به گزارش خبرگزاری کتاب ایران به نقل از ستاد خبری بیست و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نشست «مصورسازی اطلاعات و کاربرد آن در علم‌سنجی» صبح جمعه (20 اردیبهشت) در سرای کارنامه نشر نمایشگاه کتاب برگزار شد. سعید اسدی، عضو هیات مدیره انجمن کتابداری و اطلاع‌رسلانی ایران تنها سخنران این نشست بود.

وی درباره چیستی مصورسازی گفت: مصورسازی بازنمایی مواردی مانند اشیا، مفاهیم و ارتباطات با علایم و روش‌های قراردادی و قابل فهم است که امروزه بیشتر توسط رایانه انجام می‌شود.

اسدی ساده‌تر کردن درک مفاهیم را از اهداف مصورسازی دانست و گفت: مصورسازی به اندازه انسان و روابط او قدمت دارد و حتی پیش از تمدن نیز وجود داشته است. از دوره‌های پارینه‌سنگی و نوسنگی آثاری مربوط به مصورسازی در دست داریم که انسان‌ها برای ارتباط با یکدیگر از آن استفاده می‌کردند.

وی ادامه داد: مصورسازی در حوزه‌های علمی در یونان باستان و با تهیه نقشه‌هایی از جهان گسترش یافت. مهم‌ترین چیزی که در اطراف انسان‌ها توجه آن‌ها را جلب می‌کرد زمین بود به همین دلیل نخستین مصورسازی‌های علمی، نقشه‌های تهیه شده از زمین بودند. بعدها در تمدن‌های مختلف به ویژه ایران از مصورسازی برای نشان دادن مفاهیم علمی در حوزه‌های مختلف از جمله ستاره‌شناسی، ریاضی و طب استفاده شد.

این مدرس دانشگاه ابداع نمودار دایره‌ای در قرن هجدهم توسط «ویلیام پلی‌فیر» را سرآغاز ایجاد فنون و ابزارهای خاص برای مصورسازی دانست و گفت: بسیاری از مطالب کتاب‌های پزشکی و به ویژه نجوم از طریق تصویرسازی منتقل می‌شدند.

وی درباره سطوح مختلف مصورسازی گفت: مصورسازی علمی از مهم‌ترین سطوح مصورسازی است و این کاربرد را دارد که یک کار علمی را با مصورسازی نشان می‌دهد. مصورسازی داده‌ها نیز داده‌های کمی را تنها به حالت قابل فهم‌تر نشان می‌دهد مانند نمودار نمرات دانشجویان. مصورسازی اطلاعات که موضوع اصلی بحث ما نیز هست با سایر مصورسازی‌ها به ویژه مصورسازی علمی متفاوت است.

اسدی درباره این تفاوت توضیح داد: مصورسازی علمی واقعیتی را که در اطراف‌مان وجود دارد و قابل دیدن نیست به تصویر می‌کشد. برای مثال نمودار تصویری ویروس‌ها و میکروب‌ها نمونه‌ای از مصورسازی علمی است اما مصورسازی اطلاعات با داده‌های انتزاعی سر و کار دارد که حقیقی نیستند.

وی ادامه داد: برای مثال نمودار میانگین احساس خوشبختی یا وضعیت اقتصادی یک کشور در حوزه مصورسازی اطلاعات جای می‌گیرند. نمودارهای مربوط به روند رشد تولیدات علمی ایران و همچنین نوسانات ارز نیز جزو همین نوع از مصورسازی هستند. داده‌های مصورسازی اطلاعات طی فرآیندی تحقیقاتی توسط پژوهشگر گردآوری می‌شوند.

وی در بخش دیگری از سخنانش گفت: مصورسازی دانش مفهوم جدیدتری از مصورسازی است که همان مصورسازی اطلاعات است اما یک لایه کاربردی بالاتر دارد یعنی مصورسازی دانش از اطلاعات و داده‌ها برای کاربردهای خاص در یک سازمان مانند افزایش میزان فروش استفاده می‌کند.

اسدی ادامه داد: مصورسازی علمی مفهوم به کارگیری انواع روش‌های تصویری برای انتقال بهتر مفاهیم علمی است. پزشکی، مهندسی، نجوم و ریاضی حوزه‌هایی هستند که مصورسازی علمی در آن‌ها استفاده می‌شود.

وی به شباهت مصورسازی اطلاعات و دانش اشاره کرد و گفت: به دلیل تشابه این دو حوزه در بسیاری از مواقع نمی‌توان تفکیکی میان آن‌ها قایل بود اما مصورسازی دانش با داده‌های انتزاعی کاربرد سازمانی سر و کار دارد اما مصورسازی اطلاعات ارتباطی با کاربرد سازمانی ندارد.

بیست‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تا فردا (21 اردیبهشت ماه) در مصلای امام خمینی (ره) برپاست.