به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، در چهارمین روز برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نشست بررسی جوایز ادبی (جایزه جلال آل احمد، جایزه قلم زرین و جایزه شهید حبیب غنی‌پور) در سرای ادبیات برگزار شد.

در ابتدای نشست، جواد کامور بخشایش، نویسنده و منتقد ادبی گفت: اساساً برگزاری هر جشنواره‌ای به غنای علمی موضوعی که درباره‌اش جشنواره برگزار شده است، کمک می‌کند. در کل دنیا جشنواره‌های متعدد برگزار می‌شود و به گسترش و توسعه دانش کمک می‌کند. حسن برگزاری جشنواره بیشتر از عدم برگزاری‌اش است. برگزاری هر جشنواره‌ای هم حسن دارد و هم عیب و ایراد و حتی در مورد جایزه نوبل هم همین طور است.

نویسنده کتاب صوتی «جای امن گلوله‌ها» افزود: برگزاری جشنواره در کشور ما در جهت ارتقای آثار است. اما بزرگ‌ترین ضعفی که در برگزاری جشنواره‌های کشورمان وجود دارد، تمام شدن جشنواره در همان روز پایانی است. انگار همه وظیفه داریم کتاب و نویسنده‌ای را انتخاب و معرفی کنیم و پس از آن کل برنامه تمام شود.

گلعلی بابایی دیگر حاضر در نشست بررسی جوایز ادبی نیز گفت: هدف و قاعده کار در تمام جشنواره‌های جهان بر این است که گامی در جهت معرفی اثر و نویسنده برداشته شود اما متاسفانه جشنواره‌ها و جوایز ما تاثیری در روند افزایش تیراژ کتاب و معرفی نویسنده ندارند. کسی به این فکر نمی‌کند که این کتاب برگزیده به دیگران معرفی شود.

این پژوهشگر و مستندنگار دفاع مقدس افزود: اگر فیلمی برگزیده جشنواره فجر بشود برایش خیلی سروصدا راه می‌اندازند، اما این انفاق در ادبیات نمی‌افتد و تبلیغی بعد از جشنواره اتفاق نمی‌افتد.

وی گفت: به نظر من یکی از آسیب‌های جدی جامعه ما سیاست‌زدگی است. در همین جشنواره‌ها اتفاق افتاده است که با اینکه کتابی شایسته بالا آمدن در جشنواره داشته ولی به خاطر اینکه نویسنده‌اش شخص خاصی بوده، کتاب از جشنواره حذف شده است یا کتابی انتخاب شده ولی ناشر جشنواره را تحریم کرده و اجازه شرکت‌کردن کتاب در جشنواره را نداده است. گاهی خود نویسنده گفته است من کتابم را در جشنواره شرکت نمی‌دهم. به هر حال همه این آسیب‌ها در جشنواره وجود دارد.

وجیهه سامانی، نویسنده کتاب «پل‌های شکسته» دیگر حاضر این نشست گفت: توقع نابه‌جایی است که ما از دست‌اندرکاران برگزارکننده بخواهیم که امتداد و مسیر و پیوست رسانه‌ای آن را هم به عهده بگیرد. سیر برگزاری جشنواره این قدر نفس‌گیر است و انرژی و توان می‌گیرد که واقعاً جایی برای ادامه مسیر بعد از اختتامیه نیست.

نویسنده «عروس آسمان» افزود: وظیفه جشنواره این است که یک دوره‌ای را رصد کند و بهترین اثر را معرفی کند. این تعریف جشنواره است و هدف متولیان این است؛ این حلقه مفقوده که ما داریم برمی‌گردد به سازمان‌ها و نهادها و اهالی رسانه که به محض اینکه یک جشنواره شروع و دبیر آن مشخص می‌شود، جوی ایجاد می‌کنند و نقاط ضعف را پررنگ می‌کنند و از نقاط قوت اثر چشم می‌پوشند. این کمک می‌کند چرخ جشنواره بچرخد. اما این تا روز اختتامیه است و پس از آن رسانه رسالت خودش را فراموش می‌کند.

وی بیان کرد: من از ناشران هم انتقاد دارم که با اینکه کتابشان برگزیده شده، هیچ تبلیغی برای کتاب نمی کنند. ناشران کسانی هستند که بیشترین آورده مالی به آنها تعلق می‌گیرد و حتی اعتبار معنوی که به دست می‌آورند به ناشر می‌رسد. اگر ما هر کجا که سر برمی‌گردانیم از کوچه و خیابان و بیلبورد تبلیغاتی و کیوسک روزنامه‌فروشی کتابی را ببینیم، حتماً راغب می‌شویم که کتاب را تهیه کنیم و بخوانیم.

سامانی در ادامه گفت: جایزه جلال گران‌ترین جایزه دولتی کشور است. در اساس‌نامه جایزه جلال به صراحت اشاره شده که اثری که منتخب جمهوری اسلامی است و قرار است معرفی شود نباید به قومیت‌ها تعرضی داشته باشد. دیگر آنکه مسائل اخلاقی نباید در آن وجود داشته باشد.

کامور بخشایش گفت: کتاب مظلوم ترین کالاست. کتابی که یک سال منتشر شده می‌خواهد در یک جشنواره نخبگانی مورد ارزیابی قرار بگیرد. اگر این کتاب در جشنواره نخبگانی دیده شد، تبلیغ می‌شود. در غیر این صورت قوت خود کتاب است که آرام‌آرام خود را نشان می‌دهد. در جشنواره فیلم بعد از اکران خیلی شرایط بهتری برای تبلیغ دارند. کتاب یک بار معرفی می‌شود و دیگر راهی برای عرضه ندارد. روایت و تصویر با هم بسیار تفاوت دارند.

وی تاکید کرد: جشنواره باید جریان‌ساز باشد البته که کتاب در سطح نخبگانی ارزیابی می‌شود و ما کاری به عامه مردم نداریم. این موضوع هم می‌تواند ضعف جشنواره باشد و هم نقطه قوت آن. جایزه باید نقص جامعه را پیدا کند، باید موضوعات مختلف جامعه را بشناسد و باید جریان‌ساز باشد.

این نویسنده افزود: ضعیف‌ترین بخشی که ما در ادبیات کشورمان داریم، بخش نقد ادبی است. ما در حوزه نظریه ضعف جدی داریم و فقط کپی‌کننده نظریات ادبی جهان هستیم.

وی همچنین با بیان اینکه اثر برگزیده جشنواره باید ترجمه شود تا به جهان معرفی شود، گفت: بنیاد نخبگان جایزه‌ای را معرفی کرده با عنوان سرآمدان ادبی و این انتخاب سرآمد شاخص‌هایی دارد که یکی از آن معیارها تولید اثر در طول سالیان است و این ایده به همان ایده‌ای که در انتخاب برنده جایزه نوبل وجود دارد، ما را نزدیک می‌کند. حمایتی که از این سرآمد می‌شود موجب حمایت از همه آثار او می‌شود و هم فرصتی به او داده می‌شود تا در مقوله شاگرد پروری فعال باشد.

نمایشگاه کتاب تهران ۱۴۰۳ با شعار «بخوانیم و بسازیم» ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت‌ماه در مصلای امام خمینی (ره) برگزار می‌شود.