به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست هم‌اندیشی «مسیحای پارسی» عصر دیروز (دوشنبه، 30 آبان) با حضور شاهنامه‌پژوهان، هنرمندان، جمعی از مسوولان دانشگاه تهران و دانشجویان از سوی سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی در تالار فردوسی دانشگاه تهران برگزار شد.

در این مراسم پس از تلاوت آیاتی از قرآن و پخش سرود جمهوری اسلامی ایران، شاهنامه‌خوانی همراه با ضرب زورخانه‌ای با اجرای مرشد مهدی تموتی اجرا شد. اجرای کلی برنامه نیز برعهده محمدرضا یزدان‌پرست بود.

فردوسی فرهنگ ایرانی را جاودانه کرد
در ادامه رضا فریدزاده، رییس سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی، با تاکید بر برگزاری این نشست برای پاسداشت مقام فردوسی، وی را «بزرگ‌مردی که در قله ادبیات و حکمت ایران زمین قرار دارد» دانست و گفت: بی‌شک زیباترین تعبیر درباره سرایش «شاهنامه» را خود فردوسی و با ابیات «بناهای آبـاد گــردد خـراب/زبــاران و از تــابش آفتاب/ پی‌افکندم از نظم کاخـی بلنــد/که از باد و باران نیابد گزند/ بسی رنج بردم در این سال سی/ عجم زنده کردم بدین پارسی/ نمیرم ازین پس که من زنده‌ام/که تخم سخن را پراکنده‌ام» مطرح کرده است.

وی ادامه داد: فردوسی، استاد بی‌همتای شعر و ادب فارسی و بزرگ‌ترین حماسه‌سرای جهان است. او با اثر خود نه تنها زبان فارسی بلکه کل فرهنگ و تاریخ و در یک سخن تمام اصالت اقوام ایرانی را جاودانگی بخشیده و خود بر آن‌چه انجام می‌داد و عظمت آن، آگاه بوده است.

فریدزاده افزود: فردوسی می‌دانست با زنده نگه‌داشتن زبان ویژه یک ملت، در حقیقت آن ملت را زندگی و جاودانگی بخشیده است. تجلیل‌های بسیار از سوی هرمندان و استادان نیز از فردوسی نشان‌دهنده آگاهی از اهمیت کار اوست.

وی با تاکید بر دقت در شاهنامه توضیح داد: شاهنامه گنجینه خرد و دانایی‌ است و سراسر آن درس انسانیت، اخلاق و فضیلت را یادآور می‌شود.

رییس سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی با اشاره به اصول ثابت انسانی- اخلاقی در شاهنامه تشریح کرد: آزادی، گردن فرازی و تسلیم نشدن در برابر ناحق از اصول ثابت انسانی- اخلاقی ا‌ست و در شخصیت تمامی پهلوانان شاهنامه دیده می‌شود. فردوسی در جای جای شاهنامه یا نامه‌باستان، انسان را به خداپرستی دعوت می‌کند و آن‌را نشانه خردمندی می‌داند.

وی در پایان سخنان خود اشاره‌ای به هدف برگزاری این هم‌اندیشی داشت و گفت: علاوه بر نکوداشت مفاخر ایران زمین، هدف از برپایی این نشست آشنایی و انس بیشتر دانشجویان با سرچشمه‌های غنی هویت ایرانی و اسلامی‌ است.

ضعف مدیریت فرهنگی

در ادامه حجت‌الاسلام عبادی، رییس کارگروه فرهنگ و هنر استان‌های ریاست جمهوری با تاکید بر این موضوع که تمامی فرهیختگان در اظهارنظرهای خود از فردوسی نام می‌برند، گفت: ایران مفاخر بزرگی دارد و اگر به دنیا معرفی شوند، دیگران نمی‌توانند آن‌ها را به نام خود ثبت و معرفی کنند.

وی افزود: اما متاسفانه ما در مدیریت فرهنگی ضعف داریم و این مساله سبب شده است تا بسیاری از داشته‌های فرهنگی ما از سوی دیگر کشورها به نام آن ها مصادره شود.

عبادی در ادامه یادآور شد: برای توجه به بحث بزرگداشت و نکوداشت مفاخر ایران زمین، بهترین گزینه فردوسی ا‌ست و در حقیقت این نشست هم‌اندیشی، جلسه رونمایی از دبیرخانه «نکوداشت مفاخر ایران» است که با بزرگداشت فردوسی همراه شده است.

پخش کلیپی با عنوان «آن‌چه گذشت...» که اشاره به برگزاری مراسم گرامیداشت هزاره سرایش شاهنامه، در اردیبهشت امسال و در 11 استان کشور داشت، از دیگر برنامه‌های این مراسم بود.

