به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا) به نقل از ستاد خبری سراي اهل قلم بیست و پنجمین نمايشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نشست «نقش‌هاي جديد كتابداران در فضاي وب» با حضور عباس رجبي، حميدرضا رادفر، مليحه درخوش، اميررضا اصنافي و مريم پاكدامن امروز جمعه (22 ارديبهشت) در سراي كارنامه نشر برگزار شد.

رجبي در ابتداي اين نشست با بيان اين‌كه منابع و ابزارهايي كه براي اشاعه اطلاعات در گذشته وجود داشتند به صورت مكتوب و چاپي بودند، گفت: با حضور وب، ابزارها به سمت ديجيتالي شدن حركت كردند و در وب 2 كاربران امكان نشر و تعامل در اين فضا را داشتند. اين فضا امكاناتي چون كتابداران مرجع مجازي، سازماندهي نوين اطلاعات و ... را به كاربران ارايه كرد. براي ارايه خدمات توسط كتابداران در فضاي مجازي بايد به كتابداران آموزش‌ داد.

رادفر نيز در ادامه اين نشست درباره نقش‌هاي جديد كتابداران در فضاي وب گفت: در حوزه مجموعه‌سازي وب اين سوال مطرح است كه آيا حضور وب نقش كتابداران را كم‌رنگتر كرده يا پررنگ‌تر؟

وي در پاسخ به اين سوال گفت: در زمينه وب و توسعه مجموعه دو ديدگاه وظيفه‌ محوري و توانايي محوري وجود دارند؛ وظيفه محوري به معناي بهره‌گيري کتابداران از وب در راستاي انجام وظايف است و توانايي محوري به معني بهره‌گيري از توانايي‌هاي كتابداران در توسعه مجموعه‌هاي وبي است.

اين كارشناس كتابداري با بيان اين‌كه مجموعه‌سازي با نيازسنجي از كاربران آغاز مي‌شود، افزود: بحث‌هاي ديگري در اين فضا پس از نيازسنجي از مخاطب مانند انتخاب منبع و شناسايي آن، ارزيابي منابع و فراهم‌آوري آنها مطرح مي‌شود.

وي تأكيد كرد: در حوزه فراهم‌آوري منابع ديجيتال بايد به موضوع هايي چون حق مؤلف توجه كرد. كتابدار وبي بايد تشخيص بدهد منابع رايگان در فضاي وب تا چه حد براي مخاطب قابل استفاده اند. همچنين ارزيابي مجموعه پس از تشكيل كتابخانه ديجيتال توسط كتابدار بايد انجام شود و كتابدار بايد مهارت وجين كردن منابع الكترونيكي را داشته باشد. گاهي فايل‌هاي منابع الكترونيكي فرمت‌هاي كهنه داشته يا موضوع هاي آن به روز نيستند که باید این فایل‌ها توسط کتابدار وجین شوند.

رادفر در ادامه درباره ديدگاه توانايي محوري گفت: كتابداران مي‌توانند در خلق مجموعه‌هاي استاندارد در فضاي وب مؤثر باشند همچنين آنها به دليل توانايي‌هاي خود مي‌توانند متخصص پايگاه‌هاي وبي، گزينشگر، كاشف و ارزياب منابع خوبي نيز باشند.

درخوش، در ادامه اين نشست درباره سازمان دهندگان اطلاعات در فضاي وب سخناني را ارايه كرد و گفت: كتابداران در ابتدا فقط منابع چاپي را در اختيار داشته‌اند و به همين دليل بايد قواعد آنگلوامريكن را فرا مي‌گرفتند تا بتوانند منابع را سازماندهي كنند اما در حال حاضر كتابداران با منابع ديجيتالي روبرو هستند و با ورود رايانه با فرا داده‌هايي چون مارك روبرو يند تا بتوانند از نرم‌افزارهاي كتابخانه‌اي استفاده كنند.

وي ادامه داد: كتابداران براي ورود به فضاي وب لازم داشتند تا دانش رايانه‌اي خود را افزايش بدهند و فهرست‌نويسي‌هاي جديد را ياد بگيرند. كتابداران فراداده‌اي، نقش جديدي است كه كتابداران بر عهده گرفتند تا اطلاعات را در فضاي وب ساماندهي كنند.

درخوش اضافه كرد: در حال حاضر در ايران كتابدار فراداده‌اي نداريم و شايد اين موضوع نيم‌نگاهي به آينده داشته باشد. كتابداران فراداده‌اي بايد روحيه كار گروهي داشته باشند چون ميزان اطلاعات وارده به كتابخانه‌ها بسيار زياد است.

رجبي در ادامه با اشاره به بهره‌گيري كتابداران از ابزارهاي جديد گفت: وب ابزارهايي چون وبلاگ، ويكي، آر. اس.اس. و ... را در اختيار كاربران گذاشته كه موجب تعامل هرچه بيشتر كتابداران با كاربران مي‌شود. اگر كتابداران با وب 2 سازگار شوند، مي‌توانند از اين فرصت بهره گرفته و تسهيل‌گر باشند. همچنين كتابخانه 2 و وب 2 ابزاري براي ارزيابي كتابداران و شناسايي توانايي آنهاهستند.

پاكدامن در بخش ديگري از اين نشست درباره تجربيات خود به عنوان يك كتابدار سخن گفت و افزود: اگر كتابداران قابليت‌هاي وب را بشناسند مي‌توانند بر موج وب سوار شده و مخاطب را به وبلاگ‌ها و ويكي‌هاي كتابخانه‌ها بكشانند.

وي ادامه داد: كتابداران توانستند حضور خود را در اينترنت پررنگ و سرمايه زيادي را براي كتابخانه‌هاي خود از طريق شناسايي منابع رايگان در فضاي مجازي ذخيره كنند.

بيست و پنجمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران تا 23 ارديبهشت ماه در مصلاي امام خميني (ره) برپاست.