به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، انتشارات نامک کتاب «من و آزادی»؛ خاطرات میرزا حسین خیاط از دوستان عارف قزوینی و میرزا کوچک خان جنگلی را به کوشش مهدی نورمحمدی به چاپ رسید.

میرزا حسین خیاط (فرنیا) مشهور به پدر، در سال 1292 قمری مطابق با 1254 خورشیدی در قزوین به دنیا آمد. وی از سال 1324 قمری به صف آزادی‌خواهان و مشروطه‌طلبان پیوست و در ترویج مشروطیت در قزوین کوشش فراوانی کرد. کتاب حاضر، دست نوشته‌های منتشر نشده میرزا حسین، از مبارزان انقلاب مشروطیت، عضو حزب دموکرات، حزب سوسیالیست و از یاران نزدیک میرزا کوچک‌خان جنگلی است.

در این کتاب نکات جدید و جالبی درباره تاریخ مشروطه و نهضت جنگل برای اولین‌بار مطرح می‌‌شود. او هم‌چنین از یاران نزدیک عارف قزوینی بوده و در فصلی از این کتاب، پس از نگارش شرح حال عارف، نمونه‌ای از شعر و نثر او هم‌چنین اشعاری که خودش در سوگ عارف سروده را به رشته تحریر در آورده است.

مؤلف که از مبارزين انقلاب مشروطيت، عضو حزب دموكرات و حزب اجتماعیون عامیون بوده و خود در متن بسيارى از حوادث صدر مشروطیت حضوری فعال داشته، آگاهی‌های ارزشمندی در این خصوص ارائه داده و با توجه به دست اول بودن اطلاعاتش، احمد كسروى در كتاب «تاريخ هجده‏ ساله آذربايجان»، در هنگام شرح چگونگی فتح قزوین توسط مشروطه‌خواهان، قسمتی از يادداشت‌‏هایش را نقل کرده است.

با توجه به این که مؤلف از دوستان و ياران نزديک ميرزا كوچك خان جنگلى بوده و چند مرتبه به عنوان نماينده او با وثوق‌‏الدوله رئيس‌‏الوزرای وقت و صاحب‏‌منصبان قواى انگليس، آلمان و عثمانى مذاكره کرده، اطلاعات و نکات بسیار مهم و ارزشمندی درباره وقايع نهضت جنگل به دست می‌دهد که در منبع دیگری نمی‌توان به چنین آگاهی‌های منحصر به فرد و دست اولی دست یافت.

برخی از این نکات عبارتند از: «اشاره به عضویت و انتصاب خود به ریاست مجلس مشاوره عالی جنگل»، «اشاره به تبعید میرزا کوچک خان به قم به همراه سران حزب دموکرات در هنگام اولتیماتوم روس‌ها در سال 1290 خورشیدی»، «اشاره به ملاقات مصطفی‌خان قزوینی به عنوان نماینده جنگل با نمایندگان قوای آلمان و ارسال هدیه از سوی ویلهلم برای میرزا کوچک‌خان»، «اشاره به نقش خود در تدوین مرامنامه جنگل بر طبق مرامنامه حزب دموکرات»، «اشاره به حضور سید جلیل اردبیلی از سران حزب دموکرات در جنگل و دستگیری وی توسط قوای قزاق به فرماندهی استاروسلسکی»، «اشاره به تبار رشوندی میرزا کوچک خان.» «اشاره به عزیمت میرزا کوچک‌خان از راه مازندران به رشت در رجب سال 1333 قمری».

«من و آزادی» خاطرات میرزا حسین خیاط از دوستان عارف قزوینی و میرزا کوچک خان جنگلی به کوشش مهدی نورمحمدی قبلا در انتشارات سخن منتشر شده است.