سه‌شنبه ۲۹ بهمن ۱۳۹۲ - ۰۹:۰۰
«آیین‌های باستانی مازندران» در یک کتاب خواندنی شد

کتاب «آیین‌های باستانی مازندران» تالیف فریده یوسفی‌زیرابی و با عکس‌هایی از سید احمد طاهرپور و صغری ابراهیمی به معرفی مهم‌ترین جشن‌ها و آیین‌های استان مازندران مانند آروس گوله، کترا گیشی، شیلون‌کشی، کهو میرکا و بابروم/بابروم می‌پردازد.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، یوسفی زیرابی، نویسنده کتاب در هفت بخش جداگانه با عناوین «آیین‌های نوروزی»، «آفتاب‌خواهی»، «آیین شکار»، «چشم زخم»، «ازدواج»، «تولد» و «و آیین‌های...» آیین‌های باستانی مازندران را معرفی می‌کند. 

آیین‌های نوروزی استان مازندران شامل دورریختنی‌ها، گل‌مالی کردن، حاجی‌فیروز، آروس گوله، نوروز‌خوانی، خانه‌تکانی و شستن فرش و ملافه، چهارشنبه‌سوری، سوچوی شب عید، مرغنه جنگی و مارمه، در نخستین فصل کتاب بررسی می‌شوند. 

واوارون، بابِروم/بابِروم، خُردِتاوه، وَنوشه‌گِردی، کِتراگیشی، چِهل‌کل/کچل، بوسیدن قورباغه، قورباغه و باران و شیلون‌کشی آیین‌های آفتاب‌خواهی مازندران‌ است که در بخش بعدی کتاب معرفی می‌شوند. در حقیقت، در طول تاریخ، ایرانیان برای مصون ماندن از بلایای آسمانی دعاهای مخصوصی می‌خواندند و مراسم خاصی برگزار می‌کردند که مجموعه آن‌ها را آیین‌های آفتاب‌خواهی می‌نامند که برخی از آن‌ها در استان‌های کشور با یکدیگر متفاوت و برخی مشابه هم هستند. 

در این بخش درباره آیین بابروم/بابروم می‌خوانیم: «اگر باران در ولویه کیاسر ساری هنگامی به مدت چند روز ادامه داشته باشد، برای بندآمدن آن بچه‌های روستا قوطی‌های حلبی را به نخی می‌بندند و دو سرنخ را می‌گیرند و در کوچه‌های محل راه می‌روند و دسته جمعی شعر زیر را می‌خواندند: قوطی قوطی آفتاب کن/ یک مشت برنج تو آب کن/ ما بچه‌های گرگیم/ از سرمایی بمردیم/ یا قرآن و یا کتاب/ فردا بشه آفتاب. در روستای کلیج‌کلا دودانگه در هنگام بارش زیاد باران، بچه‌های محل لباس کهنه می‌پوشند و با جارو گل و لای کوچه‌ها را به هم می‌زنند و می‌خوانند...بابروم بابروم/ امروز آفتاب/ فردا آفتاب/ پیرا و پس فردا آفتاب/ آن‌گاه افراد هر خانواده به بچه‌ها مواد غذایی و یا شیرینی می‌دهند.» 

آیین‌های شکار موضوع بخش سوم کتاب است. در این بخش آیین‌های سوچِلا، روزدُما، لاک‌تله و میچکاسو که همگی در زمره آیین‌‌های شکار قرار می‌گیرند، به صورت مختصر و جداگانه معرفی می‌شوند. 

چشم‌زخم یکی از باورهای قدیمی در میان ایرانیان است که هنوز نیز عده زیادی به آن باور دارند و اعمالی را برای دفع آن انجام می‌دهند. مردم مازندران نیز از دیرباز برای دفاع از جان و مال خود در برابر بلایای طبیعی، غیرطبیعی و جلوگیری از چشم‌زخم ابزارهایی را به کار می‌بردند. بخش چهارم کتاب به معرفی برخی از راه‌های جلوگیری از چشم‌زخم در استان مازندران مانند کهومیرکا، نعل و جمجمه اسب، گلپر، خط و خال، سکه و تخم‌مرغ، جیکو و چشم‌چین می‌پردازد. 

پربارترین بخش کتاب مربوط به آیین‌های ازدواج در استان مازندران است. کیجا اِش، خازَندی، اَره‌سری، چترِسری، اوستی بِرِش، حنابندان، مَجمه‌وَری، انار زنی، بَرکِت‌بِنی، بَخت‌بنی و چله زدن برخی از مهم‌ترین این آیین‌ها را تشکیل می‌دهند. «مادر عروس به همراه عروس یک ظرف مسی بزرگ برنج می‌فرستد که عروس خانم باید هنگام ورود به خانه داماد لگدی به آن بزند و آن را داخل خانه بریزد. یک نفر برنج را جمع کرده، به‌عنوان صدقه به نیازمندی می‌دهد. معتقدند که این کار برکت خانه رازیاد می‌کند. این رسم هم امروزه در بعضی نقاط مازندران تمام و کمال انجام می‌شود.» این مطالب بخشی از معرفی آیین برکت‌بِنی است.

بخش بعدی به آیین‌های تولد از جمله زائو و آل، گهره‌بندونی، دَه حموم و دندون‌سری اختصاص یافته و بخش پایانی کتاب نیز سایر آیین‌های استان مانند لال شو، آپاش آپاش، کُشتی لوچو، وَرف چال،‌شونیشت و جشن خرمن را معرفی می‌کند. 

استفاده تصاویر زیبا و باکیفیت از نحوه برگزاری آیین‌ها و جشن‌ها و همچنین ترجمه تمام بخش‌های کتاب به زبان انگلیسی از مواردی هستند که در این کتاب جلب توجه می‌کنند و باعث جذب مخاطب عام و گردشگران خارجی برای تهیه آن می‌شوند. گردشگر داخلی و خارجی به‌عنوان مخاطبان این اثر می‌توانند با مطالعه آن اطلاعات مفیدی درباره جشن‌ها و آیین‌های مازندران به‌دست آورده و با پیش‌آگاهی به این خطه سرسبز ایران سفر کنند. 

چاپ نخست کتاب «آیین‌های باستانی مازندران» به قلم فریده یوسفی‌زیرابی در 120 صفحه با شمارگان یک‌هزار نسخه از سوی انتشارات شلفین در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفت. برای این کتاب بهایی قید نشده است.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها