ناگفتههایی از سرقت ادبی در حوزه کودک و نوجوان از زبان کارشناسان/5
نظرآهاری:سارقان فرهنگی به جای عذرخواهی تهدیدم کردند!
عرفان نظرآهاری، نویسندهای که این روزها نسبت به سرقت ادبی از آثارش گلهمندیهای فراوانی دارد، در تحریریه «ایبنا» حضور یافت و با ارایه مجموعههای کتابسازی شده گفت که از جانب ناشران و گردآورندگان آثار سرقتی به جای عذر خواهي، تهدید شده است! این نویسنده تاکید کرد که باید با این مجرمان مطابق بندهای ۲۳ و ۲۴ قانون حمایت از مولفان برخورد قانونی شود.-
نویسنده کتاب «روی تختهسیاه جهان با گچ نور بنویس» افزود: از آنجایی که منِ نویسنده آن قدر زمان ندارم که تمام کتابهای موجود در بازار را مطالعه کنم، از کجا میتوانم متوجه این دزدیها شوم؟ این روزها به تازگی با کتابهایی برخورد کردهام که افرادی آنها را بدون اجازه من و بدون ذکر نامم منتشر کردهاند که به طور جدی میخواهم این مساله را پیگیری کنم. البته درباره سرقتهای گذشته توانستم ثابت کنم که حق با من است و بخشی از خسارت مالی جبران شد، ولی این آسیبها فراتر از خسران مالی است.
این نویسنده با تاکید بر این که سرقت ادبی جبرانناپذیر است، گفت: بالاترین خسارت، خسران روح و روان، اندیشه، زندگی و امنیت یک نویسنده است که البته در این مواقع جبرانناپذیر است. هر نویسندهای دنبال شرایطی است که بتواند فارغ از این مسایل کتاب بنویسد اما وضعیت فعلی سبب شده احساس امنیت از بسیاری نویسندهها گرفته شود. نظر آهاري افزود: نویسندگان ميترسند مطالب خود را روی سایتها و وبلاگهایشان بگذارند. در این زمینه، با ناشران خاطی و گردآورندگان آثار سرقتی نیز صحبت کردهام اما به جای عذرخواهي و جبران مورد تهدیدهای مختلف قرار گرفتهام. متن کتبی تهدیدها نیز موجود است و این دیگر خود تراژدی دیگری است!
نظرآهاری با ذكر نام برخی آثار کتابسازی شده که هماکنون در بازار نشر موجودند توضیح داد: «خوب»، «داستانهای کوتاه جیبی»، «جانب عشق عزیز است فرو مگذارش» عناوین کتابهایی از این دست هستند که این روزها در بازار کتاب به وفور وجود دارند و به چاپهای چندم هم رسیدهاند. در کتاب داستانهای کوتاه جیبی، داستان «دو روز مانده به پایان جهان» که نوشته من است بدون اجازه و فقط با تغییراتی منتشر شده است.
وی تصریح کرد: سرقت ادبی از چند بعد به جامعه آسیب میرساند؛ نخستین آسیب به وجود آمده ناامنی اجتماعی برای پدیدآورندگان آثار است. سارقان ادبی این حس را در نویسندگان به وجود میآورند که گویا هر روز یک نفر از دیوار خانهشان بالا میرود و به نوعی این مساله در ذهن آنها شکل میگیرد که هر انتشاری به معنای از دست رفتن اثر آنهاست. دومین آسیب به وجود آمده این است که نویسندگان دروغینی با سرقتهای ادبی در جامعه پیدا میشوند؛ نویسندگان جعلی که جامعه کم کم آنها را باور میکند و به آنها استناد میشود. از سویی دیگر وقتی قبح مساله سرقت ادبی در جامعه شکسته شود، دیگران هم رفته رفته به این شیوه متمایل میشوند و به جای پژوهش و تحقیق واقعی، حداقل زمانی را صرف وبگردیهای اینترنتی میکنند و نهایتا صاحب کتابی خواهند شد.
نظرآهاری تاكيد كرد: در این صورت دیگر شأنی برای مفهوم کتاب باقی نمیماند و هر فردی با کمترین سواد میتواند یک شبه نویسنده شود و صاحب کتاب. سومین آسیب این مساله، در بعد مذهبی است. آیا وقتی این اشخاص مطالبی را از دیگران سرقت میکنند و آن کتاب در بازار فروش میکند، پول به دست آمده از این فروش حلال و پاک است؟ این پول حق نویسنده و صاحب اثر است و حقالناس محسوب میشود. از زاویه دید شرعی و با استناد به استفتاء مقام معظم رهبری استفاده بدون اجازه از اثر دیگران گناه محسوب میشود. از نظر اقتصادی هم این امر به ضرر بسیاری از نویسندگان است.
این شاعر با اشاره به لزوم توجه به وضعیت معاش نویسندگان گفت: بسیاری از نویسندگان از راه نویسندگی روزگار میگذرانند و به دنبال حق تالیف و حق تجدید چاپ هستند، ولی سارقان ادبی با دزدیدن آثار آنان سبب میشوند کتابها به چاپهای بعدی نرسد و از این طریق به اقتصاد نشر ضربه مهلکی میزنند.
