خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا) _ به گزارش ستاد خبري سراهاي اهل قلم نمايشگاه كتاب تهران، اين برنامه با حضور عبدالحسين طالعي، مدرس دانشگاه، كارشناس حوزه كتابداري و متون كهن، حسين استاد ولي، مصحح متون، مترجم و پژوهشگر آثار كهن، دكتر مجيد معارف، نويسنده و مدرس دانشگاه و حسين عليزاده به عنوان دبير جلسه، در سراي اصلي اهل قلم، طبقه دوم شبستان برگزار شد.

در ابتداي اين برنامه دبير جلسه از كارشناسان خواست با بيان توضيحاتي درباره شيخ كليني و شيخ صدوق در ترويج حديث شيعه، آراي خود را عنوان كنند.

سپس دكتر مجيد معارف با اشاره به اين كه بزرگداشت علما، بزرگداشت علم، معرفت و حقيقت است، گفت: شيخ كليني و شيخ صدوق از بزرگترين محدثان شيعه‌اند كه در قرون سوم و چهارم هجري منشا خدمات ارزشمندي در جمع‌آوري، طبقه‌بندي و ترويج روايات شيعه شدند.

وي با اشاره به اوضاع زمان كليني و نابه‌ساماني حديث شيعه در عصر كليني گفت: در آن زمان روايات شيعه از دو مشكل رنج مي‌بردند. نخست آن كه در روايات، گونه‌اي اختلاف و تعارض ديده مي‌شد كه پژوهش و مطالعه حديث را براي علاقه‌مندان حديث مشتبه مي‌كرد و لازم بود انديشمندي، گروهي از روايات صحيح را مشخص كند. دوم آن كه با وجود ‌آغاز حركت جامع‌نويسي حديث شيعه از ابتداي قرن سوم، به نظر مي‌رسد جاي يك كتاب جامع و بزرگ حديثي كه مرجع حديث شيعه قرار گيرد، خالي بود. در اين زمان كليني با حل تعارض در اخبار و انتخاب احاديث موثق‌تر، اثر جامعي پديد آورد. وي در عصر خود نخبه‌گزيني كرد و اثري جامع ارايه داد.

سخنران بخش نخست نشست از شيخ صدوق به عنوان يكي از نوابغ حديثي شيعه ياد كرد و گفت: وي در ميان محدثان شيعه به سه نسبت كثير الاستاد(كثير المشايخ)، كثير السفر و كثير التأليف بودن شهرت دارد. بزرگان از وي به عنوان عالم، ناقد و فردي مسلط بر حديث رجال ياد مي‌كنند كه سي‌صد اثر علمي از خود برجاي گذاشته است.
 
سپس استاد ولي درباره صحت روايات و ميزان اعتباري كه مي‌توان به آنها داشت، عنوان كرد: مرحوم صدوق با آن كه كتاب پر عظمت «من لايحضره الفقيه» را تنظيم كرد، گاهي اوقات در متن آن اشتباهاتي ديده مي‌شود. اما چنانچه اين بزرگان نبودند، از احاديث اسلامي چيزي باقي نمانده بود. گاهي امكان دارد ظاهر حديث به ذهن اشتباه آيد، اما در بررسي‌هاي دقيق‌تر در مي‌يابيم باطن آن صحيح است. صدق راوي دليل بر صدق حديث نيست، با اين وجود كتاب كافي،‌ امام شيعه به شمار مي‌آيد.

همچنين عبدالحسين طالعي، حديث‌پژوه و مدرس كتابداري، با تاكيد بر اين كه وظيفه داريم از كارهاي بزرگان تجليل و تحليل كنيم، تصريح كرد: متأسفانه در اين روزگار رويه كرامت بازي، كرامت‌سازي و كرامت‌پردازي باب شده است. در حالي كه 14 قرن افتخار شيعه به عقلانيت بوده، با استناد به داستان‌ها، شخصيت‌هاي بزرگ آنقدر دسترس‌ناپذير خواهند شد كه تبعيت از آنها غيرممكن مي‌شود. 

وي يادآور شد: كليني كتاب كافي را از باب عقل، فضل علم و سپس از باب توحيد آغاز كرد و اين تقدم كليني دليلي بر اهميت مطلب است و اين كه او اساس دين را عقل مي‌دانست.

همچنين دكتر معارف با اشاره به كتاب كافي و اقدامات شيخ كليني، نخستين ويژگي‌ اين اثر را جامعيت آن خواند و اظهار داشت: اين كتاب اقدم كتاب‌‌هاي حديثي شيعه است و اسناد آن كمترين واسطه‌ها را تا معصومان(ع) دارند. سومين وجه امتياز آثار كليني، مستند بودن تمام روايات بدون واسطه است. مرحوم كليني خود را مقيد مي‌كرد براي هر حديثي كه نقل مي‌كند، عين سند را بياورد. 

در خاتمه نشست، طالعي با اشاره به نگاه ترويجي كه به متون كهن دارد گفت: شايد به همان ميزان كه در راستاي پژوهشي بايد اقداماتي انجام شود، لازم است در بخش ترويجي و همگاني‌كردن علم نيز تلاش‌هاي بيشتري صورت گيرد.

سپس وي براي ترويج انديشه‌هاي اين بزرگان حوزه حديث راهكارهايي مانند افزايش نگارش پايان‌نامه‌ دانشگاهي در باب آثار كليني و صدوق، گزيده‌نويسي، بازنويسي و روزآمدكردن اين آثار، تدوين زندگي‌نامه تحليلي كليني و صدوق، بررسي روش‌شناسي اين آثار و شروح آنها، نگاه موضوعي به اين آثار، ايجاد بنيادهاي ويژه صدوق و كليني، گسترش مطالعات تخصصي و گسترش مطالعات ميان رشته‌اي را عنوان كرد.

بيست و چهارمين دوره اين نمايشگاه تا 24 ارديبهشت در مصلاي امام خميني(ره) برپاست.