به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، هدف اين پژوهش، روشن كردن ديدگاه مثبت انصار درباره اهل‌بيت(ع) در ميان اصحاب، به‌ويژه انصار است كه از بزرگان اصحاب و ياران مخلص و فداكار رسول خدا(ص) بودند.
انصار، نامي است كه پيامبر(ص) آن را براي قبيله اوس و خزرج برگزيد. آنان در اصل يمني بودند و نسب انصار به قبايل عرب قحطاني مي‌رسيد. آنها بعد از هجرت رسول خدا(ص) به مدينه، حضرت را در مقابل دشمنانش ياري كردند و به همين دليل انصار نام گرفتند. واژه «انصار» زماني پديد آمد كه پيامبر(ص) و مسلمانان رنج ديده مكه در پي حمايت مسلمانان يثرب به سوي مدينه روي آورده در آن‌جا اسكان يافتند و «مهاجر» ناميده شدند. همچنين مسلمانان يثربي كه از پيامبر(ص) و ياران مهاجرش با آغوش باز پذيرايي كردند، «انصار» نام گرفتند. آنان در طول 10 سال اقامت پيامبر(ص) در مدينه، رابطه خوبي با آن حضرت داشتند و همواره حضرت را در نشر و گسترش آيين توحيد ياري كردند، آنها در صحنه‌هاي فرهنگي، سياسي و نظامي نيز حضور فعال و نقش قابل توجهي داشتند.
يكي از موضوعات مهم در زندگي انصار، نحوه تعامل و رابطه آنها با اهل‌بيت پيامبر اسلام(ص) است؛ زيرا اهل‌بيت(ع) امانت رسول خدا(ص) در ميان امت و وارثان و جانشينان بر حق آخرين فرستاده الهي و حجت‌هاي خدا بر روي زمين هستند و بعد از رسول خدا(ص) از طرف خداي متعال و رسولش به رهبري امت اسلامي برگزيده شده‌اند. از سوي ديگر انصار نيز يكي از دو دسته مسلمانان اوليه جامعه مسلمانان و از اصحاب مخلص و فداكار رسول خدا(ص) بودند كه با پيامبر(ص) عهد و پيمان بستند، تا از آن حضرت و اهل‌بيتش در برابر دشمنان دفاع و حمايت كنند. خداوند نيز در قرآن از آنان تمجيد كرده است: «و پيش‌گامان نخستين از مهاجرين و انصار و كساني كه به نيكوكاري از ايشان پيروي كرده‌اند، خداوند از آنان خشنود و راضي است و آنان نيز از او خشنودند و براي آنان بوستان‌هايي آماده كرده است كه جويباران از فرودست آنان جاري است و هموراه جاودانه در آنند؛ اين رستگاري بزرگ است(توبه، آيه 100)».
از اين‌رو، رابطه انصار با اهل‌بيت(ع) به عنوان جانشينان بعد از پيامبر(ص) حائز اهميت است. پژوهش حاضر كوشش كرده اين موضوع را به صورت شفاف و روشن تحليل و بررسي قرار دهد.
موضوع اين كتاب، بررسي و تبيين رابطه انصار با اهل‌بيت(ع) است و اين كه انصار ـ‌يكي از دو دسته مسلمانان اوليه و حاميان پيامبر(ص)ـ در مقاطع مختلف تاريخي، چه موضع‌گيري‌هايي درباره اهل‌بيت رسول خدا(ص) داشته‌اند؟ آيا موضع آنان به نفع اهل‌بيت(ع) بوده است؛ يا آنان نيز مانند قريش در مقابل اهل‌بيت(ع) بوده‌اند؟ بنابراين، ضروري است اين موضوع به درستي تبيين و موضع‌گيري‌هاي آنان درباره اهل‌بيت پيامبر(ص) بررسي شود.
بيان رابطه با اهل‌بيت(ع)، ضرورت اين پژوهش را تشكيل مي‌دهد؛ زيرا انصار از ياران مخلص و فداكار پيامبر(ص) بودند و در قرآن نيز از آنها تمجيد شده است. بررسي رابطه آنها با اهل‌بيت(ع) حائز اهيمت است؛ چون انصار در ميان اهل سنت، به عنوان اصحاب پيامبر(ص) از جايگاه ويژه‌اي برخوردارند و اهل سنت به عدالت همه صحابه معتقدند.
