نشست نقد و بررسي كتاب «راهنماي جامع موسيقي كلاسيك» نوشته جان باروز عصر روز گذشته سهشنبه (26بهمن) در شهر كتاب برگزار شد. به گفته ساسان فاطمي، پژوهشگر موسيقي، ويژگي مهم اين كتاب فاصله گرفتن مولف از لحن تعريف و تمجيد است._
در ابتدا محمدخاني ، دبير نشست توضيحاتي درباره كتاب ارايه كرد و افزود: در حوزه موسيقي كلاسيك دايرهالمعارف و فرهنگي كه بتواند به مخاطبان ياري برساند منتشر نشده است. اين كتاب منبع و ماخذ خوبي است و ميتواند در ارتقاي دانش افراد نقش داشته باشد.
وي ادامه داد: رضايي آثاري را در حوزه فلسفه و ادبيات ترجمه كرده است. در زمينه موسيقي دو كتاب «آشنايي با موسيقي كلاسيك»، مجموعه دو جلدي «موسيقيدانان امروز و ديروز» و «راهنماي جامع موسيقي كلاسيك» از ترجمههاي او به شمار ميآيد.
محمدخاني افزود: آغاز موسيقي كلاسيك، تعريف موسيقي كلاسيك ويژگي هر دوره از مباحث مطرح شده كتاب است. نكته مهم اين اثر پيوند موسيقي و تطبيق آن با ديگر رشته هنري است.
در ادامه رضايي درباره شكلگيري كتاب توضيحاتي ارايه كرد و اظهار داشت: كتاب توسط گروه ده نفره زير نظر جان باروز نوشته شده است. ترجمه و چاپ آن در ايران محصول تيمي است و با همكاري انتشارات فرهنگ معاصر طي دو سال انجام شده است.
وي با بيان اينكه كتاب ميتواند مورد استفاده عموم علاقهمندان قرار بگيرد درباره ساختار كتاب، بيان داشت: در بخش نخست مقدماتي راجع به عناصر موسيقي كلاسيك ارايه شده و زير و بم، نتنويسي، فواصل موسيقي، هارموني، تناليته و امثال اينها در اثر بررسي شده است. در بخش دوم سازهاي موسيقي كلاسيك مطرح شده و ساز زهي، كوبهاي، بادي و چوبي همراه عكس و كاربرد آن بازگو شده است.
رضايي ادامه داد: در اين كتاب موسيقي كلاسيك تقسيم بندي شده است. كتاب از سال هزار ميلادي آغاز ميشود تا 1600 ميلادي كه تحت عنوان موسيقي اوليه شناخته ميشود. بخش مهمي از كتاب به اين موضوع اختصاص پيدا كرده است.
وي تصريح كرد: از سال 1600 تا 1750 دوره باروك است كه موسيقي دچار تحول بزرگي از نظر تكنيكي و محتوا شده است. دورهاي در تاريخ موسيقي كلاسيك به نام «كلاسيك» است كه سالهاي 1750 تا 1820 را شامل ميشود. در هر يكي از اين دورها زمينههاي اجتماعي، جغرافيايي بحث شده و تحولات هنري مورد بحث قرار گرفته است.
رضايي افزود: از دوره 1810 تا 1920 موسيقي وارد دوره «رمانتيك» ميشود كه بخش مهمي از كتاب به اين موضوع اختصاص دارد. بخش بعدي كتاب همين سال را در برميگيرد و به «اپراي رمانتيك» اختصاص دارد. مبحث بعدي كتاب از سال 1830 تا 1950 است كه درباره مكتبهاي ملي سخن گفته شده و از جنبشهاي ملي مطالبي ارايه شده است.
به گفته وي، كتاب با موسيقي مدرن در سنت از سال 1900 تاكنون به پايان ميرسد.
رضايي تصريح كرد: نمايهاي از اسامي، آثار آهنگسازان، اسامي تاريخي، نمايشنامهها و آثار ادبي به انتهاي كتاب افزوده شده كه در كتاب اصلي نبود. كتاب مطابق با اثر اصلي بسته شده و از ارايه برخي كلمات اضافي اجتناب شده است.
فاطمي در ادامه با ابراز خرسندي از چاپ كتاب «راهنماي جامع موسيقي كلاسيك» اظهار داشت: آثاري كه در حوزه موسيقي منتشر ميشود به لحاظ تاليف، ترجمه و شكل و شمايل مشكل دارد. ولي در اين كتاب به چاپ، ويرايش، ترجمه، تصوير و ثبت تلفظ اسامي دقت شده است كه از ويژگيهاي مهم اثر است.
وي گفت: كتاب براي بدست آوردن اطلاعات اوليه، سبك، تاريخ موسيقي، آهنگساز و غيره در حوزه موسيقي كلاسيك بسيار مناسب است و مخاطب عام ميتواند از محتواي اين كتاب استفاده كند.
فاطمي تصريح كرد: در بيشتر كتابهاي منتشر شده حوزه موسيقي مولف لحن تعريف و تشويق از آهنگسازان را در پيش گرفته است ولي ويژگي كتاب «راهنماي جامع موسيقي كلاسيك» در اين است كه مولف از اين رويكردها فاصله گرفته و لحن تعريف و تمجيد ندارد.
وي بيان داشت: مولف درباره برخي مسايل با ترديد علمي سخن گفته است و از قطعيت پرهيز كرده كه مزيت مهمي است. تعريفهاي كه از عناصر موسيقي در كتاب ارايه شده بسيار دقيق است. معرفي آهنگسازان هم به طور وسيع انجام شده است.
فاطمي اضافه كرد: مترجم به زبان مبدا و مقصد تسلط دارد كه ويژگي
بسيار بزرگي است؛ وسواس در كار رضايي مشهود است.
وي با بيان اينكه كتاب با تمام ويژگي مهمي كه دارد دچار مشكلاتي است، اظهار داشت: نكته نخست مولف است كه شخصي علاقهمند به موسيقي و برگزار كننده كنسرت به شمار ميآيد از اين رو چهره آكادميك موسيقي نيست. صحبت از همكاري ده مولف در مقدمه كتاب شده ولي اسمي از آنها آورده نشده است و بعيد ميدانم اين ده مولف چهره آكادميك باشند و زير نظر جان باروز كار كرده باشند.
فاطمي گفت: مولف تقسيمبندي عجيبي از دورههاي موسيقي كلاسيك ارايه داده است. درباره برخي از زمانها و افراد بسيار توضيح داده ولي از برخي دورههاي مهم موسيقي به سرعت گذشته است. اين نگاه مولف متاثر از تاريخ نگاري معمول و رايج است.
نظر شما