علی فاضلی، از نويسندگان «سلسله شروح صحیفه سجادیه» که در بیست و هشتمین دوره جایزه کتاب سال به عنوان اثر «شایسته تقدیر» شناخته شد، در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، اظهار کرد: حدود 14 جلد از «سلسله شروح صحیفه سجادیه» که حاصل همکاری چندین مصحح و متن‌پژوه‌اند، تاکنون توسط پژوهشکده باقرالعلوم منتشر شده و حدود سه عنوان دیگر از این مجموعه همچنان در دست مصصحان و متن‌پژوهان قرار دارند.

وی درباره «سلسله شروح صحیفه سجادیه» ادامه داد: این کار، احیا و تحقیق در نسخ خطی شروح صحیفه سجادیه و انتشار آن‌ها به زبان روز است که به آن متن‌پژوهی گفته می‌شود. بیشتر این شرح‌ها، متعلق به دوران صفوي‌اند و به نظر می‌رسد در آن زمان بیش از امروز روی این متون تحقیق و تتبع صورت گرفته است.

این متن‌پژوه درباره چگونگی آغاز این تحقيق و دسترسی به نسخ خطی شرح‌های نوشته شده بر صحیفه سجادیه گفت: کتابی درباره نسخه‌های موجود از شروح صحیفه سجادیه نوشته سیدمحمد حکیم در دست بود که گام ابتدایی براي انجام چنين تحقيقي محسوب مي‌شد. علاوه بر این، با توجه به امکانات امروزی، از جمله امکانات کامپیوتری، موقعیت و زمینه برای انجام چنین پژوهش‌هایی فراهم است. از سوی دیگر، آشنایی من با نسخه‌های خطی و قدیمی و تتبعاتی که در این آثار داشته‌ام، سبب شد که در شناسایی نسخه‌های خطی شرح‌های نوشته شده بر صحیفه سجادیه، با مشکل خاصی مواجه نباشیم. البته نسخه‌های دیگری از شرح‌های صحیفه سجادیه نیز شناسایی شده‌اند و این امکان وجود دارد که شرح‌های دیگری نیز به «سلسله شروح صحیفه سجادیه» اضافه شوند.

وی با اشاره به ویژگی‌های خاص «سلسله شروح صحيفه سجادیه» که آن را «شایسته تقدیر» کرد، گفت: متن صحیفه سجادیه، هم از نظر ادعیه و هم از لحاظ معارف شیعی و بیان مباحث اخلاقی و کلامی، جایگاه خاصی در میان شیعیان دارد. از سوی دیگر، این کتاب در دوره صفویه به عنوان متن درسی مورد استفاده قرار مي‌گرفت و بزرگانی مانند مرحوم مجلسی آن را تدریس می‌کردند و طبیعی است که وقتی به یک متن، این‌گونه توجه شود، شرح و حواشی خوبی بر آن نوشته می‌شوند. بنابراین، شارحان اهتمام، تامل و تفکر بیشتری روی این متون داشته‌اند و شرح‌های عرضه شده مطالب بسیار با ارزشی است.
این مصحح و متن‌پژوه، دوران صفوی را دوران تفکر و رواج متون عالی مانند صحیفه سجادیه دانست و افزود: در دوران كنوني بیشتر به ترجمه این متون اکتفا می‌شود و شرح‌ها نیز اغلب در حد عموم نوشته می‌شوند و در زمینه نگارش شروح تخصصی، با یک خلاء بزرگ مواجهیم.

فاضلی ادامه داد: این متون باید رمزگشایی و شرح داده شوند و ارایه شدن این میراث به زبان روز، امروزه اهمیت بالایی دارد. متاسفانه ما نسبت به کتاب‌های اربعه شیعه اهتمام نداشته‌ایم، به طوری‌که تاکنون حتی یک تصحیح انتقادی از صحیفه سجادیه صورت نگرفته است.

این متن‌پژوه افزود: نسخه‌های معتبری از صحیفه سجادیه موجودند که به خط عالمان نوشته شده‌اند و همچنین خطاطان بزرگی صحیفه سجادیه را با خط زیبا نوشته‌اند اما ما به عنوان کسانی که در حوزه دین کار می‌کنیم، نسبت به این آثار بی‌توجه بوده‌ایم و کم‌کاری کرده‌ایم. پژوهشگران حوزوی ما نیز اغلب بر فقه و اصول متمرکز شده‌اند و متن‌پژوهی با معیارهای دقیق در میان آنان بسیار کم است. با وجود اين، بازهم تلاش‌های صورت گرفته در این حوزه جای قدرداني دارد.

این پژوهشگر با اشاره به اهمیت نقد کتاب و لزوم توجه به آن در جوایزی مانند کتاب سال گفت: برگزاري چنين جوايزي، مشوق خوبی برای محققان و پژوهشگران است اما خلاء بزرگی که در این میان وجود دارد، کم‌توجهی به نقد کتاب است. نقد را شاید بتوان به نوعی تنبیه کارهای ضعیف دانست که برای رشد، تنبیه و تشویق در کنار هم باید قرار بگیرند. در کشور ما نقد کتاب کمرنگ است و تشویق کسانی که به این حوزه توجه می‌کنند، لازم است زیرا کیفیت آثار را بالا می‌برد.