نویسنده کتاب «من هشتمین آن هفت نفرم»، با بیان این که همه دستاندرکاران تولید کتاب در سرقت آثار ادبی مقصر هستند، گفت: وزارت ارشاد باید از ناشران و گردآورندگان کتابها بخواهد که اجازهنامه تمامی نویسندگان و مترجمانی را که داستانهایشان در این کتابها آمده بیاورند. اگر ایشان در قید حیاتند اجازهنامه از خودشان و در غیر این صورت از متولی آثارشان این مجوز دریافت شود و اگر این اجازه نامه ارایه نشد، معلوم است که گردآورنده مطالب را سرقت کرده و این کتاب نباید چاپ شود.
نظرآهاری تاکید کرد: فراموش نشود که اینترنت نمیتواند به عنوان منبعی برای تولید کتاب قرار بگیرد و نیافتن نام نویسنده در اینترنت به معنای بی نویسنده بودن اثری نیست. اگر این کتابها منتشر شوند، وزارت ارشاد مقصر است. پس از چاپ کتاب مخاطب آگاه و کتاب شناس نیز نباید این کتابها را بخرد، ولی متاسفانه اغلب این آثار فروش خوبی دارند. چون بدون هیچگونه تصویرگری چاپ میشوند و بر این اساس هزینه این کتاب از کتابهای جدی و حرفهای که مبلغ زیادی را برای تصویرگری، صفحهآرایی، گرافیک و سایر کارها پرداختهاند، ارزانتر درمیآیند و یکی از دلایل مراجعه مخاطبان به این کتابها نیز همین است.
وی افزود: وقتی مساله سرقت کتابهایم را پیگیری میکردم متوجه شدم بسیاری از نویسندگان و ناشرانی که این اعمال را انجام میدهند، مدرک بازرگانی دارند و به نوعی تاجرند و به فرهنگ به چشم یک صنعت پولساز نگاه میکنند. عرصه فرهنگ جای تاجران نیست. از آغاز باید تدابیری اتخاذ شود که کسانی که وارد این حوزه میشوند دانش و آگاهی لازم را داشته باشند. صنعت نشر متعلق به قشر فرهنگی است نه تاجران سودجو و سارقان ادبی.
نظرآهاری دلیل به وجود آمدن این شرایط را خلاء در اجرای قوانین دانست و گفت: در بندهای ۲۳ و ۲۴ قانون حمایت از مولفان باید با این سارقان برخورد شود و آنها بابت این رفتار ضد اخلاقی خود مجازات شوند، ولی در حال حاضر این سارقان هیچ ترسی ندارند و به فعالیتهای خود ادامه میدهند چرا که بابت فروش اموال مسروقه مجوز دارند.
وی افزود: در حال حاضر وزارت ارشاد میتواند براي احقاق حق و جلوگیری از سودجویی ناشران خاطی برای بهبود اوضاع از چاپ مجدد کتابهای دزدی جلوگیری کند و در دفاع از حقوق تضییع شده نویسندگان به آنها یاری برساند. در طولانی مدت رسانهها نیز باید بیشتر در این زمینه تلاش کنند. هم اکنون نیاز به پایبندی به اخلاق نشر در بازار انتشار کتاب احساس میشود که امیدوارم هر چه زودتر با تدابیر و تصمیمگیری قاطع وزارت ارشاد این مساله حل شود.
مشروح دو بند قانون حمایت از مولفان به شرح زیر است:
بند۲۳/ «هر کس تمام یا قسمتی از اثر دیگری را که مورد حمایت این قانون است به نام خود یا به نام پدیدآورنده بدون اجازه او و یا عالما یا عامدا به نام شخص دیگری از پدیدآورنده نشر یا پخش یا عرضه کند به حبس تأدیبی از شش ماه تا ۳ سال محکوم خواهد شد.»
بند۲۴/ «هر کس بدون اجازه ترجمه دیگری را به نام خود یا دیگری چاپ و پخش و نشر کند به حبس تأدیبی از سه ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.»
نظرآهاری، نویسنده و شاعر، متولد 1353 در تهران و دکترای رشته زبان و ادبیات فارسی است . «دو روز مانده به پایان جهان»، «روی تخته سیاه جهان با گچ نور بنویس»، «در سینهات نهنگی میتپد»، «پیامبری از کنار خانه ما رد شد»، «لیلی نام تمام دختران زمین است»، «جوانمرد نام ديگر تو»، «من هشتمین آن هفت نفرم»، و «چای باطعم خدا» از آثار اوست که برخی از آنها به زبان انگلیسی، فرانسه، ترکی، کردی و عربی ترجمه شدهاند.
وی تاکنون جوایزی چون جایزه ادبی پروین اعتصامی، جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، جایزه کتاب فصل و نیز لوح افتخار IBBY(دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان) در اسپانیا را از آن خود کرده است.
نظرآهاری یکی از نویسندگان کتاب «داستان صلح» است که در کره جنوبی به چاپ رسیده است. وی هم اکنون در دانشگاه نیز تدریس میکند.
نظر شما