جلد نخست کتاب «شهود و شناخت (ترجمه و شرح صحيفه سجاديه)»نوشته آيتالله حسن ممدوحي كرمانشاهي و با مقدمه آيتالله جوادي آملي، از سوي موسسه بوستان کتاب به چاپ چهارم رسيد. \
نكته مهم در اين شرح آن است كه واژگان مشكل هر دعا را به دقت، معنا كرده سپس شرح مفصل از مطالب و موضوعات، ارائه ميدهد.
دعا، از درهاي گسترده رحمت حق است كه به روي بندگان گشوده شده و توجه الوهيت را به اين جهان معطوف داشته و بشر شاغل و غافل را از سرگرميهاي نادرست بيدار كرده و با هشدار بر نيازهاي راستين او، آگاهياش بخشيده است. دعا، گنجينه بسيار عالي است كه آموزههاي عظيم علمي اسلام در آن به وديعت نهاده شده و به دست قرنها و اعصار سپرده شده است. از اينرو، بايد قرني از پس قرني بگذرد تا استعداد قابلي يافت شود كه كليد فتح اين باب را بيابد و اسراري را كه در هفت پرده ابهام محجوب مانده، مكشوف سازد، زيرا هرچند در طول تاريخ، اين سرّ مگو در كمون دل و جان ارباب معرفت موجود، اما مستور و مكنون بوده است، بدين سبب كه هرگز استعدادهاي موجود، لايق شرح و نشر آن نبودهاند، لذا همچنان اين گوهر گرامي با جان پاك و نفوس قدسي اهل معرفت متحد و در جايگاه لايق و متعالي خود قرار داشته و اندك به ظهور رسيده است.
صحيفه سجاديه، ذخيرهاي عظيم و ميراثي برتر از همه ارزشها است كه امام سيدالساجدين و زينالعابدين(ع) بر امت ارزاني داشته است و بلنداي محتوا و مضمون اين صحيفه الهي، معرفت و شناختي است كه از مبدا وحي سرچشمه گرفته و چهارچوب جهانبيني در آيين مقدس اسلام و مكتب دعا بر اين مبنا پيريزي شده است؛ به ديگر سخن، شهود، در ديد معصومانه اولياي دين، پايه شناخت و جهانبيني آنان است و اين واقعيت حيرتانگيز در فرازهاي گوناگون دعاها و نيايشها و شكل و محتواي آنها پيدا است.
براساس مطالب كتاب، براي توضيح و تبيين هر امر مبهم و مجهولي، راههاي گوناگوني وجود دارد كه هر يك از آنها بر حسب اهداف مختلف به كار ميآيند و انسان را به مقصود ميرسانند. بعضي از اين راهها به طور خلاصه عبارتند از:«1. تعريف لفظي: يعني با به كارگرفتن مفهومي روشنتر، از ابهام حقيقت مورد نظر ميكاهند.
2. تعريف حقيقي يا ماهوي: يعني در پاسخ سوال از ماهيت يك شيء، به تشريح جنس و فصل آن شيء ميپردازند.
3. تعريف شرحالاسمي: هنگامي به كار ميرود كه از مظاهر و آثار چيزي ميپرسند، لذا در جواب، فقط به ذكر بعضي از خواص و ويژگيهاي آن چيز اكتفا ميشود.
4. تعريف به طور وجود: گاهي سوال از طور و چگونگي وجود است، لذا ميبايست با كنكاش بسيار، اطوار وجودي ماهيت مورد نظر را بررسي كرده و با تنظيم آن، در روشنگري مساله كوشيد.
5. تعريف به مصداق: يعني در پاسخ بعضي سوالها، تنها به ذكر مصداق بسنده شود. بايد توجه داشت اگر عنايت خاصي در اين گونه جوابها نباشد، ممكن است پرسشگر يا پاسخگو گرفتار اشتباه مفهوم به مصداق شود.»
«ابن فارس» در ذيل كلمه دعا مينويسد: «الدعا ان تميل الشيء اليك بصوت و كلام يكون منك؛ دعا آن است كه كسي را با صدا و كلام خود، متوجه خود كني». و ابنمنظور مينويسد: «دعا الرجل ناداه؛ دعا كردن شخص، خواندن او است». «راغب» نيز آورده است: «الدعاء كالنداء الا ان النداء قد يقال بيا او ايا؛ دعا همان ندا است، با اين تفاوت كه در ندا از حروف ندا "يا و ايا" استفاده ميشود.»
اگر مطلق طلب را «جنس» فرض كنيم و ويژگيهاي گوناگوني همانند دعاي تكويني، دعاي زباني، دعاي قلبي، دعاي مخلوق، دعاي خالق، دعاي مردم در حق يكديگر و ... را «فصل» قرار دهيم، ميتوانيم مطلق طلب را همراه با يكي از ويژگيهاي ذكر شده، نوعي از دعا قرار دهيم. بر اين اساس، «ان زيدا دعاه عمرو؛ عمرو، زيد را فرا خواند.» نوعي از دعا و «والله يدعو الي دارالسلام؛ خداوند به سوي سراي ايمني فرا ميخواند(يونس، آيه 25)» نوعي ديگر از دعا است. نكته دقيق در اين جا آن است كه چون دعا براي دعا كننده حالت ربط محض دارد و معاني ربطي از حقايق فوق مقوله بوده كه ماهيت ندارند، لذا نميتوان آن را به تعريفهاي ماهوي تبيين نمود.
نويسنده در جلد نخست اين مجموعه، 13 دعا از دعاهاي صحيفه سجاديه را شرح كرده است.
چاپ چهارم کتاب «شهود و شناخت (ترجمه و شرح صحيفه سجاديه)» (جلد اول) در شمارگان 1200 نسخه، 612 صفحه و بهاي 95000 ريال راهي بازار نشر شد.
نظر شما