شنبه ۲۳ آذر ۱۳۹۲ - ۰۹:۵۹
حفظ بخشی از میراث فرهنگی معاصر از خطر نابودی

کتاب «100 آگهی مطبوعات» پژوهش و نگارش فرشید پارسی‌کیا، طراح گرافیک و مدرس این رشته است که در آن، یکصد آگهی برتر مطبوعاتی منتشر شده در دهه‌های 20 تا 50 گردآوری و بازنشر شده است. این آگهی‌ها نشانگر بخشی از میراث فرهنگی کشور است که تاکنون دغدغه‌ای برای حفظ آن‌ها وجود نداشته است و مولف با این گردآوری سعی داشته‌است این آثار را در گردونه تاریخ هنر ایران بگنجاند./

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «100 آگهی مطبوعات» با تحقیق، پژوهش و نگارش فرشید پارسی‌کیا در قالب مجموعه یکصد در انتشارات ایده خلاقیت منتشر شد. همان‌طور که از عنوان این کتاب مشخص است، یکصد آگهی برتر از وجوه گوناگون منتشر شده در مهم‌ترین نشریات کشور میان سال‌های 1320 تا 1350 بازنشر شده‌اند. 

در دهه اخیر یکی از مباحث عمده در خانواده هنرهای تجسمی ایران، بحث پیرامون هنر یا صنعت بودن حرفه «طراحی گرافیک» است، حرفه‌ای که عمر چندانی ندارد و آموزش آکادمیک آن در سال 1349 به همت زنده‌یاد مرتضی ممیز پایه‌گذاری شد. 

طراح گرافیک باید با طراحی خود مخاطبان را  به خرید یک کالای تجاری وادارد. این مساله اهمیت طراح گرفیک را در مقوله‌های تجارت و اقتصاد نشان می‌دهد، اما با این وجود به زعم راقم این سطور گرافیک یک هنر است و باید با آن هنرمندانه برخورد کرد. 

متاسفانه، چه در زمان ورود حرفه طراحی گرافیک به ایران و چه در دهه اخیر، که دهه فراگیر شدن طراحی گرافیک است، بسیاری از دست‌اندرکاران، این فن را در زمره انواع هنرها نمی‌دانند. درج‌نشدن نام و یا امضای سازندگان و طراحان در کنار آثار، یک دلیل محکم بر این مدعاست. 

همچنین کار طراحان گرافیک که در قالب آگهی‌های مطبوعاتی بروز پیدا کرده، در هر مقطع تاریخی بازتاب دهنده شرایط حاکم بر جامعه و سطح فرهنگی آن نیز هست. در این میان، یکی از اسنادی که می‌تواند مورد استفاده جامعه‌شناسان برای تحلیل ساختارهای فرهنگی و اقتصادی جوامع قرار گیرد، آگهی‌های مطبوعاتی است. 

بر این اساس، حفظ آثار طراحان گرافیک به عنوان یک سند ارزشمند فرهنگی و هنری ضرورت است. مساله‌ای که تاکنون با بی‌توجهی محققان و پژوهشگران و حتی خود طراحان گرافیک روبه‌رو بود. باید به این باور رسید که این آگهی‌ها در کنار مکان‌هایی چون «تخت جمشید»، «میدان نقش جهان اصفهان»، «مسجد تاریخانه دامغان» و همچنین مینیاتورها و دیگر آثار هنری، در زمره میراث فرهنگی قرار می‌گیرند و باید حفاظت شوند. 

مهم‌ترین ویژگی کار فرشید پارسی‌کیا در این کتاب، پیدا کردن نام گرافیست‌ها و طراحان شعارهای تبلیغاتی است. در این پژوهش همچنین نام یکصد شرکتی که در زمره تبلیغات فعالیت حرفه‌ای داشتند، کشف و معلوم شد. به عنوان مثال شاید برای مخاطبان نیز جذاب باشد که محمد شمس لنگرودی، شاعر مطرح و نوپرداز این روزها و صاحب مجموعه اشعاری چون «قصیده لبخند چاک چاک» و «خاکستر و بانو» در دهه‌های 50 و 60 طراحی شعارهای تبلیغاتی را هم انجام می‌داده‌است. 

دیگر ویژگی مثبت این کتاب، بخش تئوریک آن است. انتشار این اثر، می‌تواند به عنوان الگویی برای دیگر کتاب‌های مجموعه آثار قرار گیرد. تاریخ‌نگاری ارتباط بصری از دیرباز در ایران، تحلیل شرایط مشروطه و فراگیرشدن مطبوعات، تحلیل جامعه شناختی شرایط فرهنگی و اقتصادی ایران در دوره‌های پس از ملی شدن صنعت نفت و همچنین انقلاب سفید،سرفصل‌های مباحث تئوریک کتاب است که نویسنده در آن‌ها تحلیل‌های درستی درباره ارتباط وضع فرهنگی و اقتصادی ایران با گرافیک تبلیغاتی دارد. 

البته لازم به ذکر است که پارسی‌کیا ضمن مباحث تئوریک خود از تاریخ‌نگاری غافل نبوده‌است. بنابراین، کتاب را می‌توان به مثابه «تاریخ گرافیک تبلیغاتی در ایران» نیز در نظر گرفت. 

آگهی‌های درج شده در این کتاب به ترتیب تاریخ و دهه‌های انتشار، دسته‌بندی و منتشر شده‌اند. این مساله کار پژوهشی محققان حوزه‌های بینارشته‌ای مانند جامعه شناسان و تحلیل‌گران اقتصادی را ساده می‌کند. 

اما از سوی دیگر، عجیب است که این کتاب فهرست ندارد. همچنین این کتاب دارای نمایه نام‌ها و آثار و همچنین فهرست منابع و مآخذ است، بنابراین نبود فهرست شروع کننده کتاب، باید دلیل خاصی داشته باشد که برای راقم این سطور مشخص نشد. 

در پایان باید گفت از آن جا که منابع مکتوب برای واحدهای درسی تخصصی «گرافیک تبلیغاتی» در هنرستان‌ها و دانشگاه‌ها وجود ندارد، این کتاب می‌تواند به عنوان نخستین منبع مناسب در این حوزه که هم شامل مباحث تئوریک و هم مجموعه آثار است، به دانش آموزان و دانشجویان معرفی شود. 

«100 آگهی مطبوعات» تحقیق، پژوهش و نگارش فرشید پارسی کیا، با شمارگان یکهزار نسخه، 148 صفحه و قیمت 35 هزار تومان از سوی انتشارات ایده خلاقیت روانه کتابفروشی‌ها شده‌است.

کار تحقیقی پارسی‌کیا ضمن حفظ این آثار از خطر نابودی، آن‌ها را وارد تاریخ هنر ایران نیز کرده‌است.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها

اخبار مرتبط