جواد علیزاده، کاریکاتوریست، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره ارتباط هنر کاریکاتور با مباحث کتابخوانی گفت: یک کاریکاتوریست اگر صرفاً بخواهد در حوزه کتاب فعالیت کند، سایر موضوعات و سوژه‌هایش را از دست می‌دهد و در واقع محدود می‌شود. کاریکاتوریست‌ها در بخش‌های مختلفی فعالیت می‌کنند اما کتاب به‌عنوان یک سوژه همواره مورد توجه هنرمندان کاریکاتوریست بوده است.

وی با تاکید بر اینکه یک کاریکاتوریست باید ذهن خلاقی داشته باشد و مدام به سوژه‌های جدید فکر کند، ادامه داد: کاریکاتور یک رسانه آموزش‌دهنده است؛ همان‌طور که کتاب همین وجه آموزش و رسانه بودن را دارد؛ بنابراین کاریکاتور و کتاب مکمل همدیگر هستند.

این کاریکاتوریست که سابقه فعالیت ۵۰ ساله در بخش هنر کاریکاتور دارد، با اشاره به اینکه در سال‌های قبل به مناسب‌های مختلف مانند برگزاری نمایشگاه کتاب آثاری با موضوع کتاب را خلق کرده است، عنوان کرد: در این سال‌ها سوژه‌هایی با موضوع کتاب نیز کار کرده‌ام اما اگر فرصتی پیش‌بیاید، حتماً نمایشگاهی از کارهای مرتبط با کتابم را عرضه می‌کنم‌.

کتاب و کاریکاتور هر دو رسانه هستند

علیزاده درباره تفاوت‌هایی که دو رسانه کتاب و کاریکاتور در بخش انتقال پیام و معنا دارند، اظهار کرد: زبان کاریکاتور، زبان تصویر است خیلی‌ها معتقدند یک کاریکاتور می‌تواند چکیده چند مقاله باشد؛ به نظر من کاریکاتور از نظر انتقال مفهوم و پیام، می‌تواند جای مفهوم وموضوع کتاب را بگیرد اما خواندن متن کتاب وجه دیگری است که کاریکاتور نمی‌تواند آن را جبران کند و در واقع با خواندن کتاب است که مخاطب فرهنگ‌اش و در مقیاس کوچکتر، دایره واژگان و جمله‌سازی‌اش را تقویت می‌کند.

علیزاده در پاسخ به این پرسش که کاریکاتوریست‌ها باید چه کارکنند تا با یک شکل، حداکثر پیام خود از یک موضوع را به مخاطب القا کنند، زیرا یک نویسنده ممکن است با یک جمله پیام خود را منتقل کند اما یک کاریکاتوریست باید تنها با یک شکل معنا را منتقل کند، گفت: یک کاریکاتوریست باید طراح و نقاش خوبی باشد تا بتواند به راحتی در حوزه کاریکاتور تصویرگری کند و عاشق این هنر باشد تا بتواند با ایجاز و اختصار به هدفش که خلق یک تصویر خوب است، برسد اما در مجموع ترسیم یک کاریکاتور خوب فرمول خاصی ندارد.

و ی با یبان اینکه ۶۰ طرح با محوریت کتاب دارد، اظهار کرد: یکی از آثارم با موضوع کتاب را ۲۰ سال پیش طراحی کردم، نویسنده‌ای که سرش شمع و در حال نوشتن کتاب است شمعی که در حال آب شدن است، این طرح نشان می‌دهد، نویسنده با ایثار خودش در حال آب شدن و روشنایی بخشیدن به جامعه است. طراحی خوب در کاریکاتور، آن هم در حوزه کتاب، مثل رانندگی کردن، بدون نگاه کردن به دنده است. سوژه‌یابی در کاریکاتور هم همین‌طور است، هنرمند این عرصه باید تلاش کند تا ارزش کارش را پایین نیاورد.

این هنرمند درباره تاثیر کاریکاتور بر حوزه کتابخوانی گفت: کاریکاتور رسانه‌ای است که به مخاطب عمیق دیدن را یاد می‌دهد، تفکر انتقادی را ترویج می‌کند. کتاب و کاریکاتور هر دو زبان آموزش دارند. در کاریکاتور زبان تصویر و در کتاب زبان متن و نوشتار گویاست و هر دو رسالت آگاهی‌بخشی به مخاطب را دنبال می‌کنند.

استفاده از کاریکاتور در طراحی پوستر نمایشگاه کتاب

علیزاده درباره استفاده از زبان طنز و استفاده از کاریکاتور در طراحی پوستر نمایشگاه کتاب و نمادهای طنزی که می‌شود در این پوستر استفاده کرد، گفت: کاریکاتوریست‌ها سوژه‌های زیادی در حوزه کتاب دارند و با خلاقیت خود می‌توانند یک پوستر خلاقانه طراحی کنند.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا مردم کاریکاتور را شوخی می‌گیرند و استفاده از زبان کاریکاتور در پوستر نمایشگاه ممکن است بعد جدی بودن کتابخوانی را کاهش دهد، اظهار کرد: در کاریکاتور با انواع طرح‌های کمیک و جدی، مواجه هستیم؛ در کاریکاتور، طنز سیاه و سفید داریم و همه طرح‌ها خنده‌دار نیست؛ زیرا کاریکاتور انعکاسی از زندگی همه آدم‌هاست. خنده، گریه و شوخی و جدی، خودش یک بحث فلسفی با ریشه واحد است.