تاريخ بوده است؛ چنان كه از امام صادق(ع) پرسيده‌اند: چرا به رغم گذشت زمان، قرآن هر روز تازه و تازه‌تر مي‌شود؟ امام(ع) در پاسخ فرمودند: «زيرا خداوند، قرآن را نه براي مردمي ويژه يا دوره‌اي خاص فرستاده است، بلكه اين كتاب براي همه زمان‌ها و همه انسان‌هاست.»

بطور حتم هيچ كتابي تاكنون، اين اندازه موضوع و محور تحقيق و گزارش نبوده است. از ده‌ها هزار كتابي كه قرآن را چون نگين در ميان خود گرفته‌اند، چنين برمي‌آيد كه قرآن هماره مورد توجه انديشمندان و بزرگان علم و معرفت بوده است. اين تحقيقات از دامنه اطلاع‌رساني تا قله تفسير و تاويل، همگي بر اين دعوي پاي مي‌فشارند كه قرآن مجيد مهمترين و جوشنده‌ترين چشمه فيض الهي است و ميوه معرفت را جز از شاخه آن نمي‌توان چيد. هرچند تا عصر حاضر، معجم‌ها، فرهنگ‌ها و دائرة‌المعارف‌هاي بسياري، در كارنامه قرآن‌پژوهي ثبت شده، اما هنوز گره‌هاي بسياري است كه بايد گشود و راه‌هاي درازي است كه بايست پيمود. 

در چندین خطبه نهج‌البلاغه، مولی علی(ع)، قرآن را این چنین معرفی می‌کند: «(قرآن) درمان‌گر دردها، نیکوترین اخبار، بهار قلب‌ها و شفا بخش دل‌هاست. سودمندترین ماجراها در آن است؛ کتاب بینایی است با ظاهری آراسته و باطنی ژرف، شگفتی‌های آن را پایان نیست و تاریکی‌ها از آن گریزان است. چراغ راه است. سخنوری است که خستگی به زبان او در نمی‌پیچد و بنایی است که هیچگاه فرو نمی‌ریزد. عزیزی است که یارانش هرگز شکست ندارند. خیرخواه بی‌شائبه است و هرگز دروغ نمی‌گوید. اگر پناه دهد؛ استوار است و اگر شفاعت کند؛ شفاعتش مقبول است.»

در بخشي از پيشگفتار كتاب آمده است: « بسياري از مفسران سخت كوش و ژرف‌انديش قرآن، هر يك از موقف گرايش و ذائقه خود به قرآن نگريسته‌اند. اين طبقه از دانشمندان اسلامي، هرچند در تبيين ابعاد و زواياي فرهنگ قرآن، تلاش و مجاهدات بسيار ارزشمندي كرده‌اند، اما هرگز نتوانسته‌اند گستره معارف قرآن را به شكل جامع و فراگير در پيش روي مسلمانان نهند. در قرآن مجيد، تعاليم و آموزه‌هايي است كه همچنان بكر باقي مانده و دست تحقيق و تاليف، آنها را لمس نكرده است و شيفتگان بسياري مي‌توانند هر روز بدان روي آورند و ساحتي از آن را تفرج كنند و به سرزمين‌هاي ناشناخته‌اي از معرفت پاي گذارند. اين نياز مقدس و اين راه دراز، بلند همتاني را مي‌خواهد كه گرد هم آيند و با تلاشي تازه و با به كارگيري ابزار مدرن، راه نپيموده را هموار كنند و راه ورود به عرصه‌هاي گوناگون فرهنگ قرآن را بگشايند. و حاصل جهاد علمي خود را فرا روي مشتاقان قرار دهند و همه را به اين خوان نعمت صلا زنند.
آري آثار سامان يافته قرآني، با هدف اطلاع‌رساني از الفاظ قرآن، با همه تنوع و گستردگي قابل ستايش، تاكنون نتوانسته‌اند پاسخي عام و جامع به نياز مسلمانان و قرآن پژوهان بدهند. معارف بسيار عظيم و عميق در طومار گنج‌نامه وحي الهي نهفته است كه جويندگان را بدان دسترسي نيست. برآوردن اين نياز جز از رهگذر همدلي و همياري گروه كاردان و قرآن‌شناسي كه فرصت و فراغت لازم را داشته باشند. ممكن نيست، نخست بايد "شيوه و راه" درست‌ را يافت، آنگاه بدان راه و روش به فتح عرصه‌هاي گوناگون پرداخت. اطلاعات و كتاب‌هاي موجود در مراكز علمي، گواهند كه تلاش‌هاي تحسين برانگيزي در جنبه‌هاي مختلف كلامي، فلسفي، فقهي، حقوقي، سياسي، اجتماعي، اخلاقي و تربيتي و ... صورت تدوين يافته است. اما همان‌ها گواهي مي‌دهند كه فرهنگي جامع و فراگير كه همه اين اطلاعات را به شيوه علمي گزارش كند، صورت تحقق نيافته است. مجموعه حاضر، گامي است بدين‌سو.»

پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي، در بخش ديگري از پيشگفتار كتاب آورده است: «اثر فاخر و بزرگ "فرهنگ قرآن" كه انشاء‌الله در قالب 30 جلد عرضه خواهد شد، معجم معنايي جامعي از قرآن كريم است كه در بيشتر از دو هزار موضوع اصلي و هزاران موضوع فرعي سامان مي‌يابد.
با هدف تسهيل بهره‌گيري و امكان حمل اين اثر به ويژه براي مبلغان يا استاداني كه ناچارند آن را در سفر يا هنگام تدريس و استفاده‌هاي مشابه همراه خويش داشته باشند و نيز جهت تقليل هزينه‌هاي نشر بر آن شديم اين اثر ارزشمند را در چهار جلد به صورت برگزيده نيز ارايه كنيم. به اين منظور برداشت‌ها، متن آيات و توضيحات مربوط به برداشت‌ها را حذف نموده و فقط به شناسه‌ها و نمايه‌ها و آدرس آيات اكتفا كرديم.»

اين اثر در چهار جلد خلاصه شده است، به نحوي كه فيش‌ها، متن‌ آيات و توضيحات مربوط به برداشت‌ها حذف و فقط به شناسه‌ها، نمايه‌ها و نشاني آيات، اكتفا شده است.

جلد سوم كتاب كه با كلمه «سپاس» شروع شده، با كلمه «قذف» به اتمام مي‌رسد.

چاپ اول کتاب «برگزيده فرهنگ قرآن»(جلد سوم) در شمارگان 3000 نسخه، 454 صفحه و بهای 98000 ريال راهی بازار نشر شد.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها

اخبار مرتبط