به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، چه درگیری بر سر یک اسباب‌بازی باشد، چه یک معادله سخت ریاضی و چه فشار منفی از سوی همسالان، بچه‌ها در هر سنی روزانه با مشکلات و چالش‌هایی مواجه می‌شوند. به عنوان والدین یا معلم، ما نمی‌توانیم همیشه برای حل تمام مشکلات بچه‌ها حضور داشته باشیم. درواقع، این کار ما نیست؛ بلکه وظیفه ما این است که به فرزندان‌مان بیاموزیم چگونه مشکلات را خودشان حل کنند. به این ترتیب، آن‌ها می توانند به افرادی با اعتمادبه‌نفس، مستقل و موفق تبدیل شوند.

در دنیای امروز، توانایی حل مسئله، یکی از مهارت‌های اساسی است که به کودکان کمک می‌کند با چالش‌ها و موقعیت‌های مختلف زندگی به‌خوبی روبه‌رو شوند. بچه‌هایی که مهارت حل مسئله دارند، به جای تسلیم‌شدن یا ناامیدشدن در هنگام مواجهه با چالش، احساسات خود را مدیریت می‌کنند، خلاقانه فکر می‌کنند و تا زمانی که راه‌حلی پیدا کنند ادامه می‌دهند. به طور طبیعی، این توانایی‌ها با ذهنیت رشد همراه است. یادگیری نحوه برخورد با مشکلات و حل مسائل، چه در خانه و چه در مدرسه، می‌تواند بر کیفیت روابط کودک با دیگران تأثیر بگذارد. همچنین، حل مسئله خلاقیت را پرورش می‌دهد؛ زیرا به بچه‌ها اجازه می‌دهد موقعیت‌ها را از دیدگاه‌های مختلف ببینند. از سنین پایین، آموزش این مهارت می‌تواند به تقویت تفکر انتقادی، خلاقیت و اعتمادبه‌نفس در کودکان کمک کند.

کتاب‌های کودک و نوجوان به عنوان ابزاری مؤثر در این فرآیند، می‌توانند به شیوه‌ای جذاب و سرگرم‌کننده، مفاهیم حل مسئله را به کودکان و نوجوانان معرفی کنند. این کتاب‌ها نه‌تنها داستان‌های مهیج و آموزنده‌ای را ارائه می‌دهند؛ بلکه با بهره‌گیری از شخصیت‌های دوست‌داشتنی و موقعیت‌های چالش‌برانگیز، کودکان و نوجوانان را به تفکر و تجزیه و تحلیل مسائل ترغیب می‌کنند.

در این گزارش، به معرفی پنج کتاب کودک و نوجوان درباره موضوع حل مسئله پرداخته‌ایم که هر کدام به نوعی به تقویت این مهارت در کودکان و نوجوانان کمک می‌کنند. این کتاب‌ها می‌توانند منابع ارزشمندی برای والدین، معلمان و مربیان باشند تا در فرآیند یادگیری کودکان و نوجوانان نقش مؤثری ایفا کنند. بیایید با هم به دنیای این کتاب‌ها سفر کنیم و از داستان‌های جذاب آن‌ها بهره‌مند شویم:

«آنجا که هیولاها خوابیده‌اند»

این اثر را پلی هو ین نوشته، شیما حسینی برای نوجوانان ترجمه کرده و نشر هوپا در ۳۱۲ صفحه منتشر کرده است. داستان این کتاب در یک دهکده کوچک می‌گذرد؛ دهکده‌ای کوچک با افسانه‌ای خیلی قدیمی که می‌گوید در دریاچه هیولاهایی زندگی می‌کنند و شب پیشکش باید غذاهایی به دریاچه ریخته شود تا اهالی دهکده از دست آن‌ها در امان بمانند. افی دختر نوجوانی که نمی‌خواهد این داستان را باور کند و به خیالش این داستان را بزرگ‌ترها از خودشان درآورده‌اند تا کوچک‌ترها را از خطر دور کنند هم یکی از اهالی دهکده است.

در یکی از آن شب‌ها اتفاق عجیبی برای افی می‌افتد. درست در شب پیشکش، خرگوش افی ناپدید می‌شود و کمی بعد هم نوبت مادرش است که غیبش بزند؛ یعنی یک‌باره تصمیم گرفته او و خواهر و پدرش را ترک کند؟ ماجراهای عجیب افی به همین‌جا ختم نمی‌شود. کم‌کم سروکله حیوانات سیاه و کوچک لزج و چسبناکی پیدا می‌شود که گاه و بی‌گاه توی خانه‌شان می‌لولند. با وجود این اتفاق‌ها، دلشوره‌های افی بیشتر و بیشتر می‌شود؛ اما او دوستی صمیمی به نام فین دارد که از بچگی با او بزرگ شده است، همیشه همراهش بوده و این بار هم تنهایش نمی‌گذارد. افی در آستانه نوجوانی و بلوغ با مسئله‌های سختی روبه‌رو شده؛ غیب‌شدن مادرش، مراقبت از خواهر کوچک‌ترش و افسرده‌بودن پدرش اما برای حل این مسئله‌ها تلاش می‌کند و به مرور به درک عمیق‌تری از خودش و دنیای اطرافش می‌رسد. او ارزش بودن مادر و خانواده‌اش و دوستی با فین را به مرور بهتر درک می‌کند؛ متوجه می‌شود که هر کسی ممکن است در زندگی مرتکب اشتباهی بزرگ و دچار عذاب وجدان دردناکی شود. متوجه می‌شود که ممکن است هیولاها درون آدم‌ها خوابیده باشند و هر آدمی باید برای جبران اشتباهش تمام تلاشش را به کار گیرد.

