خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ ویتامین دی که اکثراً آن را با نام ویتامین آفتاب می‌شناسند از ویتامین‌های محلول در چربی است که در بعضی غذاها وجود دارد. به علاوه اینکه مکمل‌های متنوعی دارای این ویتامین هستند. آیا می‌دانید چرا به D ویتامین آفتاب می‌گویند؟ به این خاطر که این نوع ویتامین با تابش نور آفتاب بر روی پوست ساخته می‌شود. ویتامین دی مزیت‌های بسیاری دارد، از سلامت پوست و مو گرفته تا حفظ سلامتی کلی بدن. البته که مصرف بیش از اندازه آن هم خطرناک است و ممکن است منجر به مسمومیت شود. ما در ادامه این مطلب قصد داریم ببینیم که آیا کمبود ویتامین دی خطرناک است یا خیر؟ اگر شما هم در این باره کنجکاو هستید در ادامه همراه ما باشید.

ویتامین دی چیست؟

ویتامین دی (کلسیفرول) از ویتامین‌های محلول در چربی است. به این معنی که در بافت‌های چربی بدن ذخیره می‌شود. دقت کنید که این ویتامین در برخی مواد غذایی وجود دارد، به علاوه اینکه به صورت مکمل هم در دسترس است. همچنین با تابش نور آفتاب به پوست این ویتامین در بدن ساخته می‌شود.

عملکرد ویتامین دی در بدن انسان

ویتامین دی باعث افزایش جذب کلسیم در روده می‌شود. در واقع با افزایش میزان غلظت کلسیم در خون به طور طبیعی منجر به ساخت استخوان و ترمیم آن‌ها می‌شود. دقت کنید که یکی از ویتامین‌های ضروری برای رشد و ترمیم استخوان‌ها و دندان‌ها ویتامین دی است. به همین خاطر است که کمبود دی در بدن منجر به شکل‌گیری استخوان‌های نازک، بد فرم و شکننده می‌شود.

بد نیست بدانید که کمبود ویتامین دی می‌تواند باعث بروز بیماری‌هایی از جمله نرمی استخوان و راشیتیسم شود. این ویتامین علاوه بر اینکه در رشد کودکان تاثیر دارد بلکه در بزرگسالان و میانسالان از بروز پوکی استخوان جلوگیری می‌کند.

از عملکردهای ویتامین دی در بدن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

کاهش التهاب

بهبود فرآیندهایی مانند رشد سلولی

بهبود عملکرد سیستم عصبی و عضلانی

بهبود عملکرد سیستم ایمنی و سوخت و ساز

تضمین سلامت قلب و عروق

تنظیم سطح قند خون و جلوگیری از بروز دیابت

جلوگیری از بروز برخی سرطان‌ها از جمله سرطان روده بزرگ و پروستات

مقدار مورد نیاز و طبیعی ویتامین دی در بدن

مقدار طبیعی و مورد نیاز این ویتامین به فاکتورهای متعددی از جمله سن و وضعیت سلامتی فرد بستگی دارد. در جدول زیر می‌توانید میزان طبیعی این ویتامین را در بدن با توجه به سن مشاهده کنید:

سن	ویتامین دی مورد نیاز
شیرخواران ۰ تا ۱۲ ماهه	۱۰ میکروگرم در روز (۴۰۰ واحد بین‌المللی)
کودکان و نوجوانان ۱ تا ۱۸ ساله	۱۵ میکروگرم در روز (۶۰۰ واحد بین‌المللی)
بزرگسالان ۱۸ تا ۷۰ ساله	۱۵ میکروگرم در روز (۶۰۰ واحد بین‌المللی)
سالمندان بالای ۷۰ سال	۲۰ میکروگرم در روز (۸۰۰ واحد بین‌المللی)
زنان باردار یا شیرده	۱۵ میکروگرم در روز (۶۰۰ واحد بین‌المللی)

علائم کمبود ویتامین دی در بدن

از علائم کمبود ویتامین دی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

بیماری و عفونت: کمبود ویتامین دی باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن می‌شود و فرد به راحتی در معرض بیماری قرار می‌گیرد. به علاوه اینکه کمبود دی در بدن التهاب را افزایش می‌دهد.