حق فردوسی ادا نشده است 

در ادامه رضا خاک‌راه‌اف، مسوول بخش طبع و نشر آکادمی ملی تاجیکستان پیرامون موضوع «جایگتاه شاهنامه در تاجیکستان» به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت: در تاجیکستان برای فردوسی و شاهنامه احترام بسیاری قایل هستند. کشور ما 20 سال است که به استقلال رسیدن خود را جشن می‌گیرد.

وی افزود: پس از آن‌که مجسمه‌ای از رژیم سابق از سوی تظاهرکنندگان فرو ریخت، به جای آن مجسمه فردوسی ساخته و نصب شد.

خاک‌راه‌اف به شعرای تاجیکستان اشاره و تصریح کرد: شعرای بزرگ تاجیکستان مانند لایق شیرعلی، با الهام گرفتن از شاهنامه سروده‌هایی دارد. همچنین شاعران معاصر ما در وصف فردوسی و شاهنامه شعراها و کتاب‌های بسیاری دارند.

وی در ادامه به توضیح دلایل اهمیت فردوسی و اثر او در جهان پرداخت و گفت: فردوسی و شاهنامه شخصیت جهانی دارند، هنگامی‌که فردوسی شخصیت‌های بزرگی چون رستم و اسفندیار را به قلم می‌آورد، این چهره‌ها دیگر از مرزهای ایران زمین خارج می‌شوند و در سطح جهان اهمیت می‌یابند.

این استاد دانشگاه در پایان یادآور شد: اما با وجود شهرت و اهمیت فردوسی و شاهنامه در جهان، تاکنون هیچ محقق و شاهنامه‌‍‌پژوهی نتوانسته است آن‌گونه که باید و سزاوار است، حق مطلب را در مورد فردوسی ادا کند.

«شاهنامه» را از قبرستان کتابخانه‌ها بیرون بیاوریم

اجرای نقالی توسط امیر صادقی بخش دیگر این برنامه بود، که با استقبال گسترده دانشجویان روبه‌رو شد.

صادقی در این بخش با تاکید بر این موضوع که از دانشکده ادبیات دانشگاه تهران دلگیر است، گفت: در طول تاریخ قهوه‌خانه‌ها و نقالان زمام امور فردوسی‌مداری و شاهنامه‌خوانی را بر دوش کشیده‌اند. امروزه نیز با وجود این همه رسانه بازهم فردوسی و «شاهنامه» در قهوه‌خانه‌ها زنده نگه داشته شده‌ است.

وی تاکید کرد: دانشکده‌های ادبیات به ویژه دانشگاه تهران بیشترین وظیفه را درباره شاهنامه و فردوسی برعهده دارند و این اثر باید در فضاهای دانشگاهی زنده نگه داشته شود، اما متاسفانه کار چندانی در این زمینه صورت نمی‌گیرد و برای مثال در تالار فردوسی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران تنها شاهد نقاشی‌هایی از داستان‌های «شاهنامه» هستیم.

این شاهنامه‌خوان ادامه داد: نقالان و شاهنامه‌خوانان بسیاری را سراغ دارم، که درگذشتند، بی آن‌که یادی از آنها شود. این در حالی‌ است که رسانه‌های ما بیشتر به فیلم‌هایی چون جومونگ توجه دارند و «شاهنامه» را فراموش کرده‌اند و آن‌‌را افسانه و خیال می‌پندارند.

وی افزود: اگر چراغ خرد و دانشی را که فردوسی به ما عرضه کرده است، به دست بگیریم و سفری به ایران زمین در طول تاریخ داشته باشیم، تمامی ناشناخته‌ها برای ما روشن می‌شود.

صادقی در پایان یادآور شد: فردوسی سرگذشت تمامی نیاکان ما را تا آخرین پادشاه ساسانی به زیبایی شرح داده است. حال این وظیفه ماست که شاهنامه را از قبرستان کتابخانه‌ها بیرون بیاوریم.

در پایان سخنان صادقی، آیین تجلیل از این شاهنامه‌خوان از سوی مسوولان دانشگاه تهران برگزار شد.

در بررسی «شاهنامه» دچار احساسات نشویم

دیگر سخنرانی علمی این هم‌اندیشی از سوی محمود امیدسالار صورت گرفت. موضوع سخنرانی این شاهنامه‌پژوه «از داستان‌های شاهنامه تا داستان‌های شاهنامه‌شناسی» بود.

