به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، زندان‌نامه یا حبسیه یکی از انواع ادب غنایی است که در ایران سابقه‌ای هزارساله دارد. مسعود سعد سلمان (درگذشته 515 قمری) پایه‌گذار این نوع ادبی در شعر فارسی است و زندان‌نامه‌هایی که پس از او سروده شده، کم‌وبیش متاثر از وی هستند.
در مجموعه حاضر زندان‌نامه‌هایی از 51 شاعر حبسیه‌سرا گردآوری شده است. بدین ترتیب مخاطبان می‌توانند علاوه بر مسعود سعد، به عنوان مشهورترین حبسیه‌سرای ادب فارسی، با 50 شاعر فعال دیگر در این حوزه نیز در طول هزار سال تاریخ ادب فارسی آشنا شوند. به‌ویژه این‌که 22 نفر از این شاعران، نزدیک به زمان ما و جزو شاعران معاصر، و 9 نفر از آنان شاعران فارسی‌زبان غیر ایرانی هستند.
کتاب «زندان‌نامه‌های فارسی» در سه فصل تنظیم شده است. فصل نخست 32 حبسیه از مسعود سعد و به ترتیب حروف الفبا را شامل می‌شود. توضیحات هر قصیده، دربرگیرنده شان سرایش آن قصیده (در صورت مخفی بودن)، معانی لغات، آرایه‌ها و شرح ابیات مشکل نیز در پایان هر قصیده آمده است.
فصل دوم زندان‌نامه‌های دیگر شاعران ایرانی را شامل می‌شود. این فصل 61 حبسیه از 41 شاعر زندان‌رفته را در بردارد. در این بخش از شاعران مشهوری چون خاقانی، مجد همگر، کلیم کاشانی، قائم‌مقام، یغما، بهار، اخوان، شاملو و شاعران کمتر شناخته شده‌ای در زمینه حبسیه‌سرایی، مانند خسرو گلسرخی، مرضیه اسکویی، مرتضی مطهری، علی شریعتی، خسرو فرشیدورد، رضا براهنی، علی موسوی گرمارودی و جواد محدثی، به ترتیب تاریخی، نام برده شده است.
فصل سوم کتاب به زندان‌نامه‌های شاعران غیر ایرانی اختصاص دارد و چهارده حبسیه از 9 شاعر از افغانستان، تاجیکستان و ازبکستان را در برمی‌گیرد. شاعرانی چون اسماعیل بلخی، خلیل‌الله خلیلی، واصف باختری، کریم دیوانه، بازار صابر و حیات نعمت سمرقندی از این جمله‌اند.
کتاب «زندان‌نامه‌های فارسی از قرن پنجم تا پانزدهم» به کوشش محمدرضا یوسفی و طاهره سیدرضایی در 328 صفحه گردآوری و از سوی انتشارات دانشگاه قم منتشر شده است.
دوشنبه ۳۰ بهمن ۱۳۹۱ - ۱۰:۵۶
نظر شما