به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب (ایبنا)، عباس میلانی، مترجم و مورخ، عضو سابق حزب توده، استاد اسبق دانشکده علوم سیاسی دانشگاه تهران و از مخالفان جدی جمهوری‌اسلامی در کتاب جدیدش با عنوان «دربارۀ تجدد، سیاست، فرهنگ»، روایت جالبی را دربارۀ نواب صفوی مطرح می‌کند.
میلانی در در صفحۀ ۱۲۱ کتاب در بخش «شاه، جنبش تجدد و دشمنان آن» که متن پیاده شدۀ سخنرانی او در پنجم ژوئیۀ ۲۰۱۷ میلادی در تورنتو است، با بیان اینکه میزان بی‌اطلاعی ما به عنوان جامعۀ ایران، از چند و چون فعالیت مذهبیان در سال‌های بعد از جنگ جهانی دوم و میزان تشکلی که آنها داشتند به راستی شگفت‌انگیز است، می‌نویسد: «چه کسی تا به حال بیانیه و مانیفست نواب صفوی را مطالعه کرده است؟ من این سؤال را در جمع‌های مختلف مطرح کرده‌ام و همواره دیده‌ام که یک نفر هم مطالعه نکرده است؛ نواب صفوی که آیت‌الله خامنه‌ای گفته سیاسی شدنش به سبب آشنایی با نواب صفوی است، نواب صفوی که در قتل دو نخست‌وزیر مملکت دست داشته و در قتل کسروی تصمیم‌گیرنده بود، چقدر مطالعه شده است؟»
میلانی ادامه می‌دهد: در ۱۹۴۵ جزئی‌ترین برنامۀ سیاسی را، جزئی‌تر از هر گروه سیاسی که من با به حال دیده‌ام، نواب صفوی نوشته است. تمام وزارت‌خانه‌ها را بررسی کرده و برایشان دستورالعمل داده است. سیزده‌تا وزارتخانه هست که در موردش هشتاد صفحه جزوه نوشته است. هیچکس نرفته بخواند. هنوز خوانده نشده چون فکر می‌کردند خطر عمده روشنفکرها و چپ‌ها هستند. می‌گفتند مذهبی‌ها نمی‌توانند از عهدۀ این کارها بربیایند روشنفکران هم بیشتر شیفتۀ نقش خود بودند. ولی سیستم مذهبیان، به نحو شگفت‌انگیز پیچیده و چندلایه بوده است و زیر رادار همه حرکت کرده‌اند و تشکل ساخته‌اند.
او در پایان اضافه می‌کند: هنوز هم کسی توجه نمی‌کند. من دو سال پیش پرسیدم چند نفر کتاب اسرار هزار سالۀ حکمی‌زاده را خوانده‌اند؛ آیت‌الله خمینی اولین کتاب خودش را در جواب این کتاب نوشته. هنوز این کتاب در خارج از کشور هم چاپ نشده است. پنج سال بعد نواب صفوی درست نقطۀ مقابل او یک برنامۀ جامع برای ایران نوشته است. اینکه برنامه‌اش را دوست داریم یا نداریم ربطی به اهمیتش و سازمان‌یافتگی این برنامه ندارد.
نظر شما