نورمحمدی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره این کتاب توضیح داد: «خاطرات عارف قزوینی» که براي نخستین‌بار منتشر مي‌شود، شامل خاطرات، مشاهده‌ها، دست‌نوشته‌ها و اشعار منتشر نشده عارف است كه از لحاظ تاريخي اهميت به‌سزایی دارند. دست‌نوشته‌های عارف در استان همدان نزد خاندان اقبالی (علی اقبالی) نگهداری می‌شدند. هنگامی که عارف این مطالب را نوشته، از نظر روحی وضعیت نامناسبی داشته و به دلیل اوضاع سیاسی آن زمان، دچار سرخوردگی شده بود.
وی ادامه داد: عارف در سال 1305 خورشيدي به مدت يک سال در دهكرد ، سره بند و گل زرد از توابع لرستان اقامت داشت و در اين مدت بخشي از خاطرات خود را به رشته تحرير درآورد. همچنین تمامی این مطالب نوشته شده را در فصل‌های مختلف تقسیم‌بندی و نام‌گذاری كرد.
نورمحمدی به عنوان فصل‌های این کتاب و دیگر بخش‌های آن اشاره کرد و افزود: نیاکان من، سفر به خرم‌آباد، پارک امین‌الدوله، گاردن پارتی، آشنایی با نجارزاده، در موضوع مسافرت بروجرد، درباره وحدت ملی، سفر مهاجرت، کنسرت جمهوری و از آزادی‌خواهی تا غارت‌گری عنوان ۱۰ فصل این کتاب است. همچنین کتاب شامل اوراق پراکنده و نامه‌های بازمانده و نمونه دست‌خط عارف از هر فصل می‌شود.
وی با تاکید بر دستیابی به اطلاعات جدیدی از سرگذشت عارف و چگونگی دیدگاه او در این کتاب، تشریح کرد: خاطرات عارف شامل مواردي چون شرح ورود به عرصه مشروطه‌خواهي، سفر مهاجرت به استانبول، ملاقات با سردار سپه هنگام طرح قضيه جمهوري، انگیزه‌اش از اجرای کنسرت جمهوری، شرح مسافرت ده روزه به خرم‌آباد و مطالب مهم ديگر است.
نورمحمدی یادآور شد: در جریان سفر به خرم‌آباد بود كه عارف به دليل مشاهده جنايات قشون پهلوي در لرستان، مطالبي عليه رضا شاه نوشت و این مطالب موجب تبعيد او به همدان شد.
این نویسنده در ادامه، اسامی افرادی را مطرح کرد که عارف در این کتاب درباره آنها اظهارنظر کرده است و توضیح داد: این افراد شامل شخصیت‌های هنری، ادبی، رجال سیاسی و نمایندگان مجلس می‌شوند. از جمله این افراد می‌توان ملک‌الشعرای بهار، اشرف‌الدین حسینی، علي نقي وزيري، میرزاده عشقی، ایرج میرزا، رشید یاسمی، قوام‌السلطنه، رضا خان، وحید دستگردی و عبدالعظیم قریب را نام برد.
نویسنده کتاب «ترور در بهارستان» به اشرف‌الدین حسینی مدیر روزنامه «نسیم شمال» و در دست نداشتن اطلاعات گسترده درباره این فرد اشاره و تصریح کرد: در اين خاطرات، مطالب منحصر به فرد و ارزشمندي درباره اشرف الدين حسيني ارائه شده كه در هيچ يك از كتاب ها و منابع تاريخي و ادبي نمي توان به چنين اطلاعاتي دست يافت.
وی یادآور شد: از آن‌‌جا که نسیم شمال جزو چهار شاعر برتر دوران مشروطیت و بنیانگذار شعر مشروطه بوده است، عارف اطلاعات بسیار مهم و روشن‌کننده‌ای از زندگی او را در اختیار ما می‌گذارد و این تردید را که برخی معتقدند او اهل گیلان بوده، برطرف کرده و اثبات می‌کند نسیم شمال اهل قزوین است.
