به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، علي دهباشي مدير مسوول مجله بخارا در شب دكتر محمد معين با بيان مطلب كه درباره سجاياي اخلاقي  و تحقيقات علمي محمد معين صدها مقاله نوشته شده است كه هر كدام بخشي از وي را به ما نشان مي‌دهد، گفت: دكتر زرين كوب در كتاب" يادداشت‌ها و انديشه‌ها "درباره معين مي گويد: اولين و مهم‌ترين صفت بارزي كه در دكتر معين به چشم مي‌خورد امانت‌داري و دقت اوست كه در كمترين كسي چنين ويژگي را به اين شكل مي‌توان ديد. 

وي با تاكيد بر اين مطلب كه دهخدا و نيما، محمدمعين را امين و معتمد خود lمي دانستند، يادآور شد: زندگي كوتاه معين با حجم كاري كه از خود به جاگذاشت تعجب همگان را برانگيخت. او به گونه اي  امانتدار  بود كه نيما يوشيج با اينكه هرگز او را از نزديك نديده بود در وصيت نامه اش به او اجازه بررسي آثارش را داد. 

دهباشي ادامه داد: وقتي پزشكان دكتر محمد معين را معاينه كردند، گفتند كه تن خسته اين مرد، فرسودگي 90 ساله‌ها را پيدا كرده است. او پنجاه و چند سال شب و روز براي فرهنگ اين سرزمين زحمت كشيده بود و در دوره فعلي چنين روحيه اي در كمتر كسي به چشم مي خورد . 

وي با اشاره به گرايش محمد معين نسبت به ادبيات معاصر كه هرگز از آن غافل نبود گفت: او همواره به دانشجويان خود تاكيد مي‌كرد كه افسانه نيما و داستان هاي هدايت را بخوانند و يكي از حاميا ن طرح تدريس ادبيات معاصر در دانشگاه بود. 

مدير مسوول مجله بخارا افزود: معين يكي از نخستين استاداني بود كه تدريس متون كلاسيك را از حالت خشك بيرون آورد و تنها به شرح ابيات و لغات اكتفا نكرد بلكه لغت‌ها را براساس اصول زبان شناسي و دستور زبان بررسي كرد. او سهم بسيار بزرگي در فرهنگ ما دارد و نام او در كنار ديگر بزرگان ادب فارسي ماندگار است. 

سخنران ديگر اين مراسم علي اشرف صادقي بود كه با اشاره به سال 1338 كه به دانشگاه تهران راه يافت و از آن زمان شاگرد مستقيم دكتر معين بود ادامه داد: البته من پيش از آن كه به دانشگاه راه پيدا كنم با توجه به علاقه ام به لغت با برهان قاطع  آشنا شده بودم. از زماني كه دانشكده رفتم هر روز مشكلات و دشواري‌هايي كه هنگام مطالعه متون كلاسيك برايم پيش مي‌آمد با دكتر معين در ميان مي گذاشتم . وي نيز در راهنمايي كم نمي گذاشت .

اين مدرس زبان و ادبيات فارسي افزود: سال سوم دانشگاه بودم كه دكتر معين از من براي همكاري با لغت‌نامه دهخدا  دعوت كردند و بخشي از حروف ك را به من سپردند و من مدت 2 سالي كه در ايران بودم به اين كار مشغول بودم و اين سرآغازي براي همكاري با فرهنگ معين شد.
 
وي ادامه داد: پس از مدتي من به پاريس رفتم و در آنجا نيز با محمد معين در ارتباط بودم و همواره يادداشتهاي متعددي براي ايشان درباره لغت مي‌فرستادم كه قرار بود اين يادداشت‌ها در فرهنگ معين منتشر شود كه با مرگ نابه هنگام  وي، همكاران ايشان از انتشار اين مطالب خودداري كردند. 

صادقي با تاكيد بر اين مطلب كه پژوهش‌هاي علمي كهنه مي‌شوند و ضرورت بازبيني و متون و تحقيقات علمي به خوبي احساس مي‌شود يادآور شد: دكتر محمد معين از نخستين كساني بود كه فرهنگ نويسي به سبك فرانسوي، لاروس را  متحول كرد و تمام توان خود را بر سر اين كار گذاشت و چراغي كه او روشن كرد فرا راه پژوهشگران  است. 

وي ادامه داد: محمد معين با دقت خاصي كه داشت تصحيح متون فارسي را به گونه‌اي مدرن و امروزي كرد. او آثار بسيار ارزشمندي به زبان فارسي تقديم كرده است اما مرگ فرصت  ادامه مسير را  از وي گرفت .

اين عضو فرهنگستان زبان فارسي با اشاره به رساله دكتراي محمد معين كه با عنوان "مزديسنا و ادب فارسي" بود گفت: اين رساله بسيار ارزشمند است. معين رساله دكترايش را زير نظر دكتر "ابراهيم پورداوود" گذرانيد و اين رساله كه بعدها به صورت كتاب منتشر شد، بسيار ارزشمند است. 

صادقي با اشاره به ضرورت بازنگري مجدد در فرهنگ معين گفت: از دكتر محمد معين يادداشت‌ها بسياري به جامانده كه  در حال حاضر بدون اينكه از آنها استفاده شود در كتابخانه اي نگهداري مي شود كه با تشكيل يك تيم، از اين يادداشت ها مي‌توان براي بازنگري در فرهنگ معين استفاده كرد و شاهد بازنگري فرهنگ معين و انتشار ويراست جديد آن باشيم. با انتشار اين فرهنگ نمونه‌هاي بازاري به كنار زده مي‌شوند. 

پس از آن "بيتا رهاوي" متن سخنراني دكتر محمد دبير سياقي را كه نتوانسته بود در مراسم حضور پيدا كند براي حاضران خواند. در بخشي از اين متن خاطره گونه، دبير سياقي اشاره به سال 1319 و ورودش به دانشكده ادبيات و آغاز دوران شاگردي خود و نيز  اشاراتي درباره نحوه شكل‌گيري انجمن ايرانشناسي توسط ابراهيم پورداوود و جمعي از علاقمندان فرهنگ و هنر ايران زمين كرده بود. 

در ادامه مراسم عبدالرحيم جعفري، مدير اسبق انتشارات اميركبير درباره نحوه شكل‌گيري و انتشار فرهنگ معين كه 19 سال زمان برد و خاطرات آن روزها گفت.
 
"مهردخت معين" دختر محمد معين نيز در ادامه از عبدالرحيم جعفري بابت زحمات انتشار فرهنگ معين و هوشنگ مشيري سازنده فيلم مستند «يادآر ز شمع مرده يادآر» درباره محمد معين  قدرداني كرد.

 وي گفت: دكتر محمد معين انساني بسيار فرهيخته و دانشمند بودند و به نظر من نقش تربيتي مرحوم معين العلماء در شكل‌گيري ايشان بسيار موثر بود. 

مهردخت معين در خاتمه يادآور شد: محمد معين انسان بسيار وارسته و خوش فكري بود و زحمات بسيار زيادي براي فرهنگ اين سرزمين كشيد و لحظه‌اي در اين راه كوتاهي نكرد.