به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اثر حاضر، حاصل مطالعه هزاران صفحه از پرونده‌هاي مربوط به ماجراي جاسوسي برادران يزدي در آرشيو سازمان امنيت آلمان شرقي (اشتازي) و همچنين گفت‌وگوي مستقيم با حسين و فريدون يزدي است.

پيش از وارد شدن به مبحث بررسي اين كتاب بايد گفت كه در تاريخ حزب توده ايران، نكته‌هاي ناروشن و ناگشوده بسياري ديده مي‌شوند و ماجراي جاسوسي حسين يزدي براي ساواك، بي‌شك يكي از اين نكته‌هاست. اگرچه در ميان خاطرات رهبران و كادرهاي حزب، گاه اشاراتي كلي و گذرا به اين ماجرا ديده مي‌شود اما همين اشارات كلي نيز آن‌چنان آغشته به ناراستي‌هاي «مصالح حزبي» و «منافع فراكسيوني»‌اند كه كمكي به شناخت چند و چون حقيقت ماجرا نمي‌كنند.

حسين و فريدون يزدي، فرزندان دكتر مرتضي يزدي، يكي از اعضاي گروه 53 نفر و از موسسان حزب توده ايران بودند. آن‌ها در سال‌هاي 1954 و 1955 براي تحصيل به آلمان شرقي اعزام شدند و در شهرهاي درسدن و برلن شرقي به دانشگاه رفتند. حسين از همان آغاز ورود، به پشتوانه وجهه پدرش مورد اطمينان رهبري حزب قرار گرفت و مترجم و همراه دكتر رضا رادمنش، دبير اول حزب توده ايران شد. حسين به گفته خود، از همان زمان همكاري خود را با ساواك آغاز كرد.

حسين يزدي ساواك را از تمام فعل و انفعالات داخل حزب آگاه مي‌ساخت. او از نامه‌هاي مخفي حزب عكس‌برداري و آنها را همراه با نشاني فرستندگان نامه‌ها، به مركز سازمان امنيت ايران در شهر كلن آلمان غربي ارسال مي‌كرد. حسين و فريدون يزدي به دنبال دستبرد به گاوصندوق منزل رادمنش در اكتبر 1961 دستگير شدند و هر يك، سال‌ها در زندان‌هاي آلمان شرقي به سر بردند.

اشتازي، سازمان امنيت آلمان شرقي، براي روشن كردن جوانب ماجراي اين جاسوسي با 11 تن از كادرها و نيز با رهبران حزب توده مانند رادمنش، اسكندري، كامبخش و كيانوري گفت‌وگو و از آن‌ها بازجويي كرد. به دنبال دستگيري برادران يزدي، مهين رادمنش و «ژنويو دنيس» دوست دختر فرانسوي حسين يزدي به همراه فرزند خردسالشان پرويز، دستگير شدند و در اماكن اشتازي مورد بازجويي قرار گرفتند. سه ايراني ديگر به نام‌هاي حسين خيرخواه، رالف گورگيز چچكلو و حميد زاهدي نيز دستگير شدند.

سرگذشت تلخ و دردناك حسين خيرخواه و رالف گورگيز، به راستي يكي از تكان‌دهنده‌ترين گوشه‌هاي اين ماجراست كه يكي قرباني پرونده‌سازي عبدالصمد كامبخش و ديگري به علت آگاهي از «راز سر به مهر حزب» به زندان محكوم شد.

براساس مطالب كتاب، حسين خيرخواه، هنرمند پرآوازه تئاتر در سال‌هاي 20 شمسي، پس از تحمل پنج ماه زندان آزاد شد. او كه بدون هيچ‌گناهي مي‌بايست به شهر ديگري در آلمان شرقي نقل مكان مي‌كرد، به شدت به اين تبعيد مضاعف اعتراض كرد. قلب بيمار اين هنرمند محبوب تئاتر، تاب تحمل نامهرباني‌هاي «رفقا» را نداشت و چندي بعد بر اثر سكته قلبي از حركت باز ايستاد. رالف گورگيز، ايراني آسوري تباري كه تنها سه هفته در آلمان اقامت داشت، به جرمي واهي به دو سال زندان محكوم شد. او در زندان، سلامتي روان خويش را از دست داد. فريدون يزدي كه پس از هشت سال از زندان آلمان شرقي آزاد شد، در تهران سراغ رالف را گرفت و پي‌برد كه او هنوز سلامتي خود را باز نيافته است...

گفت‌وگوهاي اشتازي با رهبران حزب توده و پرونده‌سازي و بدگويي اين جماعت عليه يكديگر، به ويژه دكتر نورالدين كيانوري عليه رهبري حزب، بخش ديگري از اين كتاب را تشكيل مي‌دهد. اين گفت‌وگوها، حكايت رهبراني است كه سوداي انقلاب در سر مي‌پروراندند و با سرنوشت ده‌ها و صدها مبارز توده‌اي بازي مي‌كردند؛ رهبراني كه از حل مسائل پيش پا افتاده امنيتي نيز درمانده بودند.

بي‌خيالي رهبران حزب توده و عدم مراعات موازين كار مخفي، آن‌چنان گسترده بود كه ماموران اشتازي را سخت شگفت‌زده مي‌كرد. كتاب حاضر، گزارش نهايي اشتازي را چنين نقل مي‌كند: «با وجود هشدار اشتازي و كميته مركزي حزب سوسياليست متحد آلمان به "رفقا" رادمنش، اسكندري و نيز كيانوري، مسوول شعبه اطلاعات حزب، مبني بر لو رفتن صندوق‌هاي پستي حزب توده در برلين غربي توسط حسين يزدي، در جريان گفت‌وگو با رفيق علوي اطلاع يافتيم كه اين صندوق‌هاي پستي كماكان دايرند!»

ماجراي جاسوسي حسين يزدي را بايد نقطه عطفي در تاريخ روابط ميان حزب توده و حزب سوسياليست متحد آلمان دانست، چرا كه از آن پس مقامات آلماني به «حزب برادر ايراني» ديگر اعتماد چنداني نداشتند و حزب توده مورد مراقبت كامل ارگان‌هاي امنيتي آن كشور قرار گرفت. مقامات امنيتي آلمان شرقي، كنترل و حفاظت حزب توده را تنها محدود به ساختمان‌هاي حزب توده و محل‌هاي مسكوني رهبري آن حزب در شهرهاي ليپزيك و برلين شرقي نكردند، بلكه دامنه اين پوشش امنيتي را حتي به رستوران‌ها، فرهنگسراها و موسسات ديگري كه محل رفت و آمد مهاجران توده‌اي بود نيز گسترش دادند.

كتاب حاضر در چند عنوان، مساله جاسوسي برادران يزدي براي ساواك و سرگذشت آن‌ها را بررسي مي‌كند.

چاپ نخست كتاب «جاسوسي در حزب (برادران يزدي و حزب توده ايران)» با شمارگان 1100 نسخه، 348 صفحه و بهاي 70000 ريال راهي بازار نشر شد.