نويسنده كتاب «روانشناسي روابط دورن خانواده» در نشست نقد و بررسي اين اثر كه روز گذشته(يكشنبه) در سالن كنفرانس موسسه «تسنيم نور» برگزار شد، كتاب خود را در شمار نخستين آثار تأليفي حوزه روانشناسي خانواده خواند و گفت: مطالعه رفتارهاي تعاملي خانواده، حلقه مفقوده روانشناسي و جامعهشناسياند.
در ابتداي اين برنامه دكتر علياصغر احمدي، نويسنده كتاب «روانشناسي روابط دورن خانواده» جلسات نقد را هديهاي براي نويسنده كتاب خواند كه از طريق آن نقاط قوت و ضعف اثر مشخص ميشود. وي همچنين به ارايه توضيحاتي كلي درباره ساختار و نحوه فصلبندي كتاب پرداخت و گفت: اين با اين كه خانواده يكي از مهمترين نهادهاي اجتماعي است، در ايران ابتدا جامعهشناسان به مقوله خانواده پرداختند و كتابهايي در اين حوزه تأليف كردند، سپس روانشناسان عمومي احساس كردند بايد از منظر خود به موضوع «خانواده» بپردازند.
وي اثر خود را در شمار نخستين كتابهاي تأليفي روانشناسي خانواده در ايران برشمرد و درباره انگيزههاي نگارش اين كتاب بيان كرد: با توجه به اهميت نهاد خانواده احساس ميشد يكي از مهترين عوامل تأثيرگذار بر اين نهاد، رفتار دورن خانواده و تأثير آن بر ديگر ساختارهاي خانواده است. لذا با مطالعه روانشناختي عناصر داخلي خانواده و ارتباط آنها با يكديگر، به ترسيم فضاي روانشناختي بر رفتارهاي اعضاي خانواده پرداختم.
احمدي مطالعه رفتارهاي تعاملي در خانواده را به عنوان حلقه مفقوده ميان روانشناسي و جامعهشناسي خواند و اظهار داشت: شناسايي عناصر تعاملي و بررسي آن در رفتارهاي خانوادگي، كاركردهاي خانواده و تشخيص ناهنجاريهاي آن، از اصليترين سرفصلهاي اين نوشتارند.
در ادامه دكتر احمد بهپژوه، دانشيار روانشناسي و معاون پژوهشكده دانشكده روانشناسي و علوم تربيتي دانشگاه تهران و نويسنده حوزه روانشناسي، به عنوان منتقد محتوايي اثر سخنان خود را در سه بخش نكات مثبت، نكات منفي و پيشنهادات بيان كرد.
وي ابتدا استفاده از آيات قرآني، ضربالمثلهاي رايج، زبان روان و ذكر نمونههايي از تجربه مشاورهاي نويسنده كتاب را از ويژگيهاي بارز و مثبت اثر خواند و سپس به بيان ايرادهاي ويرايشي و نگارشي اثر پرداخت.
به اعتقاد بهپژوه، نويسنده نبايد مطالب كتاب خود را با عنوان «طلاق» آغاز ميكرد، بلكه بايد جهتگيريهاي خود را مشخص ميكرد كه تصميم دارد ويژگيهاي يك خانواده سالم را شرح دهد يا خانواده ناسالم را توصيف كند.
او منابع بهكار رفته در تأليف اين اثر را كم و آثار را قديمي توصيف كرد و گفت: با پيشرفت علم و افزايش دستاوردهاي بشري ديگر نبايد به منابع قديمي استناد كرد. همچنين در انتهاي اين اثر جاي خالي جمعبندي يا نتيجهگري مطالب به وضوح احساس ميشود.
منتقد اثر تصريح كرد: عوامل موثر بر دورن خانواده، آسيبشناسي خانواده، جايگاه و ميزان رضايتمندي همسران، بحث روابط عاطفي خانواده، روشهاي ارزيابي و سنجش نوع روابط دورن خانواده از بحثهايياند كه در اين كتاب مغفول ماندهاند.
با توجه به اين كه وي منتقد محتوايي اثر بود و انتظار ميرفت چارچوب اصلي نوشتار و محتواي كتاب را نقد و بررسي كند، بيشتر به ايرادهاي ويرايشي و جزيي اثر پرداخت و از كلياتي كه شايد تنها يك كارشناس بر آن وقوف يابد، غافل شد.
سپس دكتر زهرا اباذري، از متخصصان و صاحبنظران حوزه كتابداري در كسوت منتقد ويرايشي اثر، به بررسي نكات ويرايشي و برخي از ايرادهاي حروفچيني كتاب به صورت صفحه به صفحه پرداخت و لزوم استفاده از برخي از لغات علمي و امروزي را به جاي كاربرد برخي از واژههاي دشوار يا عاميانه، توصيه كرد.
او نيز لزوم نگارش يك جمعبندي نهايي براي اين كتاب را يادآور شد و گفت: اين نوشتار براي تجديد چاپهاي بعدي، نيازمند ويراستاري مجدد و بازنگري ويرايشي است. بهتر است در انتخاب فونت برخي از زير فصلها نيز دقت شود تا زير هريك از عناوين اصلي با فونت كوچكتر و حالت فرورفتگي ذكر شوند.
در پايان اين نقدها دكتر علياصغر احمدي، نويسنده كتاب، اظهار داشت: ايرادات ويرايشي اثر را ميپذيرم اما اي كاش در اين جلسه كتاب از نظر محتوايي نقد ميشد. اشكال اين نقد را غفلت از مضامين اصلي و بنيادين كتاب ميدانم.
وي درباره پيشنهاداتي كه عنوان شد، پاسخ داد: مباحث مطرح شده در قالب اهداف تأليفي اين اثر جاي نداشتند و بايد توجه داشت كتابهاي روانشناسي با آثاري كه در حوزه اخلاقاند، تفاوت دارند. كتابهاي روانشناسي به توصيف آنچه در جامعه اتفاق ميافتد اختصاص دارند، حال آن كه وظيفه آثار اخلاقي، ترسيم بايدها و نكاتياند كه بايد در جامعه رعايت شوند.
احمدي همچنين در گفتوگوي اختصاصي با «ايبنا» توجه به جزييات و غفلت از كليات اثر را از ايرادهاي اين جلسه نقد برشمرد و بيان داشت: با توجه به مشغله و حجم افكاري كه در ذهن دارم، و اين كه ميكوشم همزمان همه آنها را بنويسم، در بسياري از مواقع از تبيين منابع غافل ميمانم؛ ايرادي كه خودم بارها در نگارش پاياننامهها از دانشجويان ميگيرم.
نويسنده اثر در پايان خاطرنشان كرد: مشكل اصلي ما در نقد كردن، به دانشگاهها باز ميگردد. ما در توجه به صورتها و قالبها، گرفتار ماندهايم و توجهي به افكار و مضامين فكري كه بسيار ارزشمندترند، نداريم. به اين موضوع بايد از دانشگاهها پرداخت. ما نبايد در قالبها باقي بمانيم.
در انتهاي اين نشست از حاضران در جلسه دعوت شد از كتابخانه تخصصي موسسه تسنيم نور كه در طبقه چهارم اين مركز قرار داشت، بازديد كنند. در اين كتابخانه بيشتر كتابهاي حوزه روانشناسي و اجتماعي ارايه ميشوند. اين بخش شامل قسمتهاي گوناگوني براي فعاليتهاي مطالعهاي و فكري گروههاي سني گوناگون نظير مطالعه، پژوهش و ساختن معماهاي فكري(پازل) براي علاقهمندان است.
نظر شما