مهدی مطهرنیا، محقق و تحلیلگر سیاسی در بررسی آسیبشناسانه آثار حوزه علوم سیاسی، گفت: با وجود تعدد تالیفات و ترجمههای عرصه سیاسی نتوانستهایم در متون و ادبیات سیاسی بینالملل اثرگذار باشیم. رسیدن به این مرتبه به ایجاد فضاهایی برای تبادل اندیشه متفکران و تولید ادبیات سیاسی فاخر نیاز دارد.-
وی افزود: با توسعه کتابهای سیاسی آسیبهایی در این زمینه به چشم میخورد که بیشتر متوجه محتوای این کتابها از منظر تالیفی است. متاسفانه کتابهای سیاسی کشورمان فاقد چارچوبهای آکادمیک و زمینههایی برای بهرهبرداری عملی برای استفاده از جامعه علمی است. از این رو در سطح تحلیل کلان از منظر ترجمه و تالیف با نارساییهای متعددی مواجهیم.
کارشناس سابق کتابهای سیاسی موسسه خانه کتاب در پاسخ به این سوال که در سطح بررسیهای خُرد چه نواقصی در متون سیاسی ما وجود دارد و چگونه میتوان آنها را کاهش داد؟ گفت: در سطح تحلیل خُرد کتابهای سیاسی کشورمان مشاهده میکنیم که این آثار از یک سو میکوشند پاسخگوی هیجانات سیاسی و اجتماعی موجود در فراز و نشیبهای داخلی و خارجی باشند که از این نظر اقدامی مثبت به نظر میرسد. از سوی دیگر در نگارش این آثار در بررسی بحرانها و پدیدههای موجود سیاسی قالبهای تئوریک و علمی علم سیاست، جامعهشناسی سیاسی یا روانشناسی سیاسی کمتر مورد استفاده کاربردی قرار میگیرد.
مطهرنیا در پاسخ به این سوال که چرا با وجود تالیف کتابهای تئوریک و آکادمیک گوناگون حوزه علوم سیاسی همچنان نارساییهایی در کاربرد این آثار به چشم میخورد؟ بیان کرد: این آثار چارچوبهای تئوریک فراوانی دارند که در نقد یک پدیده به ایجاد الگویی عملیاتی برای مدیریت آن پدیده منتهی نمیشود لذا کاربرد نظریههای متفاوت موجود یا باید به یک تئوریسازی جدید منتهی شود و ادبیاتی جدید ایجاد کند یا باید در بهرهبرداری از آنها زمینهها و مقدماتی را برای فهم یک پدیده یا مدیریت بحران به وجود بیاوریم.
محقق و تحلیلگر مسایل سیاسی درباره راهکارهای مواجهه با این آسیبها گفت: اگر بتوانیم ادبیات سیاسی را به سمت و سوی تولید پنداشتها یا نظریههای جدید متناسب با نیازهای ملی شکل دهیم و از طرف دیگر در این چارچوب تلاش کنیم از ساختار تئوریهای موجود در فهم پدیده یا حل بحران سیاسی اجتماعی استفاده کنیم در چنین شرایطی است که میتوانیم انتظار شایستگی بیشتر از آثار یا استقبال مخاطبان از این تولیدات را داشته باشیم.
وی در پاسخ به این سوال که کتابهای سیاسی که در ایران تدوین و تولید میشوند در سطح بینالمللی چه جایگاهی دارند؟ بیان کرد: تالیفات کشور ما به واسطه جایگاهی که ایران و در معادلات منطقهای دارد، مورد توجه و عنایت قرار میگیرند. به بیان دیگر اهمیتی که انتشار کتابهای سیاسی در ایران دارد بیش از محتوا بر جایگاه ایران و تحلیلهای ارایه شده درباره این موقعیت در سطح بینالملل بازمیگردد.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی درباره این که چگونه میتوان جایگاه این آثار را از نظر علمی و محتوایی جدیت بخشید؟ گفت: این هدف زمانی تحقق مییابد که مولفان و پژوهشگران علوم سیاسی ایران بتوانند در چارچوب تولید ادبیات سیاسی در گستره بینالمللی نقش یابند. به این معنا که متون تولید شده در ایران باید از ادبیات موجود فراتر رود و خود را به سطح ادبیات بینالمللی برساند تا بتواند پیام خود را منتقل کند.
کارشناس مسایل سیاسی معتقد است: اکنون با حجم وسیعی از مقالات ISI در ایران مواجهایم اما مهم بررسی این موضوع است که تا چه اندازه این مقالات مورد بهرهبرداری علمی و عملی قرار میگیرند و تا چه حد از آنها به عنوان منبع نگارش کتابهای گوناگون علوم سیاسی استفاده میشود؟ آیا این پژوهشها مورد توجه ادبیات سیاسی بینالمللی قرار گرفتهاند؟ در مطالعاتم به این نتیجه رسیدم که متاسفانه بهرهبرداری از ادبیات تولید شده مکتوبات سیاسی ایران در ابعاد بینالملل چندان اثرگذار نبوده است.
وی افزود: در چنین شرایطی از استادان و صاحبنظران این حوره انتظار میرود فضاهایی را برای نظریهپردازی و تولید ادبیات پیشرو در باب سیاست در جنبهها و ساحتهای گوناگون اندیشه سیاسی، جامعهشناسی سیاسی، حقوق سیاسی، روانشناسی سیاسی و .. فراهم کنند. امیدوارم با ایجاد فضای تبادل فکر و هماندیشی در قالب افزایش سطح نشستهای علمی زمینههای تولید ادبیات سیاسی فاخر در ایران بیش از پیش فراهم شود.
مهدی مطهرنیا، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم و کارشناس مسایل سیاسی است. «قدرت، انسان، حکومت»، «تبیین نوین بر مفهوم قدرت در سیاست و روابط بین الملل»، «درآمدی بر تحلیل پدیدههای سیاسی»، «هویت، خشونت و توسعه پایدار» و «دیپلماسی عمومی امریکا در برابر ایران» از تالیفات وی است.
نظر شما