به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «قابوس نامه» به اهتمام و تصحیح غلامحسین یوسفی به چاپ بیست و یکم رسید.
عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر بن قابوس، مردی فرزانه و خردپیشه بود که علاوه بر حاکمیت خاندانش بر مناطق شمال ایران به خصوص گیلان، دیلمان و طبرستان، خود او نیز از یک فرمانروایی پر قدرت و شکوهمند و حاکمی دانا، آگاه و مطلع به علوم زمانه بود. قابوس نامه که از مشهورترین تالیفات اوست، اثری است که با در برداشتن پند و اندرزهای گرانبها از نصایح ایران باستان، بر مواردی نظیر اعتدال پیشگی، مدارا، اهمیت خرد و کلام، تربیت صحیح فرزند، آداب زندگی، اصول اجتماعی و تربیتی، راه و رسم ممکلت‌داری و لشکرکشی و پرداختن به دانش و هنر تاکید دارد.
قابوس‌نامه، یکی از شاهکارهای تاریخ ادبیات فارسی است که توسط عنصرالمعالی کیکاوس‌بن اسکندر نوشته شده است. این کتاب در قرن پنجم هجری (یازدهم میلادی) به زبان فارسی نوشته شده و به عنوان راهنمایی برای پسرش گیلانشاه نگاشته شده است. این کتاب شامل مشورت‌ها و نصیحت‌های پدرانه است و در ۴۴ فصل تاریخ، ادبیات، فلسفه، علوم را با تکنیک‌های مختلف به موضوعات گوناگونی پرداخته است.
- تنوع موضوعات: این کتاب به موضوعات مختلفی مانند اخلاق، دین، علم، فلسفه، هنرهای رزمی و مهارت‌های اجتماعی می‌پردازد.
- زبان ساده و روان: کیکاوس تلاش کرده است تا به زبانی ساده و روان، اما در عین حال فصیح و ادیبانه، نصایح خود را به پسرش ارائه دهد.
- پند و اندرز: کتاب پر از پند و اندرزهایی است که نه تنها برای زمان خود، بلکه برای همه زمان‌ها کاربرد دارد.
- تاریخی و اجتماعی: قابوس‌نامه تصویری از زندگی و آداب و رسوم اجتماعی در دوران نویسنده را ارائه می‌دهد.
- توجه به علم و دانش: نویسنده بر اهمیت تحصیل علم و کسب دانش تاکید زیادی دارد.
این کتاب به عنوان یکی از منابع اصلی برای درک فرهنگ و اندیشه‌های اجتماعی و اخلاقی ایران در قرون گذشته محسوب می‌شود و همچنان مورد توجه محققان و علاقه‌مندان به ادبیات فارسی است.
برخی از شاخصه‌های اصلی کتاب (قابوس‌نامه) عبارتند از:
- تاریخ‌نگاری: کیکاوس تاریخ ایران و دیگر کشورها را به طور مفصل توصیف کرده است
- ادبیات: اشاره به شاعران و ادبیات فارسی
- فلسفه و علوم: بحث‌هایی درباره فلسفه، علوم و دانش
- تکنیک‌ها و هنرها: توصیفاتی از هنرها و تکنیک‌های مختلف
قابوس‌نامه پر از بخش‌ها و نصیحت‌های مختلفی است که هر کدام به نوعی اهمیت دارند. اما برخی از موضوعات و فصل‌های برجسته این کتاب شامل:
- اخلاق و فضیلت‌ها: کیکاوس به پسرش توصیه می‌کند که همیشه اخلاق‌مدار و راستگو باشد و از دروغ و فریب پرهیز کند.
- علم و دانش: اهمیت تحصیل علم و کسب دانش در این کتاب بسیار تاکید شده است. کیکاوس به پسرش توصیه می‌کند که همیشه به دنبال یادگیری باشد.
- مدیریت و حکمرانی: راهنمایی‌هایی در مورد چگونگی مدیریت مردم و حکومت به خوبی در این کتاب توضیح داده شده است.
- هنرهای رزمی و شکار: بخش‌هایی از کتاب به آموزش مهارت‌های رزمی و هنرهای شکار اختصاص داده شده است.
- پند و اندرزهای زندگی: نصیحت‌های عمومی در مورد زندگی، مانند برخورد با دوستان، خانواده و دشمنان.
این‌ها فقط چند نمونه از موضوعات مهمی هستند که در قابوس‌نامه مورد بحث قرار گرفته‌اند. این کتاب یک منبع غنی از دانش و نصیحت‌های عملی است که حتی امروز هم می‌تواند مفید و کاربردی است.
در پشت جلد این کتاب می‌خوانیم: «قابوس‌نامه یکی از آثار بسیار ارجمند زبان فارسی است. به همان اندازه که وسعت معلومات نویسنده در رشته‌های گوناگون خواننده را به اعجاب می افکند، صداقت و صراحت گفتارش در دل اثر می‌گذارد و نیز ژرف‌بینی‌ها و نکته‌سنجی‌های خردمندانه وی و حکایات و روایات آموزنده‌ای که گاه به مناسبتی در بعضی ابواب می‌آورد همه خواندنی و آموختنی و به‌خاطرسپردنی است. تنوع موضوع ابواب کتاب، و فواید فراوانی که از مطالعه‌ی آن‌ها، به خصوص از نظر تحقیق در اوضاع و احوال اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، دینی، علمی و ادبی آن عصر حاصل می‌شود، چنان بر اهمیت کتاب می‌افزاید که شایسته است با شادروان ملک الشعرای‌بهار هم داستان شده، آن را (مجموعه تمدن اسلامی پیش از مغول) بنامیم.»
کتاب قابوس نامه در سال ۱۳۴۵ به اهتمام و تصحیح غلامحسین یوسفی به چاپ رسیده است. او یکی از معروف‌ترین نویسندگان و مصححان ایرانی است که بیشتر در زمینه تحقیق و تدوین کتاب‌های تاریخی و فرهنگی فعالیت دارد. یوسفی تاکنون بسیاری از کتاب‌ها و مقالات مرتبط با تاریخ ایران و فرهنگ ایرانی را تدوین و تحقیق کرده است همچنین در زمینه تحقیقات تاریخی و انتشارات تخصصی نیز فعالیت‌هایی دارد.
انتشارات علمی و فرهنگی چاپ بیست و یکم کتاب قابوس نامه را در ۶۰۹ صفحه با قیمت ۶۰۰ هزار تومان در پاییز ۱۴۰۳ به بازار کتاب عرضه کرده است.
نظر شما