به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در کرج، سید باقر میرعبداللهی در بیست و یکمین «رویداد ملی کسب و کارهای کوچک در کتابخانه‌های عمومی» که به میزبانی کتابخانه عمومی علامه حلّی کرج برگزار شد، با اشاره به وجود اشتراکات جهانی و ایرانی در مفهوم «حوزه فرهنگی» گفت: حوزه‌های فرهنگی ایرانی اگر چه در عنوان و به شکل کلی با پیشنهادهای جهانی یکسان است، اما این حوزه‌ها در مقیاس مفهومی‌شان، با معیارهای جهانی کم‌و بیش تفاوت‌هایی هم دارد.

وی اضافه کرد: جامعه‌شناسان، شاخص‌ترینِ این حوزه‌ها را دین، خانواده، صنایع دستی، گردشگری، ادبیات، هنر، میراث فرهنگی و تاریخی و کتاب دانسته‌اند. البته ما می‌توانیم با توجه به وسعت مفهومی حوزه فرهنگ و نیز با توجه به تفاوت میان نهاد (institution) و سازمان (organization)، حوزه اقتصاد و علم را هم به نوعی به فرهنگ مربوط بدانیم. در هر حال، فراتر از این طبقه‌بندی‌های مرسوم، «کتابخانه عمومی» می‌تواند جامع و شامل همه این حوزه‌ها باشد؛ چرا که اولاً کتابخانه را فقط جایی برای خواندن و امانت متن مکتوب نمی‌دانیم و ثانیاً «مردم» را فقط به اعضا و مراجعان رسمی محدود نمی‌کنیم.

موضوع کار ما در کتابخانه‌های عمومی «همه مردم» هستند

معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با اشاره به اینکه موضوع کار ما در کتابخانه‌های عمومی «همه مردم» هستند، گفت: طبق تعریف، رابطه بین کتابخانه عمومی و مردم یک رابطه فارغ از جنسیت، نژاد، گرایش‌ها، سلیقه و علاقه است؛ بنابراین، فهم نیازهای مشترک گروه‌های اجتماعی، اولین قدم برای انجام کار ترویجی در کتابخانه است. به نظر ما موضوع کسب‌وکارهای کوچک، موضوعی است که هم دغدغه و علاقه بسیاری از مردم است و هم با تعریف جدید کتابخانه به عنوان تسهیل‌گر در حوزه‌های مرتبط با نیاز جمعی، هماهنگ است. ضمناً ورود مدیران، دانشگاهیان و کتابداران به این حوزه‌های مشترک، به معنای آشنایی آنان با «زیست عمومی» و خروجشان از دایره فهم‌های کاغذی و رسمی است. کتابخانه عمومی، براستی، چنین قدرتی دارد و ما در برگزاری رویداهای کسب‌وکار به دنبال تحقق چنین ایده‌ای هستیم.

میرعبدالهی افزود: تجربه‌های غربی در حوزه کتابخانه‌داری نیز مؤید این ایده است؛ چنان‌که بسیاری از کتابخانه‌های عمومی در دنیا امروزه به حوزه‌هایی مانند محیط زیست، تربیت فرزند، بهداشت و درمان و کارآفرینی ورود کرده‌اند و در این حوزه‌ها خدمات آموزشی ارائه می‌کنند.

وی گفت: خوشبختانه امروز نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در موقعیتی است که به جرأت می‌توان گفت این نهاد، دست‌کم در توجه‌دادن ذهن کتابداران و اصحاب آکادمی به مفهوم خدمات فراکتابخانه‌ای، پیشگام و پیشقدم بوده است.

معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور اضافه کرد: برنامه‌ها و اقدامات آموزشی، پژوهشی و ترویجی نهاد که برگزاری دو همایش علمی بین‌المللی و رویدادهای مرتبط با آن و انجام پژوهش‌ها و پیمایش‌های مبتنی بر نیاز، یکی از جلوه‌های آن است - گواه این پیشگامی است که در فضایی غیردستوری و فارغ از بروکراسی‌های رایج شکل گرفته است.

میرعبدالهی گفت: به نظر ما این اقدامات از جمله حلقه‌های مفقوده در کار دانشگاهی است؛ چرا که رسالت قطعی دانشگاه، کمک به توسعه و تحول جامعه از طریق آموزش و پژوهش است؛ یعنی آموزش و پژوهش دانشگاهی ارزش فی‌نفسه ندارد مگر این‌که اعتنا به حوزه‌های بیرون از خود داشته باشد. در غیر این صورت پژوهش‌های مرسوم دانشگاهیان فایده‌ای جز این ندارد که صرفاً اسباب ارتقای آنان را فراهم کند و به تولید محتوای چندباره، تکراری و بی‌فایده دامن بزند.

وی همچنین با بیان این‌که مقصود از تأسیس کتابخانه ایجاد یک خاطره و شکل دادن به روایتی است که متن مکتوب، به‌تنهایی، نمی‌تواند آن را فراهم کند، گفت: کاری که قرار است کتابخانه، در مقایسه با رسانه‌های دیگر مانند سینما، نمایش و موسیقی انجام دهد، کاری است که با خود زندگی نسبتی تمام دارد و جامع است و به همین دلیل است که بیننده فیلم و نمایش و شنونده موسیقی در سالن نمایش و سینما و موسیقی فقط می‌بیند و می‌شنود، اما در کتابخانه فقط کتاب نمی‌خوانند. این جامعیت کار در کتابخانه که البته تا تحقق کامل آن هنوز فاصله داریم مستلزم شناخت سلیقه و احساس مردم است؛ همان مردمی که بسیاری از آنان فقط برای به دست‌گرفتن کتاب به کتابخانه نمی‌آیند.