جواد بیک‌محمدی، محقق حوزه علوم قرآن و حدیث در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، از این اثر به عنوان نگرشی به مقوله قرض‌الحسنه یاد کرد که ناچار شده است برای تکمیل شدن مباحث کتابش درباره قرض هم موضوعاتی را ارایه دهد.

وی یکی از مغفولات این عرصه را نا آگاهی مردم از معنا و عمل حقیقی قرض‌الحسنه دانست و توضیح داد: متاسفانه اغلب مردم نمی‌دانند که اهل‌بیت پیامبر(ص) و معصومین(ع) در کنار مضامین قرآنی و سیره عملی رسول خدا(ص) تا چه حد به این امر سفارش کرده‌اند و از فواید، آثار و برکات قرض‌الحسنه برای فرد، جامعه و قرض‌دهنده ناآگاهند.

این تهیه‌کننده برنامه‌های سیما، یکی از مباحث اصلی کتابش را تاکیدات فراوان روایات بر قرض دادن مالی دانست که مومن به آن احتیاجی ندارد و می‌تواند نیازی از زندگی برادر یا خواهر دینی او را برطرف کند و گفت: زمانی که پولی را به فردی به شکل قرض‌الحسنه می‌دهیم باید بدانیم که در حقیقت آن مال را به خداوند داده‌ایم، این نوع قرض دادن با قرض معمولی یا معاملات بانکی و قراردادی تفاوت‌های بسیاری دارد؛ یکی از این تفاوت‌ها که در این اثر نیز به آن پرداخته‌ام، این است که فرد باید بداند دیگر از بنده طلب‌کار نیست و اگر قرض گیرنده آن مال را پس نداد یا تاخیر داشت در روایات هم توصیه شده است که به آن فرد مجال دهید و سراغ پول را نگیرید، از روزی که آن فرد در وعده خود تاخیر کرده است در نگاه قرآن برای ما صدقه نوشته می‌شود.

بیک‌محمدی یکی از آموزه‌‌های اصلی کتابش را در این مورد بیان کرد که قرض‌الحسنه واقعا آثار و برکات فراوانی در زندگی افراد دارد که از آن میان می‌توان بر افزایش عقل و معرفت افراد اشاره کرد.

نویسنده این اثر یکی از اموری را که موجب بخشیده شدن گناهان می‌شود، قرض‌الحسنه و شاد کردن بندگان خداوند به واسطه برطرف کردن نیاز آن‌ها دانست و گفت: در اسلام امری با ارزش‌تر از قرض‌الحسنه نداریم، حتی صدقه دادن که بخشش مال است نیز به اندازه قرض‌الحسنه ثواب ندارد چرا که قرض‌الحسنه علاوه بر آن که از آبروی افراد نیازمند محافظت می‌کند، سازندگی و حرکت معاش را هم در پی دارد.

این متخصص علوم قرآن و حدیث، یکی از یافته‌های کتابش را در این مورد عنوان کرد که به قرض‌الحسنه به معنای واقعی آن در جامعه ما عمل نمی‌شود و توضیح داد: گونه‌های مختلفی از این کمک در جامعه وجود که در اصل قرض‌الحسنه محسوب نمی‌شود به عنوان نمونه یکی از این کارها صندوق‌هایی است که موسوم به قرض‌الحسنه در میان خانواده‌ها یا گروهی از اقشار جامعه وجود دارد، در حالی که در اصل این نوع از روابط تعاون نامیده می‌شود و ما به این دلیل کمک می‌کنیم که روزی هم نوبت استفاده خود ما شود. با وجود آن که تعاون هم اثرات و ارزش خود را دارد اما قرض‌الحسنه به معنایی که در قرآن و روایات آمده است، محسوب نمی‌شود. نوع پایین‌تر از آن قرض داد به افراد است که در آن موعد تحویل یاد می‌شود و نوع بسیار پایین‌تر که درصدی از سود هم از قرض‌گیرنده طلب می‌شود که دیگر ربا محسوب خواهد شد.

این استاد قرآن و نهج‌البلاغه با اشاره به دیدگاه‌های اسلامی گفت: البته در روایات ما آمده که بهتر است زمان بازگرداندن قرض آن را به نحوه احسن یعنی چنانچه فرد توانایی دارد مقداری هم بر آن بیفزاید به فرد قرض‌دهنده باز گرداند که ثواب هم به حساب می‌آید. 

نخستین چاپ کتاب «حوزه‌های معنایی صراط در بیان قرآن کریم؛ جایگاه آن در قرآن، حدیث و فرهنگ جاری جامعه» را انتشارات دانشگاه امام صادق(ع) در سال 91 با شمارگان هزار و 500 نسخه در 252 صفحه رقعی به بهای 60 هزار ريال منتشر کرده است.