سرویس کودک و نوجوان خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، علی‌الله سلیمی: نمایشگاه‌های کتاب در بخش کودک و نوجوان طی این سه سال اخیر و با خروج از دوران سخت محدودیت‌های کرونایی، نسبتاً پررونق بوده و خوشبختانه با تجربه‌ای که ناشران از زمان محدودیت‌های کرونایی به دست آورده بودند و روی نمایشگاه‌های مجازی تمرکز بیشتری داشتند، هم‌پای نمایشگاه‌های حضوری، در نمایشگاه‌های مجازی هم حضور پررنگی داشتند و حتی برخی از ناشران کودک و نوجوان در دوره‌های اخیر نمایشگاه کتاب، ترجیح دادند تمرکز اصلی خود را بر نمایشگاه‌های مجازی قرار دهند و اغلب موفق هم بوده‌اند.

طبیعتاً وضعیت نشر کتاب‌های کودک و نوجوان از سایر بازارهای کتاب از جمله کتاب‌های بزرگسال جدا نیست و فضای حاکم تقریباً یکسان است؛ اما با توجه به علاقه و اشتیاق بسیاری از خانواده‌ها برای کتابخوان‌کردن فرزندان‌شان و اینکه فرهنگ مطالعه را در بین فرزندان خود به نوعی نهادینه کنند، کتاب‌های این بازار از اقبال و استقبال بیشتری نسبت به بازار کتاب‌های بزرگسال برخوردار بوده است. در بخش کیفیت و کمّیت هم بستگی به رویکرد ناشران دارد که محصولات تولیدی توسط ناشران حرفه‌ای به مراتب باکیفیت بوده و از نظر کمیت هم درخور توجه بوده و از تیراژهای بالایی برخوردار بوده است.

طرح‌های حمایتی در این دوره برای اغلب کتابفروشان رضایت‌بخش بوده و در مناسبت‌های مختلف به اشکال گوناگون از کتابفروشان حمایت شده است؛ به‌ویژه در نمایشگاه‌های مجازی که کتابفروشان هم مانند ناشران توانستند کتاب‌های موجود خود را از طریق سامانه‌های فروش تحت‌نظر و حمایت معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی عرضه کرده و به فروش برسانند و حتی از هزینه‌های ارسال کتاب‌های فروخته‌شده هم معاف باشند. مزایای طرح‌هایی از این‌دست مثل طرح «بازار کتاب» به جنب‌وجوش، تحرک و پویایی در کار کتابفروشان منجر می‌شود؛ اما معایبی هم دارد که باعث می‌شود گاهی همه کتابفروشان به دلایل گوناگون نتوانند از مزایای طرح بهره‌مند شوند.

درباره مسئله تولید کاغذ ایرانی و استفاده از کاغذ داخلی در چاپ و نشر کتاب باید گفت که تولید و عرضه کاغذ ایرانی چندسالی است که به شکل جدی‌تری مطرح است و در دوره مدیریت دولت سیزدهم این مسئله به یکی از دغدغه‌های اصلی مسئولان فرهنگی تبدیل شد و کارخانه‌های متعددی هم با تشویق و حمایت مدیران فرهنگی راه‌اندازی و در مواردی هم فعال‌تر شدند. هرچند هنوز گرایش عمومی ناشران به کاغذهای وارداتی است که آن هم دلایلی دارد و اگر تولیدکنندگان کاغذ ایرانی بتوانند به همان اندازه که در بخش کمیت موفق بوده‌اند در بخش کیفیت هم دستاوردهای به مراتب بیشتری داشته باشند، اقبال عمومی از این کاغذ به مرور افزایش خواهد یافت و مسئله خودکفایی در تولید کاغذ داخلی به تمام معنا محقق خواهد شد.

معاونت فرهنگی در این دوره سه ساله، توفیقات بسیاری داشته و برخی از طرح‌ها و برنامه‌های این معاونت در بخش حمایت از جشنواره‌های کتاب کودک و نوجوان ابتکاری و نو بوده است؛ به‌ویژه احیای برخی جشنواره‌های کتاب در بخش کودک و نوجوان که خاطره خوشی برای فعالان ادبی و ناشران در بخش کتاب کودک و نوجوان به همراه داشته اما به دلایل گوناگون در دوره‌های قبلی تعطیل و به حاشیه رفته بودند؛ مثل احیای دوباره جشنواره «کتابِ سلام» بعد از سال‌ها تعطیلی که اتفاق خوشایندی بود و یادآور دوره اوج و محبوبیت جشنواره‌های کتاب کودک و نوجوان در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ که خاطرات خوشی از آن داشتیم و حالا با احیای این جشنواره، توجه‌ها دوباره به ظرفیت‌های بالقوه این نوع رویدادهای فرهنگی در حوزه کتاب کودک و نوجوان جلب شده است.

در پایان با اشاره به عملکرد معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درخصوص توجه به مولفان کتاب کودک و نوجوان باید گفت که نگاه معاونت فرهنگی در این دوره به نویسندگان و انجمن‌های فعال کتاب کودک و نوجوان دلسوزانه و حمایتگرانه بوده و از اغلب طرح‌های ارائه‌شده از سوی نویسندگان و انجمن‌های فعال در این عرصه حمایت شده است. تعداد دیدارها در این بخش طی دوره اخیر، افزایش یافت و نوعی صمیمیت در این دیدارها بوده و هست که فعالان این عرصه را امیدوار کرده پوپایی خود را افزایش دهند و گام‌های جدی و بیشتری برای بهبود بیش از پیش حوزه کتاب کودک و نوجوان بردارند.