خبرگزاري کتاب ايران(ايبنا)ـ کتاب وارث فرهنگ از يک نسل به نسلي ديگر است و بي‌توجهي به چالش‌هاي توليد کتاب مي‌تواند بر زمان ورود يك اثر مكتوب به بازار نشر تاثير منفي بگذارد.

در اين گزارش سخنان برخي از مسوولان استان آذربايجان شرقي در حوزه‌هاي نشر و توزيع کتاب و موانع و چالش‌هايي که در اين راه وجود دارند، آورده شده‌اند.

اصغر عباس‌پور، مديرمسوول نشر آيدين تبريز درباره مشکلاتي که بر سر راه توليد و نشر کتاب وجود دارند، مي‌گويد: عوامل گوناگوني باعث مي‌شوند تا يک کتاب در زمان معين به دست مخاطبان خود نرسد؛ نظير طولاني شدن روند دريافت مجوز کتاب از سوي ادراه فرهنگ و ارشاد اسلامي استان‌ها، افزايش بسيار زياد بهاي کاغذ طي ماه‌هاي اخير و دريافت مشکل تسهيلات بانکي با هدف توسعه نشر و توليد کتاب.

وي مي‌افزايد: در حالي كه به ناشران قول کاهش بهاي کاغذ داده شد اما اکنون نه تنها اين بها کمتر نشده بلکه افزايش هم يافته است. در شش سال گذشته ناشران براي هر بند کاغذ، 60 تا 70 هزار ريال هزينه مي‌کردند اما يک سال است که بهاي هر بند کاغذ به 500 هزار ريال افزايش يافته است.

عباس‌پور با بيان اين‌که يکي از راه‌هاي کمک به توسعه فرهنگ کشورمان، ارايه تسهيلات بانکي به ناشران است اما اكنون تاجران بسيار راحت‌تر از ناشران از تسهيلات بانکي بهره‌مند مي‌شوند، مي‌افزايد: براي دريافت تسهيلات بانکي، نخست ناشر بايد ماليات خود را به اداره دارايي پرداخت کند و پس از تسويه حساب با دارايي مي‌تواند درخواست وام دهد، در حالي كه اين روند بسيار زمان‌بر است.

صمد محمدي آسيابي، ‌مدير مسوول نشر اختر تبريز هم درباره بهاي کاغذ و تاثير آن بر بهاي نهايي کتاب مي‌گويد: دولت براي مهار قيمت کاغذ بايد تمهيداتي در دستور کار خود قرار دهد. اکنون با درآمد مردم،‌ کتاب در سبد خانواده‌ها کمتر جايگاهي دارد و ما نيز نمي‌توانيم نسبت به فروش کتاب چشم‌داشتي خاصي داشته باشيم.

وي در پاسخ به اين سوال که «اگر دولت به ناشران برتر چند بند کاغذ رايگان ارايه دهد، آيا اين كار بر رونق نشر کتاب تاثير مي‌گذارد؟» بيان مي‌کند: دادن 10 تا 20 بند کاغذ به ناشر اثري زیادی بر توليد کتاب نمي‌گذارد. سياست‌ دولت مبني بر خريد کتاب از ناشران هم بايد به گونه‌اي باشد كه شامل آثار مناسب و فاخر همه ناشران حوزه‌هاي مختلف شود، نه فقط يك دو حوزه.

محمدتقي امين‌پور، مدير کتابفروشي دهخداي تبريز، هم با بيان اين‌که «براي عرضه کتاب در بازار نشر بايد سيستمي‌ فراهم شود تا ناشر کتابش را از مسير کتابفروشان ارايه كند» ادامه مي‌دهد: باید وضعیت را به‌گونه‌ای ایجاد کرد که مردم توانایی خریدن کتاب را داشته باشند و کتابفروش‌ها هم کتاب را به راحتي از ناشر تهيه كند و بفروشد.

عباس‌پور درباره ارایه بن‌ خريد کتاب به مخاطبان اظهار مي‌کند: بن‌هاي کتاب که از سوي دولت به‌عنوان يارانه خريد کتاب ارايه مي‌شوند، تنها به‌دست عده‌اي محدود مي‌رسند که برخی از آن‌ها يا اهل مطالعه و کتاب نيستند يا بدون داشتن بن کتاب هم مي‌توانند به راحتي کتاب مورد نظر خود را خريداري کنند. به عقيده من، به جاي پرداخت بن کتاب، يارانه کاغذ را افزايش دهند تا بهاي نهايي کتاب کاهش يابد و به اين ترتيب، همه به شکلي عادلانه از کتاب استفاده کنند.