«بپوش تا برویم…»

این اثر یک جلد از مجموعه «مهارت‌های خردسالان» از انتشارات سازوکار است که شیگئو واتانابه آن را در ۴۴ صفحه نوشته و یاسوئو اوتومو تصویرگری‌اش کرده و مهدی معینی برای خردسالان به فارسی برگردانده است. کتاب تصویری «بپوش تا برویم…»، داستان خرس‌کوچولوی بامزه‌ای است که تلاش می‌کند لباس‌هایش را خودش تنش کند؛ اما آن‌ها را اشتباه می‌پوشد! اتفاقی که به طور معمول، در روند یادگیری مهارت لباس‌پوشیدن برای همه کودکان رخ می‌دهد. در چنین مواقعی، ما نیز مثل والدین خرسی باید آرامش‌مان را حفظ کنیم و کودک را تشویق کنیم تا این کار را به‌درستی انجام دهد.

مجموعه «چه کار می‌توانم بکنم؟»

این مجموعه سه‌جلدی از انتشارات مهرسا (واحد کودک و نوجوان انتشارات مهروماه) است که کوبی یامادا آن‌ها را نوشته و می بیسام تصویرگری کرده و احمد تصویری نیز آن‌ها را به فارسی ترجمه کرده است.

مجموعه «چه کار می‌توانم بکنم؟» به کودکان یاد می‌دهد چگونه جسورانه درباره هر آن چیزی که می‌پندارند که نمی‌توانند، تفکر کنند و راه‌حلی برای آن بیابند. این مجموعه به کودک یاد می‌دهد چطور فرصت‌ها را از دست ندهد و ارزش آن‌ها را بداند یا حتی با فکرهای خود چه کار کند. این مجموعه داستان برای همه است؛ هر کسی یک روزی فکر بلندپروازانه‌ای در سر داشته که به واقعیت تبدیل نشده است یا با مشکلی مواجه شده که برای آن راه‌حلی پیدا نکرده است؛ حتی فرصتی را به دست آورده که آن را از دست داده است. عناوین این مجموعه سه‌جلدی عبارت‌اند از: «با یک فکر تازه چه‌کار می‌توانم بکنم؟»، «با یک مشکل چه‌کار می‌توانم بکنم؟»، «با یک فرصت چه‌کار می‌توانم بکنم؟»

«کلاس سومی‌ها، فرشته»

این کتاب از انتشارات کتاب «چ» (واحد کودک و نوجوان نشر چشمه) است که به قلم جری اسپینلی، تصویرگری جنیفر ای بل و ترجمه فرمهر منجزی در ۱۱۸ صفحه برای نوجوانان منتشر شده است.

داستان کتاب «کلاس سومی‌ها، فرشته» درباره رقابت است. هیجانِ رقابت چیزی است که به کودکان و نوجوانان شور و شوق می‌دهد و در عین حال، رقابت درست به آن‌ها می‌آموزد که چطور می‌توانند به موقعیت خود ارزش دهند و از بدترین وضعیت ممکن در فضای خانه یا مدرسه فرصتی خوب بسازند. فکرکردن به این موضوع که چگونه «فرشته» باشیم و بدون هیچ‌گونه اشتباهی برای هر مشکلی، راه‌حلی بیابیم تا بهترین باشیم، محور قصه جذاب این کتاب است. در کلاس سوم هر هفته مسابقه‌ای برای بهترین بودن برگزار می‌شود و کسی که بهترین رفتار را داشته باشد می‌تواند تاج را روی سرش بگذارد. مشخصه مهم این کتاب، جریان روان گفت‌وگوهای کتاب و نحوه تعامل زیبای معلم و شاگردان، مادر و سادز و سایر شخصیت‌های داستان برای رسیدن به حل مسئله است.

«تِق تِق، ماا؛ گاوهایی که تایپ می‌کنند»

کتاب «تِق تِق، ماا؛ گاوهایی که تایپ می‌کنند» منتشرشده در انتشارات آفرینگان، به قلم دورین کرونین است که آن را تصویرگری نیز کرده و اکرم حسن به فارسی ترجمه کرده است. این اثر ۳۲ صفحه‌ای، داستان کشاورزی است که دیگر قادر نیست مزرعه را اداره کند! سرانجام زمانی که کشاورز تصور می‌کند دردسر و اعتصاب با توافق برای برآرودن خواسته‌های گاوها و مرغ‌ها در ازای باز پس دادن ماشین تایپ حل شده است، این بار نوبت اردک‌هاست که با نوشته‌ای تایپ‌شده خواسته‌های خود را به او اعلام کنند.

قصه حساب‌شده دورین کرونین و تصویرگری‌های گویا و پرمعنی‌اش، این موقعیت خنده‌دار و طنز را به بهترین شکل به نمایش می‌گذارد و خواننده را دعوت می‌کند که به گروه گاوهای باسوادی بپیوندد که مزرعه کشاورز را زیرورو می‌کنند. کتاب با داستان و زبانی ساده به بچه‌ها نشان می‌دهد چگونه آگاهی، سواد و تلاش برای تحقق خواسته‌ها بر دیگران تأثیر می‌گذارد و چطور از جمعی به جمع دیگر سرایت می‌کند.