به گزارش خبرگزاری كتاب ایران (ایبنا)، به نقل از ستاد خبری سرای اهل قلم بیست و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی كتاب تهران، نشست نقد و بررسي موسيقي آييني و محلي ايران در يكصد سال اخير، به همراه رونمايي از سه عنوان كتاب تازه فرهنگستان هنر، ظهر امروز پنج‌شنبه (21 ارديبهشت ماه) با حضور علي معلم دامغاني، امير اشرف آريان‌پور، بهمن كاظمي و كارلو كرتي، از ساعت 14 اتا  15 در   سراي اصلي اهل قلم نمايشگاه برگزار شد.

محمدعلي معلم دامغاني در ابتداي اين نشست گفت: برخي از عناوين هنر در كشور ما با بي‌اعتنايي روبرو بوده اند. بيشترين كار فكري در مورد هنر ايراني و شاخه‌هاي مختلف آن را ديگران انجام داده‌اند، اما آثار دكتر بهمن كاظمي در موسيقي ايراني از نخستين پژوهش‌هايي است كه خود ايرانيان درباره هنر خود انجام داده‌اند.

معلم در ادامه به شرح صورت‌هاي اساطيري و نخستين موسيقي در شرق و يونان پرداخت و مختصري در مورد موسيقي اقوام تركمن و اعراب صحبت كرد و در انتها گفت: ما چشم به راه پژوهش‌ها و كتاب‌هايي چون آثار دكتر كاظمي هستيم تا در انتشارات فرهنگستان هنر به طبع برسند و به اين وسيله به جهانيان بفهمانيم كه مهد مدنيت بشر، ايران و مشرق زمين بوده است.

در ادامه، امير اشرف آريان‌پور گفت: بسياري در زمينه موسيقي محلي ايراني پژوهش كرده‌اند، اما كار بهمن كاظمي در حكم جواهر است و بايد اين كتاب‌ها را خواند. انتظار من به عنوان يك معلم و پژوهشگر موسيقي از مخاطبان فرهيخته اين نشست، تهيه و خوانش اين كتاب‌ها است.

وي افزود: كشور ما انواع و اقسام هنرها را دارد، چرا كه اقوام بسياري با آداب و رسوم خاص خود در كشور ما زندگي مي‌كنند و چه عالي است كه با هنر اين اقوام و به ويژه موسيقي آن‌ها آشنا شويم.

آريان‌پور در ادامه با معرفي تحقيقات پيشين اين حوزه و محققان و كتاب‌هاي آن‌ها چون گريگوريان و محمد تقي مسعوديه، گفت: من تمام تحقيقات قبلي را در زمينه موسيقي اقوام ايراني خوانده‌ام و بر اين اساس مي‌گويم، زحماتي كه بهمن كاظمي در اين حوزه كشيده را هيچ يك از محققان قبلي نكشيده‌اند و به راستي كه تحقيقات كاظمي بي‌نظير است.

در ادامه جلسه، كارلو كرتي ايران‌شناس ايتاليايي درباره فرهنگ سنتي ايران و جهان و پژوهش كاظمي صحبت كرد و بهمن كاظمي ترجمه همزمان كلام كرتي را به عهده گرفت. كرتي گفت: كتاب‌هايي كه امروز معرفي مي‌شوند و همچنين تمامي آثار بهمن كاظمي در مورد موسيقي محلي و آيين ايران بسيار مهم اند. اين مجموعه كه حاصل يك پژوهش گسترده است با تصاوير، ويديو‌ها و نسخ و همچنين با صداهاي بيشماري مستندسازي شده و از اين منظر قابل توجه است.

وي افزود: پژوهش‌هايي از اين دست در دهه‌هاي اخير، كه از آن با عنوان‌هاي مدرن و پسامدرن نام برده مي‌شود و واجد خصوصيات ويژه اند، اهميت بسياري دارد. تلويزيون و رسانه‌هاي جمعي و اينترنت كمك زيادي به افزايش دانش ما كرده‌اند و امروزه علوم پيشرفت‌هاي بسياري داشته است، اما اين مسايل باعث از دست رفتن سنت‌هايي شده كه برخي از آن‌ها صدها سال قدمت داشته اند.

كرتي در ادامه با اشاره به شباهت‌هاي دوران حاضر ايران و ايتاليا ‌گفت: كشور ايتاليا هم سنت‌هاي بسياري داشته است، اما امروزه بيشتر اين سنت‌ها كه من در جواني شاهد آن‌ها بوده‌ام، از دست رفته است و من در حال حاضر شاهدم كه در ايران هم سنت‌ها در حال نابودي اند.