مديرکتابفروشي دهخداي تبريز در اين‌باره معتقد است: ارایه بن خريد کتاب به دانشجويان و فرهنگيان خوب و مفيد است اما با نگاهي اجمالی به ويترين کتابفروشي‌ها متوجه خواهيم شد که بسياری از کتاب‌ها شامل موضوعات غيردرسي مي‌شوند. بنابراین، باید علاوه‌بر دانشجویان، بن خرید کتاب به سایر اقشار هم داده شود.

امين‌پور با اشاره به زمان برگزاري نمايشگاه استاني کتاب تبريز در ماه مهر مي‌گويد: مهر ماه بهترين زمان براي کسب و کار کتابفروشي محسوب مي‌شود و برپايي اين نمايشگاه، صدمه بزرگي به پيکره کتابفروشان مي‌زند؛ به‌ويژه کتابفروشاني که کتاب‌هاي درسي، کنکوري و کمک‌درسي را عرضه مي‌کنند.

وي ادامه مي‌دهد: زمان مناسب برگزاري نمايشگاه کتاب تبريز، مرداد يا شهريور است، زيرا هم هواي تبريز براي بازديد و جذب گردشگر بسيار مطلوب است و هم صدمات شغلي کتابفروشان به كمترين حد مي‌رسد.

محمدي آسيابي، مديرکتابفروشي اختر تبريز هم در اين‌باره بيان مي‌کند: روزانه افزون بر 20 نفر از کتاب‌فروشي ما بازديد مي‌کنند اما هرچه به زمان برپايي نمايشگاه استاني نزديک‌تر مي‌شويم، از اين تعداد کاسته مي‌شود، به‌طوري كه در مدت برگزاري اين نمايشگاه تعداد بازديدکنندگان از کتابفروشي ما به سه نفر هم در روز نمي‌رسد!

وي مي‌افزايد: آثار توليد شده ما موضوعات تاريخ و ادبيات را در برمي‌گيرند و شامل کتاب‌هاي درسي نمي‌شوند. بنابراين، برپايي نمايشگاه استاني کتاب براي ما که هم ناشر و هم فروشنده کتابيم، تاثير به‌سزايي ندارد؛ هرچند كه بي‌تاثير هم نيست.

از سوی دیگر علي داننده، مديرکل اداره فرهنگ و ارشاد استان آذربايجان شرقي هم معتقد است: حمايت از کتاب به‌عنوان کالاي فرهنگي نياز جدي به‌شمار مي آيد، نه مشكل صنفي.

وي ادامه مي‌دهد: براي ارايه آثار بهتر به مخاطبان و علاقه‌مندان به کتاب بايد توانمندي‌هاي نوشتاري و صاحبان قلم شناسايي شوند و با حمايت‌هاي مادي، مستمر و جدي توليد آثار فاخر را پشتيباني کنيم. 

داننده در پاسخ به اين سوال که «چرا اغلب ناشران از روند اخذ مجوز از اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي رضايت کامل ندارند و آن را طولاني مي‌دانند؟» اظهار مي‌کند: ما تمام تلاش‌مان را مي‌کنيم تا در کمتر از سه تا چهار روز مطالعه کتاب را آغاز كنيم و حداکثر تا 45 روز جواب مناسب را به ناشران ارايه دهيم.

وي مي‌افزايد: در اغلب موارد، کمتر از يک هفته مجوز کتاب را صادر مي‌شود، به‌غير از آثاري که مشکلات نوشتاري داشته باشند.

داننده با بيان اين‌که براي ايجاد انگيزه در مشتري، ناشران بايد بکوشند تا اثري با محتواي خوب، ظاهر زيبا و قيمتي مناسب را عرضه کنند، مي‌گويد: اداره فرهنگ و ارشاد استان آذربايجان شرقي هر سال براي بيش از يک هزار عنوان کتاب، مجوز صادر مي‌كند.

وي درباره زمان برپايي نمايشگاه کتاب تبريز اظهار مي‌كند: امکان تغيير زمان اين نمايشگاه براي ما وجود ندارد و طبق نظرسنجي‌هاي صورت گرفته، دانش‌آموزان، دانشجويان و خانواده‌ها از زمان برگزاري اين نمايشگاه بسيار راضي‌اند.

مديرکل اداره فرهنگ و ارشاد استان آذربايجان شرقي درباره اهداي بن خريد کتاب بيان مي‌كند: ارايه بن خريد کتاب مسير و هدف مشخصي دارد. اين بن‌ها در محل برگزاري نمايشگاه‌ها از سوي بانک عامل تنها به دانشجويان و استادان ارايه مي‌شوند و اگر اين افراد در نمايشگاه حاضر نشوند، بديهي است كه از اين امكان بي‌بهره خواهند ماند.