به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، برای بیش از دو هزار سال، فیلسوفان و متکلمان با تقابل آشتی‌ناپذیر عقلانیت یونانی (آتن) و مکاشفات کتاب مقدس (اورشلیم) دست و پنجه نرم کرده‌اند. در کتاب «آتن و اورشلیم»، لف شستوف – الهام بخش اگزیستانسیالیست‌های فرانسوی و مهمترین هم‌صحبت ادموند هوسرل، مارتین هایدگر و مارتین بوبر در دوران بین جنگ‌های جهانی – رویارویی جذاب بین این قطب‌های نمادین حکمت باستان را به وصیت‌نامه فلسفی خود که یک شاهکار در استدلال و سبک است، تبدیل می‌کند.
در واقع این کتاب به درگیری دیرینه بین سنت های فلسفی آتن باستان، که بر عقل و حقایق کلی تأکید داشت و ایمان توحیدی اورشلیم که ریشه در امر غیرعقلانی خاص دارد، می‌پردازد. شستوف نشان می‌دهد که جستجوی حقایق ضروری و عقلانی که مورد حمایت فلسفه یونانی است چون آنتی‌تز آزادی رادیکال و وحی الهی در قلب سنت یهودی-مسیحی است.
شستوف نقد تندی را علیه پروژه فلسفی غرب آغاز می‌کند و متفکران را از ارسطو تا نیچه متهم می‌کند که علی‌رغم طغیان‌های آشکارشان، در نهایت تسلیم وسوسه ضرورت عقلانی شده‌اند. او ادعا می‌کند که حتی آنها که رادیکال فرض می‌شوند نیز چون کیرکگارد و نیچه در نهایت با تلاش برای پایه‌گذاری آن بر اساس عقل، به روح واقعی ایمان توحیدی خیانت کردند. شستوف به ویژه تلاش فلسفه مدرسی در قرون وسطی برای عقلانی کردن آموزه های مسیحی را مذمت کرده و آن را نوعی خیانت به جوهره وحی می‌داند. او حقیقت را چیزی کاملاً فراتر از عقل می‌داند که تنها از طریق جهش ایمان به امور خاص غیرعقلانی قابل دسترسی است.
«آتن و اورشلیم» با نثر پرشور و موضع سازش ناپذیر خود، چالشی جسورانه علیه بنیان‌های عقلانی فلسفه غرب ارائه می‌کند. تحلیل عمیق شستوف از تنش‌های بین آتن و اورشلیم، نور نویی بر رابطه ایمان و عقل می‌تاباند و ما را مجبور می‌کند تا پیش‌فرض‌های کهنه‌مان را دوباره بررسی کنیم. این اثر برجسته، اگرچه بحث برانگیز است اما همچنان سهمی حیاتی در اگزیستانسیالیسم دینی و فلسفه پوچی دارد.
اگرچه شستوف روس تبار شهرت جهانی کمی دارد اما نوشته‌هایش بر بسیاری از متفکران اروپایی قرن بیستم مانند آلبر کامو، دی. اچ. لارنس، توماس مان، چسلاو میلوش و جوزف برودسکی تأثیر گذاشت. «آتن و اورشلیم» آخرین اثر پیشگامانه شستوف در زمینه فلسفه دین از منظر اگزیستانسیالیستی است که شستوف را در عمیق‌ترین و فصیح‌ترین حالتش نشان می‌دهد و روشن‌ترین بیان اندیشه اوست که بر تکامل فلسفه قاره‌ای و ادبیات اروپا در قرن بیستم تأثیر گذاشت.
در بخشی از کتاب می‌خوانیم: تنها کسی توان دارد با مدوسا و مارهایش بجنگد (همان ضرورت ارسطو، که در او نیز همانند کانت چنان هراسی از امرِ خودسر و فانتزی‌گون برانگیخت) که به اندازۀ کافی دلیر باشد که سرراست راه برود و به پیرامون برنگردد. پس فلسفه نباید یک به‌پیرامون‌نگریستن، یک به‌پشت‌برگشتن باشد، آن‌گونه که عادت کرده‌ایم بیندیشیم، به‌پشت‌نگریستن پایانِ فلسفه است، اما باید بدونِ ترس پیشروی کند، بی‌آنکه چیزی را به حساب آوَرَد، بی‌آنکه به پیرامون برگردد تا به چیزی بنگرد. ازهمین‌رو افلاطونِ الهی گفت: «باید برای هرچیزی دلیر بود»، و می‌افزاید: تا بدونِ ترس، گستاخ و دریده جلو رفت. و فلوطین هم به ما می‌گوید: «نبردی سترگ و فرجامین در انتظارِ روح است». این همان چیزی هم است که «ارادۀ قدرت» نیچه می‌خواست باشد. فلسفه یک به‌پشت‌نگریستن نیست، بلکه جنگ است. و این جنگ پایانی ندارد و پایانی نخواهد داشت. پادشاهیِ خدا، چنان‌که مکتوب است، از رهگذرِ خشونت به دست می‌آید.
کتاب «آتن و اورشلیم» در ۴۷۱ صفحه و با قیمت ۵۲۵ هزارتومان توسط انتشارات نگاه وارد بازار نشر شده است.
نظر شما