کار مطالعه، تصحیح و مقابله خاطرات و دست‌نوشته‌های عارف توسط نورمحمدی حدود چهار سال به طول انجامیده است.
نورمحمدی توضیحاتی را علاوه بر پاورقی‌های کتاب به آن افزوده که حجمی حدود 200 صفحه دارد. همچنین، کتاب شامل دو قطعه عکس منتشر نشده از عارف است. یکی از این عکس‌ها عارف را همراه یاران ستارخان در قزوین و دیگری، عارف را همراه یاران شیخ محمد خیابانی در تبریز نشان می‌دهد.
دیوان اشعار عارف برای نخستین‌بار در برلین در سال 1303 منتشر شده است. نورمحمدی با اشاره به درگذشت عارف در سال 1312 تصریح کرد: اطلاعات گسترده‌ای در ارتباط با فاصله زمانی میان چاپ دیوان اشعار عارف و درگذشت او در دسترس نیست. در هیچ یک از کتابهای موجود نیز به این دوران پرداخته نشده است. عارف خود در این دست‌نوشته‌ها اطلاعاتی را راجع به سرگذتش در آن دوران ارائه می‌کند.
این کتاب شامل اشعار منتشر نشده عارف می‌شود. با توجه به طبع شاعرانه عارف هنگام نگارش خاطراتش شعرهایی را درباره موضوع‌ها و مسائل گوناگون سروده که در لا‌به‌لای نثر او به چشم می‌خورد.
نورمحمدی درباره تعداد این سروده‌ها اظهار داشت: حدود 30 قطعه غزل، قصیده، مثنوی و رباعی و همچنین حدود 40 قطعه دوبیتی و تک بیتی از شعرهای منتشر نشده عارف در این کتاب گنجانده شده اند.
کتاب، همچنین مقدمه‌ای به قلم ایرج افشار دارد. افشار در این مقدمه زبان و لحن عارف را بررسی و نوع قضاوت عارف نسبت با رجال سیاسی و ادبی را نمایان کرده است.
افشار در این مقدمه آورده است: «یکی از اتفاقات ادبی تازه و خوشایند، به‌دست آمدن 9 دست‌نوشته سرگذشت‌واره از عارف قزوینی به همراه چند نامه‌ای است که در نزد خاندان اقبالی(همدانی) بر جای مانده است و برای آن‌که نابود نشود جملگی به انجمن آثار ملی سپرده شده است.»
در بخش دیگر از این مقدمه، افشار نوشته است: «بخش اصلی این نوشته‌ها مطالبی است که ما را از جزئیات زندگی و روحیات عارف آگاه می‌سازد. کتاب مندرجاتی درباره نیاکان عارف، بی‌پولی، بی‌پناهی، یاس، مرگ‌خواهی، تندی زبان، سرخوردگی و وضعیت روحی او دارد.»
«خاطرات عارف قزويني» همراه اشعار منتشر نشده او، به كوشش مهدي نورمحمدي و با مقدمه ايرج افشار در 650 صفحه، به تازگی توسط انتشارات سخن منتشر شد.
مهدي نورمحمدي متولد سال 1351 و کارشناس علوم سياسي است. نخستین كتاب او «فرهنگ واژگان قرآني»(به سه زبان انگليسي- عربي- فارسي) نام داشت كه در سال 1375 توسط انتشارات رهنما منتشر شد.
«خاطراتي از موسيقيدانان»، «ترور در بهارستان»، «من و آزادی»، «عارف قزويني نغمه‌سراي ملي ايران»، «قزوين در انقلاب مشروطيت» و «سرگذشت موسيقيدانان قزوين در دوره قاجار و اوايل عصر پهلوي» از جمله آثار نورمحمدی اند.
چهارشنبه ۱۴ بهمن ۱۳۸۸ - ۱۳:۱۵
نظر شما