سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، محمد جعفرنیا، مدیر نشر نسیم کوثر است که از سال ۱۳۸۳ تاکنون یعنی قریب ۲۰ سال هر ساله در نمایشگاه کتاب تهران حضور داشته است. به بهانه حضور این نشر در سی و پنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران درباره تجربه‌های این فعال حوزه کتاب با او گفت‌وگو کردیم.

-برگزاری نمایشگاه کتاب تهران را در سپهر فرهنگی ایران چگونه ارزیابی می‌کنید؟

از اینکه این بستر مناسب برای ناشران فراهم شده خرسند و قدردان هستم. شاید بعضاً کم و کاستی‌ها و یا تبعیض‌هایی را شاهد بودیم ولی در کل اصل موضوع، کار بسیار ارزشمندی است. صنعت نشر یکی از حوزه‌هایی است که در شرایط اقتصادی امروز بسیار متاثر شده است.

چیزی که من را در طول نمایشگاه‌های کتاب رنج می‌داد، چه از باب اقتصاد فروش و چه از نظر اعتبار معنوی کتاب، این بود که کم و بیش نمایشگاه کتاب، محل گردش و تفریح خانواده‌ها می‌شد. شاید از جهت مردم این نکته مثبت و ایجاد رغبت برای حضورشان بود ولیکن این مجموعه فرهنگی به شکل تفریحی نه برای خرید بلکه به جای پارک و بوستان استفاده شد و این حس بدی را برایم ایجاد می‌کرد.

ولیکن رفته رفته با تخصصی شدن نمایشگاه و تمهیداتی که انجام شده، فکر می‌کنم به بافت فرهنگی خودش نزدیک‌تر می‌شود. چرا که همین فروش مجازی باعث ازدحام کمتر جمعیت و در نتیجه خروج از فضای نمایشگاه به شکل گردشگری می‌شود. نکته شایان توجه اینکه ورود بخش مجازی به فروش کتاب و حضور کتابفروشی‌ها، باعث گسترده شدن حجم مبادلات کتاب شده و این نوید را می‌دهد که گشایشی در بافت فرهنگی کشور ایجاد کرده و همچنین موجب ترویج و توسعه کتابخوانی در کشور شود. در این راستا برنامه فروش مجازی بهترین راهکار برای رفع این آسیب است.

-به بخش فروش مجازی اشاره کردید. در طول چند سال اخیر فروش مجازی را در کنار نمایشگاه کتاب را چگونه دیدید؟

بخش فروش مجازی نمایشگاه کتاب راهکاری بود که پس از شیوع کرونا توسط دولت الکترونیک جایگزین نمایشگاه کتاب فیزیکی شد که کار بسیار ارزشمندی بود چرا که فرآیند خریدکتاب راکوتاه‌تر، ساده‌تر و دردسترس‌تر می کرد و بعدها هم به دلیل بازخورد خوب آن در کنار بخش فیزیکی ادامه پیدا کرد.

شاید پیش‌بینی اولیه از استقبال خوب نبود ولی درهمان مرحله اول راه‌اندازی نمایشگاه مجازی کتاب، درسال ۹۹ آمار قابل توجهی را شاهد بودیم. به گفته مدیرکل پست قم، آمار پست فقط استان قم در اولین نمایشگاه مجازی کتاب بالغ بر ۸۰ هزارکتاب صادره و ۳۳ هزار کتاب وارده بود. در همین سال گذشته، نمایشگاه ۱۴۰۲ برای قم، رکورد شکست و ارسال از ۲۰۰ هزار بسته فراتر رفت که این نشان از موفق بودن طرح و اقبال عمومی از این بخش بود.

-با توجه به جایگاه فروش مجازی که به نظر می‌رسد جایگاه خود را میان مخاطبین تثبیت کرده چه مزایایی را برای آن برمی‌شمارید؟

از مزایای نمایشگاه مجازی می‌توان به این موارد اشاره کرد. دریافت رایگان کتاب که به همت هماهنگی وزارت ارشاد با اداره پست، انجام شد و موجب رغبت خرید به لحاظ کم شدن هزینه حاشیه‌ای برای مخاطبین بود.

یکی از مهم‌ترین نکات درگاه‌های خرید اینترنتی و فروش مجازی، در میزان آسانی استفاده نسبت به فروش فیزیکی است که در سایت خانه کتاب این کار به سهولت توسط مخاطبین انجام می‌شود.

امتیاز دیگر فروش مجازی در دسترس بودن خرید از جهت عدم مراجعه حضوری و بالطبع کم شدن هزینه ایاب و ذهاب و همچنین عدم صرف وقت خرید، مخصوصاً برای شهرستان‌ها است.

در نمایشگاه فیزیکی تفکیکی که لحاظ می‌شد، براساس ناشر بود و نهایتاً از جهت بخش‌های عمومی، دانشگاهی، خارجی، داخلی بود ولی در بخش مجازی مضاف بر این دسته‌بندی‌ها، طبقه‌بندی بسیار کاربردی در سایت نمایشگاه موجود است که می‌تواند کمک بزرگی برای اهالی کتاب و دانشجویان باشد.

امتیاز دیگر، یارانه هایی است که برای دانشجویان و اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها و… اختصاص داده‌اند که همین مساله امتیاز مهم دیگری برای نمایشگاه مجازی کتاب است.

