کتاب «عوامل و ریشههای دینگریزی از منظر قرآن و حدیث» نوشته علی شکوهی، تهیه شده توسط دفتر تبلیغات اسلامی شعبه خراسان رضوی از سوی موسسه بوستان کتاب به چاپ چهارم رسید.\
دین، استوارترین ستون حیات مادی و معنوی و امنیت روانی آدمی است که به او عزت و شرافت میبخشد و نور ایمان و اخلاص را در جانش برمیفروزد و او را از زنجیرهای اسارتهای نابخردانه آزاد میسازد. دینداری نهادیکردن تعالیم و ارزشهای دینی است در همه ابعاد حیات آدمی که ثمرات بیشماری دارد و در لباس یقین، صبر و تسلیم و رضا، امانتداری، راستی و حیا و پاکدامنی، وفاداری، پارسایی، انفاق و احسان، رحم و عطوفت، مدارا و مهربانی، طاعت و عبادت، جهاد و تلاش... جلوه میکند، اما پیوسته عواملی به صورت پیدا و پنهان، دینداری را تهدید میکند. این عوامل به صورت آفتها، آسیبها و موانع بازدارنده، فرا راه اندیشه دینی و گرایش او به دین قرار میگیرد و زمینه دینگریزی و دین ستیزی فراهم میآید.
نویسنده این اثر در پیشگفتار كتاب، ذکر چند نکته را ضروری شمرده، مینویسد: «طرح عنوان دینگریزی در ارتباط با بحث آسیبشناسی دینی است. از نظر اسلام، انسانها فطرت دینی دارند و گریزان بودن از دین، جریانی برخلاف فطرت و طبیعت است و از اینرو باید به واکاوی علتها و ریشههایی پرداخت که موجب این جریانند. اعتقاد به خدا و گرایش به دین، نشانه سلامتی آدمی و گریز و ستیز با آن، به منزله بیماری است. اگر بنگریم فردی یا گروهی سلامت و شادابند، آن را نشانه انتخاب درست و حرکت در جریان طبیعی نظام خلقت میدانیم؛ اما اگر ببینیم فردی بیمار است، از علت آن میپرسیم و این پرسشی بهجا و صحیح است؛ زیرا بیماری برخلاف جریان اصلی و طبیعت است.
بنابراین، گرایش دینی نیاز به علتجویی ندارد؛ چون براساس فطرت است؛ بلکه باید به دنبال این بود که چرا بشر به بیدینی گرایش مییابد.
تبیین این بحث در واقع پرداختن به بهداشت دین و دینداری است و بسیار پراهمیتتر از بهداشت تن و روان است. از آنجا که دین و دینداری با حقیقت انسان و وجوه مختلف زندگی وی پیوند دارد، بحرانهای ناشی از آسیب دین و دینداری بسیار عمیق و گسترده است و میتواند به بحرانهای روحی، فکری، اجتماعی و سیاسی بینجامد، و به بیهویتی انسان منجر گردد که "المصیبة بالدین اعظمالمصائب؛ مصیبت و آسیب دینی، عظیمترین مصیبتها وآسیبهاست."
از اینرو شایسته است که موضوع دینگریزی در جهان امروز -بهویژه جامعه فعلی ما- بهطور جدی بررسی و علتیابی شود تا آگاهی و شناخت بیشتر در این زمینه بهدست آید و انگیزهها و علل آن به مخاطبان و مسوولین و متولیان امور دینی شناسانده شود، تا هرکس به میزان توان خود در راه زدودن آنها بکوشد و اقدامات لازم را انجام دهد.
عوامل دینگریزی، از جنبههای گوناگون قابل تقسیم است. از نگاهی میتوان آنها را به دو بخش کلی تقسیم نمود:
الف) عواملی که مانع روی آوردن انسان به دین و امور معنوی میگردد و او را از نزدیک شدن به دینداری باز میدارد.
ب) امور معنوی که موجب تضعیف، تردید، دلزدگی و ناپایبندی انسان به باورها و ارزشهای معنوی است و او را از دین، مذهب و ارزشهای معنوی دور میکند... .
بهمنظور تبیین بهتر مطلب، در دو فصل جداگانه –بهطور فشرده- درباره معنا و مفهوم دین در لغت و اصطلاح، حقیقت دین از منظر قرآن و نیز درباره ارزش و اهمیت دین، محوریت و نقش ارزنده و ارتباط تنگاتنگ با زندگی فردی، اجتماعی و انسانی سخن به میان آمده است.
فصل سوم درباره عوامل دینگریزی است. این عوامل را میتوان به علل روانی، فردی، اجتماعی و... تقسیم نمود. منظور از علل روانی، انگیزههایی است که ممکن است برای بیدینی و دینگریزی ناخودآگاه در شخص وجود داشته باشد؛ مانند هوای نفس، میل به بیبندوباری، راحتطلبی و گناه.
تا آنجا که صاحب این قلم جستوجو نمود، کتابی جامع که به بیان عوامل دینگریزی از منظر قرآن و سنت بپردازد دیده نشد؛ هرچند در پارهای از کتابهای اعتقادی -آنجا که بحث فطری بودن خداشناسی مطرح شده- به این موضوع پرداختهاند که اگر خداشناسی فطری است، چرا گروهی بیدین و منکر خدا هستند؛ آنگاه برخی از علتها بیان شده است و در بحث معرفت و شناخت نیز میتوان به مطالبی متناسب با این موضوع دست یافت... .
اگر چه موضوع این اثر، علل و عوامل دینگریزی است، ولی به برخی از عواملی که موجب گرایش مردم به دین و تقویت باورهای دینی میگردد، اشاره شده است. افزون بر این، "تعرفالاشیاء باضدادها؛ چیزها با ضدهاشان شناخته میشوند"، میتوان به عوامل گرایش به دین و معنویت دست یافت.
صاحب این قلم اذعان دارد که این موضوع، قابل بسط و گسترش است. امید است که در فرصت دیگری با تتبع بیشتر، این امر صورت پذیرد. با وجود این، تدوین این نوشتار خالی از نقص و اشتباه نیست. امید است خوانندگان با دیده اغماض به آن بنگرند و با تذکراتشان نویسنده را یاری دهند.»
در انتهای این اثر، فهرستی از آیات، روایات، اشخاص، معصومین(علیهمالسلام)، فرقهها و قبایل، مکانها، کتابها و منابع، نیز درج شده است.
چاپ چهارم کتاب «عوامل و ریشههای دینگریزی از منظر قرآن و حدیث» در شمارگان 3000 نسخه، 319 صفحه و بهای 39000 ریال راهی بازار نشر شد.
نظر شما