كرتي گفت: براي جلوگيري از زوال سنت و فرهنگ‌هاي سنتي، بايد ازنمونه‌هاي آن‌ها كه اكنون موجودند حمايت كرد مانند؛ زبان، تئاتر، موسيقي و هنرهاي دستي. با حمايت امكان زنده شدن دوباره اين مثال‌هاي فرهنگي را فراهم خواهيم كرد. نكته ديگر اين است كه بايد از چيزهاي محلي حمايت كرد و نه از چيزهايي كه جهاني اند.

اين ايران‌شناس در ادامه با اشاره به تكرار تاريخي بي توجهي به فرهنگ سنتي در ملت‌ها، گفت: بايد با دقت كامل هنرها و وجوهي از فرهنگ را كه در حال نابودي اند، ثبت و ضبط كنيم، چرا كه اگر اين كار را انجام ندهيم اين موارد تا ابديت به فراموشي سپرده خواهند شد. متاسفانه اين مساله براي تمام فرهنگ‌هاي سنتي جهان در حال رخ دادن است.

كرتي در انتها گفت: بهمن كاظمي در راستاي حفظ فرهنگ سنتي ايران كه بخشي از گنجينه جهاني است، تلاش بسيار مي‌كند. بايد بگويم كه فرهنگ سنتي ايراني فقط مختص به خود ايرانيان نيست بلكه گوشه‌اي از ميراث جهانيان به حساب مي‌آيد. من اميدوارم كه سال آينده‌ نيز براي معرفي كتاب‌هاي جديد كاظمي در اين مكان حضور داشته باشم.

در انتهاي مراسم، بهمن كاظمي ضمن تشكر از همه كساني كه در به ثمر رسيدن كتاب‌هايش تلاش كردند، گفت: هرچند كه من سال‌هاي بسياري از عمرم را صرف پژوهش در موسيقي محلي ايران و ضبط گوشه‌ها و قسمت‌هاي در حال فراموشي كردم، اما بايد بگويم كه من ميراث‌دار همه استاداني ام كه در طول زندگي از آنان چيزهاي بسياري آموخته ام.

وي افزود: نقطه شروع پژوهش‌هاي من در زمينه موسيقي كتاب «هويت ايراني در ترانه‌هاي ايراني» بود كه من در آنجا ايران را به يك كشور 8 قومي تقسيم كردم. يكي از اين اقوام قوم تركمن بود و من تا سال 79 با حضور در كشور تركمنستان موسيقي اين قوم را گردآوري كردم. در موسيقي عرب كار من سنگين‌تر بود، چرا كه مي‌بايست موسيقي جهان عرب را كشف كرده و آن‌را با موسيقي قوم عرب ايران مقايسه كنم.

كاظمي گفت: من براي اين كتاب موسيقي سرزمين‌هاي آندلس، حجاز، مصر، شام و عراق را تماما بررسي كردم و متوجه شدم كه موسيقي اعراب ايران با موسيقي عراق به دليل تشابه مذهبي هم‌خواني دارد و مشابه است. كتاب موسيقي ايران در سده گذشته هم ساعتي پيش از چاپ‌خانه به نمايشگاه آمد. دو كتاب ديگر هم با عنوان‌هاي «مجموعه 10 جلدي نسخ تعزيه» و «سوگواري و تعزيه در ايران» قرار بود تا زمان نمايشگاه حاضر شوند، اما اين اتفاق رخ نداد.

كتاب‌هاي جديد بهمن كاظمي با عنوان‌هاي «موسيقي قوم عرب»، «موسيقي قوم تركمن» و «موسيقي ايران در سده گذشته» را موسسه تاليف، ترجمه و نشر آثار هنري (متن) وابسته به فرهنگستان هنر منتشر كرده است.

حاشيه جالب اين نشست

كارلو كرتي مشكلاتي در ورود به نمايشگاه داشت كه باعث شد دير به جلسه برسد. زماني‌كه او در جايگاه سخنرانان قرار گرفت به زبان فارسي گفت: من هم مي‌توانم بگويم كه در ترافيك تهران گير كردم و هم اين‌كه در نمايشگاه گم شدم، اما تنها چيزي كه مهم است و در ذهن ها باقي مي‌ماند، دير آمدن من است و من از همه حضار به خاطر اين تاخير عذر خواهي مي‌كنم.