-جدای از مزایا آیا پیشنهادی برای بهتر شدن این بستر فروش دارید؟

نکته مهم آن است که بخش فروش مجازی باعث خروج ناشران از بخش فیزیکی و عدم چهره به چهره شده شدن مستقیم ناشر و مخاطب نشود. برای این موضوع نیز راهکاری را باید اندیشید. باید فکری برای کتاب‌هایی که در محدوده سال‌های عرضه کتاب در بخش مجازی نیستند، کرد چراکه شاید کتاب‌های بسیار ارزشمندی باشد که الان شاید چاپ مجدد نشده ولی در گوشه کتابفروش‌ها موجود باشد در حالی که در بخش مجازی نمی‌توان عرضه کرد ولیکن کتاب مورد نیاز باشد و می‌تواند با یک راهکار دیگر به دست مخاطبین خود برسد.

-علاوه بر ناشران، کتابفروشی‌ها هم وارد این اتفاق فرهنگی شده‌اند. نظرتان چیست؟

یکی از کارهای بسیار مثبتی که در دو سال اخیر کرده‌اند ورود کتابفروشی‌هاست و این کمک شایانی به این بخش از صنعت نشر است ولیکن نباید این کار باعث رقابت در قیمت‌شکنی بین کتابفروشی‌ها و ناشران گردد که خود این موضوع باعث خسارت به هر دو قشر خواهد بود.

-به جزییات حضورتان در نمایشگاه اشاره بفرمایید.

در مورد اینجانب که شاید در خیل عظیم سروران همکار خودم، ذره‌ای بیش نیستم، امسال نیز توفیق شرکت در دو بخش مجازی و فیزیکی را داشته‌ام و به آمار خانه کتاب، در این دوره، انتشارات نسیم کوثر با بیش از ۴۰۰ عنوان کتاب در نمایشگاه حضور پررنگی را دارد. انتشارات نسیم کوثر در یک سال اخیر یعنی از ابتدای سال ۱۴۰۲ تا کنون با ۱۳۰ اعلام وصول کتاب جدید، بیش از ۸۰ عنوان چاپ اولی را داشته و با دستی پر، شامل ۴۲۸ عنوان در کنار مخاطبین فرهیخته خود حضور دارد.

همچنین علاوه بر کتاب‌هایی با موضوع ادبیات و روانشناسی، عناوین بسیاری با موضوع علوم سیاسی، معارف قرآنی ومذهبی، علمی و دانشگاهی، داستانک و شعرکلاسیک، زندگی‌نامه، انبیا و ائمه و… داشته‌ام که البته به علت کمی جا و عدم تناسب تخصیص متراژ غرفه با تعداد عناوین، امکان ارائه تمامی کتب در بخش فیزیکی نبوده‌ام ولی به مدد بخش مجازی همه عناوین برای فروش عرضه شده است.

با موضوع کتاب‌های خارجی هم، انتشارات نسیم کوثر در چندسال اخیر توانسته با بیش از ۷۰ عنوان کتاب ترجمه از نویسندگان مشهور جهان در خدمت علاقمندان به کتاب بوده و این عناوین را در نمایشگاه کتاب امسال عرضه داشته است.

از جمله کتاب‌هایی که افتخار چاپ آنها را داشته‌ام، کتب مرجع شیخ صدوق (ره)، شامل امالی، خصال، ثواب الاعمال و توحید است. همچنین دو کتاب علامه طباطبایی میرجهانی (ره) بانام‌های «البکا للحسین» و «جنه العاصمه» است. نیز کتاب‌هایی از دروس حضرت آیت‌الله سبحانیبا نام‌های اخلاق سبحان، کلام سبحان، آیات سبحان و در مجموعه کتاب رسالات سبحان از آثار این انتشارات است.

معرفی دو مجموعه دوره‌ای ضمناً در این نمایشگاه، دو مجموعه سری ۳۰ جلدی نیز عرضه شده است. یک مجموعه ارزشمند «ترجمه و تفسیر کاربردی نسیم کوثر» در ۳۰ مجلد که شامل ۳۰ جزء قرآن برگرفته از تفسیر وزین کوثر است که به صورت تلخیص و با ارائه آیه، ترجمه، کلمات و ترکیبات، نکات ادبی و تفسیرموضوعی است که در خدمت قرآن دوستان عزیر قرار می‌گیرد.

دست آخر بخش تفسیری این مجموعه ارزشمند را در سه مجلد به صورت مجزا از دوره ۳۰ جلدی به زیور طبع آراسته و به علاقمندان تقدیم کرده است. دومین مجموعه ۳۰ جلدی نیز مجموعه خواندنی و جذاب سری «دانشنامه موضوعی ایران و جهان» است که در ۶۰ موضوع دوتایی، از جمله دانشمندان وشاعران، پادشاهان و ملکه‌ها، افسانه‌ها و اسطوره‌ها، ادیان و آیین ها، بازیگران وکارگردانان و… به دوستداران علم و ادب عرضه می‌گردد که هم اکنون هیات تحریریه انتشارات در صدد ادامه کار دانشنامه به مجلدات بیشتر با موضوعات دیگر است.