وی گفت: شاهنامه‌شناسی مانند هر فن دیگری اگر بخواهیم آن‌را علم تلقی کنیم، باید به‌طور صرف شعرخواندن و تنها توجه به زیبایی‌های ظاهری آن را کنار بگذاریم و همانند مباحث فیزیک یا شیمی به آن بپردازیم.

امیدسالار در ادامه تاکید کرد: به عبارت دیگر در مسایل پژوهشی ادبیات باید عاطفه و احساس را کنار بگذاریم. هرچند در ارتباط با «شاهنامه» این کار بسیار دشوار است؛ چراکه این اثر حماسه ملی ماست و با ما عجین شده است. بنابراین نمی‌توانیم به راحتی خود را از آن جدا کنیم و درباره‌اش سخن بگوییم.

وی افزود: از سوی دیگر بسیاری از اشعاری که به فردوسی نسبت می‌دهیم و با شور و احساس فراوان می‌خوانیم در نسخه‌های معتبر «شاهنامه» نیامده است. از جمله همین بیت «چو ایران مباشد تن من مباد/ بر این بوم و بر زنده یک تن مباد» یا «بسی رنج بردم در این سال سی/ عجم زنده کردم بدین پارسی».

این پژوهشگر به اهمیت «شاهنامه» اشاره و تشریح کرد: این‌که «شاهنامه» اثری شگرف است، امری بدیهی‌ است، اما ما هر سال گرد هم می‌آییم و تنها درباره عظمت و اهمیت «شاهنامه» سخن می‌گوییم بی ‌آن‌که کاری برای حفظ آن انجام دهیم. آن‌چه اهمیت دارد و باید در همایش‌ها بر آن تاکید شود فارغ از فصاحت، اهمیت و بلاغت «شاهنامه» است. این مهم برعهده نسل آینده و دانشجویان رشته‌ ادبیات است.

وی در پایان افزود: البته در بررسی «شاهنامه» باید توجه داشته باشیم، که این اثر قابلیت آن‌را دارد، در بسیاری از مواقع به نادرستی درک شود. بنابراین با انصاف و دقت به اشعار «شاهنامه» نگاه کنید، نه با افکار شاعرانه.

در ادامه این بخش آیین تجلیل از محمود امیدسالار و رضا خاک‌راه‌اف با حضور سیدمحمدرضا دربندی، رییس مرکز گسترش زبان و ادبیات فارسی، رییس دانشکده ادبیات دانگشاه تهران و دیگر مسوولان این دانشگاه برگزار شد.

آیین تجلیل از شهرام ناظری و گروه فردوسی 

بخش آخر این نشست به اجرای موسیقی از سوی شهرام ناظری و گروه فردوسی اختصاص یافته بود. پیش از آغاز این بخش، آیین تجلیل از گروه موسیقی و شهرام ناظری از سوی دانشجویان دانشگاه تهران صورت گرفت. سمانه انوری، الهام رضازاده، ماجد حمیدیان، امیرحسین اکرمی و نرگس سوری دانشجویانی بودند، که اجرای این بخش را برعهده داشتند.

فرید الهامی، آهنگساز و نوازنده تنبور، صابر نظرگاهی، نوازنده دیوان، سعید نایب محمدی، نوازنده عود، فرنود الهامی، نوازنده تنبور، محراب اسرافیلی، نوازنده تنبور، یونس پاکنژاد، نوازنده کمانچه، فرهاد صفری، نوازنده ضرب و سازهای کوبه‌ای، شهریار نظری، نوازنده دف و دهل و سیدامین موسوی، مدیر اجرایی، اعضای گروه فردوسی بودند، که در این بخش تقدیر شدند.

ناظری: فردوسی ابرمرد تاریخ ایران است 

شهرام ناظری نیز پیش از اجرای موسیقی، چند دقیقه‌ای صحبت کرد و گفت: فردوسی ابرمرد تاریخ ایران است و خدمتی بزرگ به فرهنگ ما کرده؛ چراکه زبان فارسی را از زیر آوار بیرون کشیده است.

وی از دانشجویان به عنوان چشم و چراغ هر جامعه‌ای یاد و تصریح کرد: امیدوارم مسوولان فرهنگی نیز به عشق و علاقه دانشجویان به مسایل فرهنگی توجه کنند و امکانات مناسب‌تر و بیشتری را برای پرداختن به موضوعات فرهنگی فراهم کنند.

ناظری پیش از اجرای موسیقی با گروه فردوسی، چند بیت از مقدمه داستان «بیژن و منیژه» را با سه‌تار اجرا کرد.

نشست هم‌اندیشی «مسیحای پارسی» عصر دیروز (دوشنبه،30 آبان) با یک ساعت تاخیر از ساعت 16 در تالار فردوسی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران برگزار شد.