به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، پانزدهمین نشست از سلسله درس‌های «شاهنامه‌پژوهی» عصر دیروز (31 مرداد) از ساعت 17 با حضور احمد ابومحبوب، مدرس این دوره و جمعی از علاقه‌مندان به شاهنامه در سرای اهل قلم برگزار شد.

ابومحبوب در آغاز این جلسه با مروری بر مباحث پیشین با معرفی سام گفت: سام از پهلوانان سابقه دار تاریخ اسطوره ای ایران در شاهنامه است، نیای سیستانی دارد و از پادشاهان محلی ایران است. در عین حال می‌توان گفت میان سام و هند ارتباطاتی وجود دارد.

وی در ادامه با اشاره به بحث تولد زال توضیح داد: زال پس از تولد به دلیل چهره خاصی که دارد برای پرورش به طبیعت بازگردانده می‌شود و می‌توان گفت به نوعی با کوه و سیمرغ ارتباط مستقیم دارد. در اصل کوه اوج نماد روابط انسانی در رسیدن به اهورامزدا و جهان غیب است. سیمرغ در کوه زندگی می‌کند و سمبل میترا و نماد مهر است و با این تعبیر به نظر می‌رسد تولد زال گردش از آیین کهن به آیین جدیدتر میترایی است.

این پژوهشگر ادامه داد: زال خصلت‌های تازه‌ای دارد که سام در کودکان دیگر هرگز ندیده است و به همین دلیل از دیدنش وحشت می‌کند، پدید آمدن زال به نوعی پدید آمدن دوره‌ای نو را نوید می‌دهد و حتی می‌توان گفت به‌دنیا آمدن زال پایان دوران سام است.

وی با تاکید بر این موضوع که جهان مادی آمیزه‌‌ای از بدی و خوبی است، اظهار کرد: هر چه از جهان اهورایی دور شده و به جهان اهریمن نزدیک می‌شوید مبارزه میان نور و ظلمت بیشتر دیده می‌شود. در این بخش از شاهنامه نیز سفیدی چهره زال نشانه نور و سنبل اهورا مزدا است چرا که رنگ سفید در اسطوره های ایرانی نماد اهورامزداست.

ابومحبوب افزود: تولد زال آغاز یک جریان فرهنگی در زمان منوچهر است، سام نماینده فرهنگ شرقی تر غیر ایرانی یا هندی است اما زال از سام متولد می‌شود و این به این معناست که فرهنگ ایرانی به نوعی با فرهنگ هندی ارتباط دارد، در عین حال زال از همه عناصر مادی پاک است و مانند جانواران عریان از تفکرات مادی‌گرایانه جامعه رشد می‌کند.

وی در توضیح بیشتر این موضوع گفت: زال نشان‌دهنده تغییر و دگرگونی است، در طبیعت بزرگ شده و همان انسان خالص طبیعی است، دور از انسان‌ها بزرگ می شود چرا که بناست از محدودیت‌ها و تربیت‌های انسانی دور باشد. دراصل بناست طبیعت زال را پرورش دهد و به عنوان یک انسان خالص تحویل جامعه بدهد.

ابومحبوب در ادامه ابیاتی از آغاز این داستان را قرائت کرد و توضیح داد: زال انسانی دو چهره است، موبد و بخرد دو چهره زال هستند. در اینجا خرد میترایی منظور است که بر مبنای نور است و این‌که با وجود رها شدن در طبیعت یزدان سرنوشت دیگری برای زال تعیین کرد.

وی در ضمن قرائت ابیات این داستان به ارایه توضیحاتی درباره برخی از واژه‌ها یا اصطلاحات پرداخت. این پژوهشگر در ادامه درپاسخ به سوال یکی از حاضران مبنی بر زن یا مرد بودن سیمرغ گفت: سیمرغ نماد پرورش و نگهداری از فرزندانش است به همین دلیل می‌توان گفت که سیمرغ زن بوده است.

وی در پایان با خواندن ابیاتی از شاهنامه، داستان خواب دیدن سام و فرا خواندن موبدان برای تعبیر خواب و آغاز تلاشش برای پیداکردن زال، فرزندی‌ که زمانی که تنها هفت روز داشت درکوه رها شد را بیان کرد.

پانزدهمین نشست از مجموعه درس‌های «شاهنامه‌پژوهی» سه‌شنبه (31مرداد) از ساعت 17 تا 18 و 30 دقیقه در سرای اهل قلم، واقع در خیابان انقلاب، خیابان فلسطین جنوبی، کوچه خواجه‌نصیر، شماره دو برگزار شد.