كريم زماني، استاد و پژوهنده نام آشناي علوم ادبي و قرآني، در حال بازبيني آخرين اثرش، يعني «تفسير و ترجمه قرآن كريم» به زباني ساده است . در تدوين اين اثر از اهم تفاسير شيعه و سني نيز استفاده شده. از جمله اين تفاسير از حوزه تشيع ميتوان به تفسير «مجمعالبيان» شيخ طبرسي و «تبيان» شيخ طوسي اشاره كرد.
شارح مثنوي معنوي، در ادامه با بيان اين كه در اين اثر از اهم تفاسير شيعه و سني نيز استفاده شده است، افزود: از جمله اين تفاسير از حوزه تشيع ميتوانم به تفسير «مجمعالبيان» شيخ طبرسي، تفسير ابوالفتوح رازي، «تفسير صافي» اثر ملامحسن فيض، تفسير «الميزان» علامه طباطبايي و «تبيان» شيخ طوسي اشاره كنم.
زماني در تدوين اين اثر از دو تفسير فقهي نيز استفاده كرده است كه يكي از آن دو در حوزه تشيع و ديگري در حوزه اهل تسنن است. وي در اين باره گفت: در زمينه فقهي، همواره دو تفسير تخصصي در كنار من است. يكي از آن دو، تفسير مقداد است با عنوان «كنزالعرفان» كه به تفسير فقهي قرآن از ديدگاه تشيع ميپردازد.
اين استاد مولوي پژوه در ادامه به اهم تفاسير اهل سنت كه در اين كتاب مورد استفاده قرار گرفتهاند پرداخت و در توضيح گفت: پارهاي از اين تفاسير، تفسيرهاي عمومي، چون تفسير طبري، «كشاف» زمخشري و «روح المعاني» شهاب الدين محمد آلوسي است. تفسير اخير مربوط به دو سده پيش است و آلوسي نيز از مبرزترين مفسران قرآن محسوب ميشود. تفسير «كشاف» زمخشري نيز از جمله تفاسيري است كه جنبههاي ادبي آن از ديد معاني و بيان به ديگر جنبههايش غلبه دارد.
وي از تفسير قرطبي با عنوان «جامع الاحكام القرآن» ياد كرد و قرطبي اندلسي را از مفسران خوب اهل سنت دانست كه از ديدگاه فقهي، مفاهيم آيات را به روشني بيان ميكند. به گفته زماني، اين تفسير با اتكا به فقه مالكي نوشته شده، ولي با اين حال تفسير ارزشمندي است.
نويسنده «صنايع ادبي در كلام امام علي(ع)»، در ادامه به بعضي تفسيرهاي عرفاني مورد استناد در اثرش اشاره كرد و گفت: در اين زمينه سعي من بر اين بوده كه تا آنجا كه گفتههاي مفسر جنبه تفسيري داشته باشد و به تاويلهاي عجيب و غريب نپردازد، از آنها نيز استفاده شود.
از جمله تفسيرهاي عرفاني مورد اسفتاده زماني، ميتوان به تفسير مشهور «كشف الاسرار و عدةالابرار» رشيد الدين ميبدي، «لطايف الاشارات» امام قشيري، «بيان السعادة» سلطان عليشاه، تفسير عبدالرحمن سلمي و يك تفسير منسوب به ابن عربي اشاره كرد.
زماني با اشاره به مورد اخير، توضيح داد: دو تفسير منسوب به ابن عربي در حال حاضر موجود است. يكي از آنها در واقع از آن عبدالرزاق كاشاني است كه در طول زمان به ابن عربي منسوب شده. ديگري، «رحمة من الرحمن» است كه من از اين اثر اخير استفاده كردهام.
كريم زماني نخستين آثارش را در دوران دانشجويي با نامهاي «قيام توابين»، «همگام با پيامبران در قرآن» و «قيام زنگيان» منتشر كرد. او كه متولد 1330 تهران است، از شاگردان مرحوم سيد مرتضي شبستري محسوب ميشود و تحصيلات خود را در دانشگاه تهران در رشته زبان و ادبيات عرب به پايان برده است.
به گفته وي، بازبيني كتاب «تفسير و ترجمه قرآن كريم» تا پايان سال به اتمام خواهد رسيد و كتاب، در قطع رحلي سلطاني به چاپ ميرسد.
نظر شما