خستگی مفرط و مزمن: یکی از دلایل خستگی مزمن و ضعف بدنی کمبود این ویتامین در بدن است که می‌تواند تاثیرات منفی بر روی کیفیت زندگی فرد بگذارد.

درد استخوان‌ها و کمر: ویتامین دی برای حفظ سلامت استخوان‌ها ضروری است. کمبود این ویتامین جذب کلسیم را کاهش می‌دهد که می‌تواند منجر به درد استخوان‌ها، به‌خصوص درد کمر شود.

افسردگی: کمبود ویتامین دی در خلق و خو و حالات روحی و روانی تاثیر دارد. تا جایی که کمبود این ویتامین منجر به بروز افسردگی، زود رنجی و کج خلقی می‌شود.

ترمیم دیرهنگام زخم‌ها: وجود ویتامین دی باعث تولید ترکیباتی می‌شود که برای تشکیل پوست جدید حیاتی هستند.

درد عضلانی: کمبود ویتامین دی یکی از علل درد عضلانی در کودکان و بزرگسالان است. کمبود این ویتامین باعث تحریک گیرنده‌های درد در عضلات می‌شود.

ریزش مو: ریزش مو عموماً به دلیل استرس است. اما محققین بر این باور هستند که میزان پایین ویتامین دی در بدن منجر به نازک شدن موها، ریزش مو و ضعیف شدن ریشه مو می‌شود.

چه افرادی در معرض کمبود ویتامین دی هستند؟

تامین ویتامین دی مورد نیاز بدن از رژیم غذایی به‌تنهایی کار سختی است. به همین خاطر است که برخی از افراد نسبت به دیگران بیشتر در معرض کمبود این ویتامین قرار دارند. از جمله:

سالمندان

نوزادان و شیرخواران

افرادی که کمتر در معرض نور آفتاب هستند

افرادی که اختلال در جذب چربی دارند

افرادی که پوست تیره‌تری دارند

افرادی که چاقی و اضافه وزن دارند

کسانی که بیماری بای‌پس معده انجام داده‌اند

افرادی که رژیم غذایی مغذی و مناسبی ندارند

افرادی که شیر، ماهی و لبنیات کمی مصرف می‌کنند

تشخیص کمبود ویتامین دی

برای اندازه‌گیری میزان ویتامین دی موجود در بدن پزشکان از آزمایش خون کمک می‌گیرند. این آزمایش با نام آزمایش ۲۵- هیدروکسی ویتامین D شناخته می‌شود. با انجام این آزمایش سطح ویتامین دی موجود در خون با میزان نرمال مقایسه می‌شود تا کمبود یا میزان طبیعی آن مشخص شود. زمانی که میزان این ویتامین کمتر از ۵۰ نانومول در لیتر باشد آن را کمبود ویتامین دی در نظر می‌گیرند.

مسمومیت با ویتامین دی

همان اندازه که این ویتامین برای بدن ضروری و حیاتی است، مصرف بیش از اندازه مکمل‌های حاوی ویتامین دی می‌تواند خطرناک باشد و منجر به مسمومیت شود. از علائم مسمومیت با این ویتامین می‌توان به بی‌اشتهایی، سردرد، تهوع، استفراغ، افزایش حجم ادرار، کم آبی بدن، افزایش تشنگی و درد شدید ناحیه شکمی اشاره کرد.

البته دقت کنید که مسمومیت با مواد غذایی حاوی ویتامین دی یا افزایش میزان مواجهه با نور آفتاب از جمله موارد بعید است.

سخن پایانی

همان‌طور که دیدید ویتامین دی یکی از ضروری‌ترین ویتامین‌های حلال در چربی مورد نیاز بدن انسان است. کمبود این ویتامین خطرناک است و نرمی استخوان و راشیتیسم را به دنبال دارد. همچنین برای پیشگیری از کمبود این ویتامین پزشکان توصیه می‌کنند در معرض نور خورشید قرار بگیرید، رژیم غذایی مغذی را دنبال کنید و در صورت نیاز مکمل مصرف کنید. اگر در این زمینه به اطلاعات بیشتری نیاز دارید سری به سایت درمانکده بزنید. درمانکده علاوه بر داشتن مجله پزشکی بروز دارای لیست کاملی از متخصصین است که راه ارتباطی با آن‌ها را در اختیارتان قرار می‌دهد. از دکتر گوارش گرفته تا متخصص غدد.