ابراهیم عامل‌محرابی، در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، گرانی کاغذ را اساسی‌ترین مشکلی دانست که ناشران با آن درگیرند و گفت: این مشکل به طرز عجیبی فعالیت ناشران را با چالش مواجه كرده است.

این مسوول انتشارات دانش‌نگار، با اشاره به حمايت‌هاي وزارت ارشاد و خريد كتاب از ناشران گفت: بعد از حذف یارانه‌ها این حمايت‌ها تا حدودی هم عملی شد اما این تعداد خرید فقط بخشی از مشکلات ناشران را جبران می‌کند. به نظر مي‌رسد وزارت ارشاد بايد به راهكارهاي بهتري هم بينديشد. 

این مترجم کتاب‌های دانشگاهی افزود: رغبت ناشران كتاب‌هاي دانشگاهي به چاپ كتاب، كم شده است. ناشر باید بتواند کتابی را چاپ کند که با بودجه دانشجويان هماهنگ باشد؛ اما متاسفانه اگر کتابی هم با اقبال عمومی روبه‌رو شود، به سرعت تکثیر غيرقانوني می‌شود و ضرر زیادی به ناشر وارد می‌آورد.

به گفته محرابی، یکی از مشکلات پیش روی ناشران دانشگاهی همین تکثیر غیرمجاز است. وی درباره این معضل چنین توضیح داد: افرادی که یک کتاب یا بخشی از آن را تکثیر می‌کنند متوجه ضررهای این کار به صنعت نشر نیستند. فرایند چاپ یک کتاب شامل زحمات مولف یا مترجم، سرمایه‌گذاری‌های ناشر، صفحه‌بندی، انبارداری و عوامل متعدد دیگری است که در نهایت با تکثیر غیرمجاز از بین می‌روند؛ زیرا گروه‌هایی هستند که آگاهانه یا ناآگاهانه همان اثر را تكثير می‌کنند و به نصف بهای پشت جلد کتاب به فروش می‌رسانند.

وی وضعیت تکثیر غیرمجاز کتاب را نيز اين‌گونه تشریح کرد: برخی گروه‌ها به صورت سازماندهی‌شده و در چاپخانه‌های زیرزمینی به تکثیر می‌پردازند. مدتی انجمن ناشران دانشگاهی پیگیر این مشکل بود اما به دلیل ضعف اجرایی حق مولف، این مشکل همچنان برپاست. مشکل عمده امروز صنعت نشر، تبدیل کتاب‌ها به نسخه پی‌دی‌اف نیست، بلکه تکثیرهای غیرمجاز به فعالیت‌ ناشران دانشگاهی ضربه وارد آورده است.

محرابی این‌ فعالیت‌های غیرقانونی را عاملی دانست که انگیزه نشر کتاب را از بین می‌برند و افزود: علاوه بر گروه‌های سازمان‌یافته، برخی از افراد هم در بخش تکثیر دانشگاه‌ها هستند که کل کتاب یا بخشی از آن را تکثیر می‌کنند و معمولا هم آگاهی ندارند که این کار چه عواقب بدي برای ناشران دارد.

ایجاد هولوگرام برای کتاب‌ها یکی از راهکارهایی بود که به گفته محرابی، انتشارات «دانش‌نگار» به دنبال آن بود تا از این‌گونه تکثیرها جلوگیری کند اما در نهایت تاثیر چندانی نداشت. 

محرابی با بیان این مطلب ادامه داد: چنین راهکارهایی نمی‌توانند مشکلات اصلی ناشران را از بین ببرند و ما به پشتیبانی حقوقی قوی نیازمندیم. سازمان‌هایی چون وزارت ارشاد و در سطح بالاتر، دولت باید در نظر داشته باشند که وقتی بهای کتاب دو برابر می‌شود، دانشجو قادر به تهیه آن نیست و این امر به تکثیر غیرمجاز یا تهیه کتاب دانشگاهی از دانشجویان ترم‌های گذشته و در نهایت افت فروش و کم شدن شمارگان کتاب می‌انجامد.

وی از طرحی با عنوان «کاربری فرهنگی» یاد کرد که چند سال پیش مطرح شده بود و درباره آن گفت: اگر این امکان فراهم شود که ناشران بتوانند از واحدهای مسکونی به عنوان واحد تجاری و کتابفروشی استفاده کنند و تعرفه‌های سنگین واحدهای تجاری را نپردازند بسیاری از مشکلات کم می‌شوند. این موضوع به مانند رویایی است که بسیاری از ناشران خواهان تحقق سریع آن هستند.

کمبود کتابفروشی در سطح شهرها یکی دیگر از مشکلاتی بود که محرابی از آن انتقاد کرد و گفت: مشکل توزیع محصول به ويژه توزيع كتاب، در کشور هنوز سنتی است. برای ناشر اهمیت زیادی دارد که محصولش در همه جا دیده شود. به همین دلیل است که ناشران تمام تلاش خود را برای حضور در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران می‌کنند تا مخاطبان، محصولات آن‌ها را ببینند و شاهدیم که فروش ناشران در نمایشگاه بسیار زیاد می‌شود زیرا تمامی آثار آن‌ها در معرض دید عموم قرار می‌گیرد.

به عقیده محرابی، اگر ناشر بداند که کتابش به‌فروش می‌رسد حتما شمارگان آن را بالاتر می‌برد که این موضوع در نهایت به کم شدن بهای کتاب منتهی می‌شود.
 
وی افزود: کشور ایران بیش از هفتاد میلیون جمعیت دارد اما کتاب‌ها با شمارگان هزار نسخه منتشر می‌شوند و همین تعداد هم به‌طور کامل به فروش نمی‌رسند. تعامل با مخاطب می‌تواند به دیده شدن کتاب کمک کند. متاسفانه بسیاری از افراد از کتاب‌هایی که منتشر می‌شوند مطلع نیستند، در حالی که بالا رفتن مخاطب و رساندن شمارگان کتاب به سه هزار نسخه، تا حدود 30 درصد می‌تواند در قیمت تمام شده کتاب تاثیر داشته باشد.

تخصیص بودجه مناسب مبحث دیگری بود که محرابی از آن سخن گفت و خواستار توجه جدی به ناشران شد. وی درباره این موضوع تاكيد کرد: ناشران نیازمند سخنگویی هستند که در بخش تخصیص بودجه دولتی مشکلات آن‌ها را مطرح کند. وقتی قیمت کاغذ در یک سال دو برابر شده دور از منطق نیست که ما خواستار این باشیم که بودجه هم دو برابر شود. اگر این اتفاق بیفتد باز هم باعث می‌شود که همان‌جا که هستیم باقی بمانیم و برای حل شدن مشکلات باید این بودجه بیشتر از تورم افزایش یابد.

انتشارات دانش‌نگار در رشته‌های علوم پايه،‌ فنی و مهندسی،‌ دامپروری و كشاورزی، حسابداری و علوم انسانی مشغول به فعالیت است.

عامل محرابی مترجم کتاب‌های دانشگاهی و یکی از همکاران فعال در موسسه انتشاراتی دانش‌نگار است.