به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، در ابتدای این مراسم بهمن حاجی‌پور، مدیر مرکز نشر دانشگاهی ضمن خیرمقدم به حاضران، گفت: مهم‌ترين كاركرد ادبيات تطبيقی، ايجاد تفاهم بين ملت‌ها است و ما از كانال ادبيات تطبيقی می‌توانيم وجوه اشتراک ملت‌های مختلف را شناسایی كنيم و از اين منظر به فهم عميق بين اقوام و ملل مختلف برسيم. همچنين با اين شيوه می‌توان حرف‌های عميق خود را نيز به ديگران منتقل کرد. 

وی افزود: توجه به فرهنگ ملل دیگر، آداب، رسوم و ادبیات و همچنین استفاده از دستاوردهای آن‌ها می‌تواند در پویایی زبان و ادبیات فارسی، کمک شایانی برای ما باشد. 

در ادامه احمد خاتمی رییس دانشکده ادبیات و علوم انسانی شروع به صحبت کرد. خاتمی گفت: ادبیات تطبیقی در کشور ما تازه کشف شده است و ما هنوز در روند شکل‌گیری ادبیات تطبیقی به اوضاع مناسبی دست پیدا نکرده‌ایم، البته تاکنون همایش‌ها و کتاب‌های خوبی به سرانجام رسیده‌اند، اما هنوز جای کار بسیاری وجود دارد. 

وی افزود: هنوز دانشگاه‌های ایران بستر مناسبی را برای شکل‌گیری ادبیات تطبیقی فراهم نکرده‌اند و به نظر قرار هم نیست که به زودی این بستر مناسب شکل بگیرد، چرا که محدودیت‌های فراوانی در این راه وجود دارد، مانند «محدودیت‌ زبان»، «محدود بودن استادان مجرب و کار آزموده» و همینطور محدودیت و کمبود «سرفصل‌های مناسب درسی در این حوزه». 

این مولف و مترجم حوزه‌های ادبیات و زیبایی‌شناسی در ادامه گفت: ما باید در روند شکل‌گیری ادبیات تطبیقی در کشور، شتاب بیشتری داشته باشیم، چرا که نیاز به یک حضور جدی در عرصه‌های جهانی ادبیات داریم. 

خاتمی در ادامه با اشاره به فواید و کارکردهای مباحث ادبیات تطبیقی، گفت: برای عرضه ادبیات و میراثی که از گذشته برجای مانده و همچنین ادبیات امروز ناچاریم به ادبیات تطبیقی روی بیاوریم. در این راستا مهمترین کاری که می‌شود انجام داد هدایت دانشجویان به سمت پیگیری جدی ادبیات تطبیقی است. 

وی افزود: امروزه هویت دینی و ملی ما در گرو عرضه ادبیات فارسی در صحنه‌های جهانی است و این عرضه جز با فعالیت ادبیات تطبیقی، با رویکردی مناسب اتفاق نمی‌افتد. حتی رونق ادبیات طبیقی باعث خواهد شد که ما با دیدی واقع‌گرایانه در حوزه ادبیات فارسی اظهار نظر کنیم. قطعا ادبیات فارسی، ادبیاتی درخشان است اما این بدان معنی نیست که خود را به عنوان تکتاز در عرصه‌های بین‌المللی بدانیم. 

خاتمی در ادامه با اشاره مجدد به این نکته که درک درستی از ادبیات تطبیقی وجود ندارد، گفت: گاهی مقالاتی مشاهده می‌شوند که عنوان تطبیقی را با خود دارند، اما ماهیتا ادبیات تطبیقی نیستند. در ادبیات تطبیقی باید دو مبحث را بسیار جدی گرفت: نخست این‌که، در ادبیات تطبیقی با بر هر دو زبان کاملا مسلط بود و دوم، برای تاثیرگذاری هرچه بیشتر باید مباحث را کاملا مستند به پیش برد. 

وي در ادامه با بیان این‌که نمی‌توان از منابع ترجمه‌ای در ادبیات تطبیقی بهره گرفت، گفت: یکی از دستورالعمل‌هایی که جلساتی مانند این همایش باید در دستور کار خود قرار دهند، ارایه دستورالعمل‌هایی برای استانداردسازی مقالات و کتاب‌های حوزه ادبیات تطبیقی است. 

خاتمی در انتها با انتقاد از برخی نویسندگان ادبیات تطبیقی که درک درستی از ماهیت این رشته ندارند، گفت: من مقالاتی را دیده‌ام که در آن شکوه و عظمت زبان فارسی نادیده گرفته شده و نویسندگان دربرابر زبان مقصدی که می‌خواهند با فارسی تطبیق دهند نوعی شیفتگی و خودباختگی دارند، به نحوی که مخاطب گمان می‌کند که اینان کمر به قتل زبان فارسی بسته‌اند. 

در ادامه جلسه مرتضی براری دبیر کمیسیون‌ انجمن‌های علمی وزارت علوم پشت تریبون قرار گرفت و گفت: من بسیار خوشحالم که این همایش در حال برگزاری است. انجمن علمی ادبیات تطبیقی با همکاری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات در حال برنامه‌ریزی‌های علمی است تا برای نخستین بار در ایران رشته ادبیات تطبیقی در مقطع دکترا در دانشگاه علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد تاسیس شود. 

وی در ادامه سخنان خود گزارش از فعالیت‌های انجمن‌های علمی برای مخاطبان ارایه کرد و گفت: انجمن‌های علمی در اروپا و آمریکا از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستند. بر این اساس باید در ایران نیز جایگاه انجمن‌های علمی ارتقا یابد. در این راستا قصد داریم در هیات دولت این مساله را مطرح کنیم تا انجمن‌ها بتوانند مدیریت علمی کشور را در دست خود بگیرند. این مساله در نقشه جامع علمی کشور هم پیش‌بینی شده است. 

براری گفت: تمام تلاش کمیسیون انجمن‌های علمی بر این است که این انجمن‌ها بین‌المللی شوند، در این راستا فعالیت‌هایی هم داشته‌ایم که به عنوان مثال تاسیس انجمن زبان و ادبیات فارسی در کشور تاجیکستان یکی از این فعالیت‌ها است. امیدوارم در آینده‌ای نزدیک انجمن‌های علمی زبان فارسی در اروپا و آمریکا هم ایجاد شود. 

بهمن نامورمطلق، دبیر علمی این همایش سخنران پایانی مراسم بود که به علت کمبود وقت، سخنان خود را محدود به تشکر از سازمان‌ها و نهادهای همکار در برگزاری این همایش و اشخاص دخیل در برگزاری این همایش، کرد و در انتها گفت: به نظر من اگر روزی دانشگاه ادبیات تطبیقی تاسیس شود، «صورت بندی معرفت» تغییر خواهد کرد. درست است که شناخت ما نسبت به ادبیات تطبیقی نسبت به قبل بهتر شده است، اما ما در این حوزه نه تنها نسبت به جهان، بلکه حتی نسبت به منطقه هم بسیار عقب هستیم. 

همایش یکروزه «ادبیات تطبیقی در دهه کنونی و چشم‌اندازهای آن» با همکاری مرکز نشر دانشگاهی، دانشگاه شهید بهشتی، خانه هنرمندان ایران و انجمن علمی ادبیات تطبیقی صبح امروز چهارشنبه 24 خرداد ماه 1391 در تالار مولوی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی آغاز به کار کرد.