سرویس هنر خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): حماسۀ عاشورا غنی‌ترین، کامل‌ترین و جامع‌ترین زمینه برای خلق بدیع‌ترین و شورانگیزترین هنرهای نمایشی آیینی‌ست. یکی از قدیمی‌ترین الگوهای مضمون‌پردازی در حوزۀ هنرهای نمایشی آیینی از قبیل سینما، تئاتر، تلویزیون، پویانمایی، چندرسانه‌ای و… مضمون تقابل خیر و شر است و مگر غیر از آن است که عاشورا، خود عیار و سنجشی برای دوگانۀ «خیر و شر» یا به‌عبارتی حق و باطل است.
هنر نمایشی آیینی نیز یکی از عمیق‌ترین رویکردهای هنر است که به صورت روایی، منظوم و موسیقیایی طرح می‌گردد و از درون مضامین دینی و سبقۀ مذهبی مسلمانان از جمله نهضت عاشورا منبعث می‌شود و حول محور واقعۀ کربلا و اعمال قهرمانان دینی اجرا می‌شود. «تعزیه یا شبیه‌خوانی» از شاخص‌ترین گونۀ هنرهای نمایشی آیینی شناخته می‌شود که در طول تاریخ خود زمینه‌ساز ایجاد هنرهای نوین نمایشی نیز شده‌است.
با توجه به فرارسیدن ایام سوگواری اباعبدالله الحسین (ع) و با توجه به اهمیت بزرگداشت دو ماه محرم و صفر در فرهنگ شیعی و نمود نهضت و قیام حسینی در ابعاد مختلف ادبی و هنری، رویدادهای متعددی در این زمینه برگزار می‌شوند. بسیاری از این رویدادها در قالب هنرهای نمایشی تعریف می‌شوند. از جشنواره‌های تئاتر دانشجویی تا اجرای تعزیه در محیط‌های عمومی.
در واقع، همۀ این‌ها تلاشی است تا زیرمجموعه‌های هنرهای مذهبی و دینی تقویت شود و در زمانه‌ای که رسانه‌های نمایشی نوین در همۀ انواع بیانی خود در فضایی هنری نوع دیگری از سبک زندگی و محتوا را ترویج می‌کنند، بتواند بستری باشد برای تولید محتوای مناسب و به پاسداری و احیای هویت اسلامی و ایرانی بپردازد. بدیهی است که چنین تلاش‌هایی فرصت‌ها و چالش‌هایی را در بطن خود دارد که بر همین اساس شاخصه‌هایی را به‌عنوان مبانی نظری این حوزه طرح کرده تا با رویکردی دیگر بر چنین رویدادهایی ناظر باشیم.
- متون نمایشی جنبۀ روایی داشته باشد؛ صرف اقتباس مستقیم از منابع تاریخی و دینی نباشد.
- مفاهیم و مضامین آیینی منطبق با شرایط کنونی جامعه در متن مندرج شود.
- بازنمایی واقعیات تاریخی دینی متناسب با اصول زیبایی‌شناسانۀ هنرهای نمایشی و سلایق هنری مخاطبان باشد.
- چارچوب طرح موضوعات دینی، بر بستر هنرهای نوین رسانه‌ای قرار گیرد.
- شخصیت‌ها، رویدادها، داستان‌ها و مضامین مذهبی، بر پایۀ واقعیت‌ها و مستند به منابع موثق طرح نمایشی شوند.
- پرداخت وجه نمادین به متون، هنرهای نمایشی را کامل‌تر می‌سازد.
- رویدادهای مهم دینی به شکل صحیح و معاصر روایت‌پردازی شوند.
- بازگشت به سنت‌ها و آیین‌ها، در آفرینش متون نمایشی در نظر گرفته شود.
- از تمامی ابزارهای نوین رسانه‌ای در جهت اشاعۀ هنرهای نمایشی آیینی استفاده شود.
- محدودیت‌های موضوعی در جهت نگارش متون نمایشی برداشته شود و حوزۀ آن گسترش پیدا کند.
امید است، هر ساله به‌وقت مراسم‌های دینی و آیینی نهضت حسینی، توجه به اجرای هنرهای نمایشی برای مخاطبان خاص و عام در نظر متولیان این امر قرار گیرد و مفاهیم بارز دینی که در زندگی امروز جامعۀ فرهنگی ایران نیز بروز دارد، با زبان و بیانی شفاف، قابل‌درک و تأثیرگذار طرح موضوع شود و تجلی هنرهای نمایشی در برنامه‌های مربوط به این رویداد عظیم بیشتر شود. به‌عنوان مثال مفهوم خیر و شر، که به‌وضوح در حماسۀ عاشورا موضوعیت دارد، می‌تواند دستمایۀ روایت‌پردازی‌های هنرمندان قرار گیرد تا ضمن شناخت این مفاهیم در سیر داستانی نهضت امام حسین (ع)، در جهت تعمیم آن به فضای فکری جامعۀ امروز نیز اقدامی صورت پذیرد.
نظر شما