پرسش اصلي اين پژوهش كه بدان پاسخ مستدل داده شده، اين است كه رابطه انصار با اهل‌بيت پيامبر(ص) و بالعكس چگونه بوده است؟
انصار ـ كه مردمي مخلص و فداكار بودند ـ عموم‌شان، طرفدار اميرمومنان(ع) بودند. آنان در حكومت و جنگ‌ها نيز نقش زيادي برعهده داشتند و اكثريت ياران ائمه(عليهم‌السلام) را در ميان اصحاب، آنها تشكيل مي‌دادند. اگرچه به جهت وجود رقيب قدرت‌مندي چون قريش و نيز وجود منافقاني كه طرفدار قريش بودند، نتوانستند آن گونه كه لازم بود نقش خود را در طرف‌داري از اميرمومنان(ع) ايفا كنند؛ اما با اين حال، رابطه و تعامل خوبي با اهل‌بيت(ع) داشتند و عداوتي از آنان درباره اهل‌بيت(ع) به چشم نمي‌خورد. اهل‌بيت(ع) نيز با انصار تعامل خوبي داشتند.
هدف اصلي و اساسي اين پژوهش را مي‌توان در اين دو عبارت پيدا كرد: 1. بيان جايگاه اهل‌بيت(ع) به عنوان پيشوايان بعد از پيامبر(ص) در ميان اصحاب ايشان؛ 2. روشن كردن ديدگاه مثبت انصار درباره اهل‌بيت پيامبر(ص)، كه آنان از بزرگان اصحاب و ياران مخلص و فداكار پيامبر(ص) بودند.
به نظر نويسنده كتاب حاضر، درباره موضوع اين پژوهش، تاكنون مطالعات زيادي صورت گرفته است. از جمله مي‌توان به آثاري همچون: «الانصار والرسول»، ابراهيم بيضون و «پژوهشي پيرامون انصار»، غلامحسن محرمي اشاره كرد، ولي در عين حال، هيچ‌كدام از اين تحقيقات به طور جامع و منسجم به بررسي ابعاد مختلف اين موضوع نپرداخته‌اند و تحقيقي مستقل كه رابطه انصار با اهل‌بيت(ع) را بررسي كرده باشد، صورت نگرفته است. طبعا اين موضوع همچنان نيازمند پژوهش و تحقيق است.
تبيين رابطه انصار با اهل‌بيت(ع) و روشن كردن ديدگاه مثبت آنان درباره ائمه(ع) به عنوان اصحاب پيامبر(ص) و همچنين جايگاه ويژه صحابه در نزد مسلمانان بر كسي پوشيده نيست.
در اين تحقيق از روش تحليلي ـ توصيفي با رويكرد تاريخي استفاده شده است.
قلمرو پژوهش در اين اثر از لحاظ زماني، تا عصر امام سجاد(ع) است، و از لحاظ مكاني، عراق و حجاز و از نظر موضوعي، انصار و اهل‌بيت(ع) را در بر مي‌گيرد.
مباحث اين پژوهش در يك مقدمه و پنج فصل سامان‌دهي شده است: انصار در آيينه تاريخ؛ رابطه انصار با بني‌هاشم؛ انصار در سقيفه و رابطه آنها با دستگاه خلافت؛ انصار و امير مومنان(ع)؛ انصار و اهل‌بيت(ع) بعد از امير مومنان(ع).
در انتهاي اين اثر، علاوه بر كتابنامه، نمايه‌اي از آيات، اعلام و موضوعات نيز درج شده است.
چاپ نخست كتاب «تعامل انصار با اهل‌بيت عليهم‌السلام» در شمارگان 1200 نسخه، 236 صفحه و بهاي 45000 ريال راهي بازار نشر شد.
جمعه ۵ شهریور ۱۳۸۹ - ۰۹:۰۰
نظر شما