نخستین شماره سال 1392 «کتابماه تاریخ و جغرافیا» با موضوع خلیج فارس، مطالعات و تاریخ و جغرافیای آن، همچنین بررسی مسایلی مانند اصلاحگرایی در تاریخ خط و زبان فارسی و اوراق سیاه تاریخ ایران از سوی موسسه خانه کتاب راهی بازار نشر شده است.-
«سرسخن» این شماره با موضوع «مطالعات خلیج فارس؛ خروج از بنبست» بهقلم مرتضی نورائی به بررسی مساله خلیج فارس پرداخته و آن را اینگونه تعریف کرده است: «مطالعات خلیج فارس مجموعه تحقیقاتی است که حول محور خلیج فارسشناسی دور میزند. ترکیب و جنس چنین تحقیقاتی، میانرشتهای است و از رشتههای مختلف جهت بسط و توسعه شناخت حول محور خلیج فارس تشکیل میشود.»
در نخستین مقاله «نظرگاه» با عنوان «سیاست در جامه تجارت» نوشته مرتضی دهقان نژاد، آمده است: «برای ارتباط با مستعمرات در کشورهای مشرقزمین، شرکتهای بزرگ بازرگانی، تاسیس شد که نتیجه آن کسب ثروت و سود برای صاحبان سهام هلندی ـ فرانسوی و انگلیسی بود و برای ملتهای آسیا، آمریکا و آفریقا استعمار و استثمار را در پی داشت.»
راحله چترائی در مقاله «تاریخنگاری خلیج فارس در روزگار ما» مینویسد: «تاریخنگاری مدرن خلیج فارس و انجام تحقیقات و مطالعات جدید در این زمینه، به اواخر دوران قاجار بازمیگردد. بنیان گذار این شیوه محمدعلیخان کبابی ملقب به سدیدالسلطنه بود. وی با خلق آثار ارزشمند و کمنظیر در زمینه خلیج فارس، باب خلیج فارسنویسی را گشود.»
در بخشی از مقاله «جنبش ملی بنادر و جزایر خلیج فارس علیه اشغالگران پرتقالی» بهقلم حمید اسدپور آمده است: «جنبش ضداستعماری مردم بنادر و جزایر خلیج فارس که تحت هدایت تورانشاه و با حمایت بازرگانان و دریانوردان منطقه شکل گرفته بود با خروج تورانشاه در جزیره هرمز و تهاجم وی به پرتقالیها آغاز شد.»
الهام ملکزاده نیز در «چالش فانوسهای دریایی ایران در خلیج فارس» با بررسی اسناد منتشر نشده آرشیو سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران نوشته است: «اسناد کنونی از یکسو، حاوی روند مذاکرات و مناقشات فیمابین دولتهای ایران، انگلستان و فرانسه است؛ و از سوی دیگر، مکاتباتی را منعکس میکند که در بحبوحه جنگ جهانی دوم و در سالهای پس از آن، بین رجال و دولتمردان ایرانی، برای رسیدگی به وضعیت بهوجود آمده رد و بدل شده است.»
«کنکاش» با پنج عنوان مقاله «فراز و فرود بندر لنگه» از محمد حسننیا، «خلیج فارس در گذر تاریخ» بهقلم زهرا حسنمصفا، «آشنای گمشده» از علیاصغر چاهیان، «دیروز و امروز خلیج فارس» نوشته غلامرضا آذری خاکستر و «اوراق سیاه تاریخ» بههمت سارا یارمهدوی به بررسی و نقد پنج کتاب در حوزه خلیج فارس و رابطه ایران و دیگر کشورها بر سر این منطقه میپردازد.
«یادگار ماندگار» این شماره با اثری از یوسف بیگباباپور با نام «دو اثر مصور جغرافیایی دوره اسلامی» و مقالهای دیگر از رضا ثمروی حاجیآقا با عنوان «بررسی نسخه خطی تاریخ صاحبقرانی و اریابی متن تصحیح شده» ارجاعی به متنهای گذشته خلیج فارس و نقشههای آن دارد.
«آمریکا جانشین انگلیس در خلیج فارس» از عبدالرضا کلمرزی، «مزیدیان حله» مقالهای از صغری یاریقلی، «اصلاحگرایی در تاریخ خط و زبان پارسی» بهقلم سید مسعود رضوی و «تشیع کرمان» نوشته آرمان فروهی، چهار عنوان مقاله بخش «بازتاب» این شماره از «کتابماه تاریخ و جغرافیا» را تشکیل میدهند.
سجاد برزگر با مقاله «جغرافیای خلیج فارس»، محمد عبدلی با «تاملی بر «کتابشناسی شهرستانهای ایران»» و یوسف کرمی چمه با «سرزمین عیاران» به بخش «پرتوهای تلاش» این شماره آمدهاند.
«گزیده مآخذ خلیج فارس» که نشان از اهمیت این آبراهه دریایی در سطح بینالمللی دارد از محمد حسننیا در «نمایه» این شماره آورده شده است. «همین ماه» این شماره با «کوتاه از تاریخ» و «پیشخوان»، همچنین «چکیده انگلیسی» پایانبخش کتاب ماه تاریخ و جغرافیا بهشمار میآیند.
شماره 179 «کتابماه تاریخ و جغرافیا» ماهنامه تخصصی اطلاعرسانی و نقد و بررسی کتاب در 104 صفحه و بهای دوهزار تومان از سوی موسسه خانه کتاب به چاپ رسیده است.
نظر شما