هفته استاد مرادی کرمانی در«ایبنا» به انگیزه 70سالگی این نویسنده/ 11
نویسندهای برای همهسالان/ هوشنگ مرادی کرمانی از نگاه نویسندگان دیگر
مراسم بزرگداشت هفتادمین سالروز تولد هوشنگ مرادی کرمانی به میزبانی خبرگزاری کتاب ایران برگزار شد. در این مراسم نویسندگان و مترجمان مطرحی چون فروغالزمان جمالی، محمود برآبادی، شهرام اقبالزاده، ناکتا رودگری، لیما صالحرامسری، سیدعلی کاشفی خوانساری، محمد مختارپور و افشینشحنهتبار درباره مرادی کرمانی سخن گفتند.
مراسم بزرگداشت هفتادمین سالروز تولد هوشنگ مرادی کرمانی روز گذشته 16 شهریور با حضور سید عباس صالحی، معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نجفعلی میرزایی، مدیر عامل خانه کتاب، مجید جلیسه، معاون فرهنگی پژوهشی خانه کتاب، خانواده هوشنگ مرادی کرمانی، شهرام اقبالزاده، سید محمود برآبادی و جمعی از نویسندگان، شاعران و اهالی قلم، به میزبانی خبرگزاری کتاب، در محل سرای اهل قلم برگزار شد.
فروغالزمان جمالی، پژوهشگر حوزه کودک و نوجوان، ازحاضران این مراسم ضمن اشاره به قدرت و تسلط مرادی کرمانی در داستانسرایی گفت: من این افتخار را داشتم که هماهنگ کننده گروهی باشم که در شورای کتاب کودک، پروندهای مستند درباره هوشنگ مرادی کرمانی تهیه کرد و برای IBBY فرستاد. در واقع ما یک گروه ۹ نفره بودیم که کار تهیه بخش فارسی پرونده را برعهده داشتیم.
ماجرای گم شدن پرونده
جمالی گفت: 29 شهریور سال 1391 بود که خانم نوشآفرین انصاری از من خواست سرپرستی گروهی را که برای تهیه پرونده مرادی کرمانی در نظر گرفته شده بود برعهده بگیرم. ما 9 کارشناس انتخاب کردیم و به صورت شبانهروزی روی آثار مرادی کرمانی کار کردیم تا بتوانیم پروندهای کامل و مستند تهیه کنیم. ما باید فروردین ماه کار را تحویل میدادیم اما کار در آذرماه آماده شد!
این پژوهشگر گفت: خاطرهای که در زمان تهیه پرونده مرادی کرمانی دارم این است که زمانی که پرونده آماده شد، آن را همراه خود بردم و مسیری را با اتوبوس طی کردم و به محض پیاده شدن، متوجه شدم پرونده را در اتوبوس جا گذاشتهام! در نتیجه در خیابان میدویدم و فریاد میزدم و مردم هم به تصور اینکه از من دزدی شده است همدردی میکردند تا اینکه اتوبوس ایستاد و من با خوشحالی پرونده را برداشتم.
جمالی در ادامه گفت: مهمترین مساله در مورد مرادی کرمانی انسان بودن ایشان است. همه دوستان حاضر فرهنگی هستند و با نویسندگان سروکار دارند و میدانند زمانی ما میتوانیم کسی را به عنوان نامزد دریافت جایزه هانس کریستین اندرسن معرفی کنیم که نقد و پژوهش در مورد آثارش به اندازه کافی وجود داشته باشد؛ یعنی همان مشخصه ای که آثار این نویسنده از آن برخوردارند.
شخصیتهای خوب و زنده
محمود برآبادی نویسنده کودک و نوجوان از دیگر شرکتکنندگان این مراسم گفت: سابقه آشنایی من با مرادی کرمانی به پخش قصههای مجید در رادیو برمیگردد. بعد از این بود که من با مرادی کرمانی تا حدودی آشنا شدم و با علاقه آثار وی را خریداری میکردم و در خانه برای خودم و بچههایم میخواندم. من همیشه مشتاق بودم که بدانم چه کسی این داستانها را مینویسد که تا این اندازه میتواند خوب و زنده این شخصیتها را در داستان روایت میکند.
برآبادی گفت: وقتی با مرادی کرمانی آشنا شدم، مشاهده کردم که نزدیکی بسیار زیادی بین شخصیت وی و آثارش وجود دارد و دقیقاً همان چیزی است که بیان میکند.
وجود طبیعی طنز و صداقت
برآبادی با تشریح این نکته که طنز و شرح طبیعی و صداقت آثار مرادی کرمانی همواره بارز است گفت: نکتهای که بسیار قابل توجه است سلوک و مردمداری مرادی کرمانی است. نزدیک بودن به مردم ویژگیای است که همواره در وی وجود داشته است. به عنوان مثال وقتی به مرادی کرمانی میرسیم قبل از اینکه سلام کنیم او پیشقدم میشود و همیشه با روی باز پذیرای مخاطبش است. همچنین وقتی که نقدی درباره کارهای ایشان با همکاری دوستی مشترک نوشتیم، مرادی کرمانی به محض اینکه مرا دید نه تنها رنجیده نبود بلکه از من تشکر هم کرد یا اینکه زمانی که در یک داوری اثر وی پذیرفته شده بود وقتی مرا دیدند باز تشکر کردند.
این نویسنده گفت: به عقیده من مجموعه این رفتارهای کوچک است که شخصیت فرد را میسازد و مردمداری و توجه به مردم و دیگران در ساخت شخصیت انسان بسیار مؤثر است. نکته قابل توجه این است که هرجا از مرادی کرمانی برای همکاری دعوت میشود او میپذیرد. همچنین در انجمن نویسندگان نیز وی یکی از اعضای برجسته انجمن است و من از طرف خودم و از طرف هیات مدیره انجمن نویسندگان تولد ایشان را تبریک میگویم.
نویسنده ای پر از عاطفه
شهرام اقبالزاده، نویسنده و پژوهشگر ادبیات کودک و نوجوان، در این نشست مرادی کرمانی را شخصی پر از عاطفه، مهر و انسانیت معرفی کرد و گفت: این ویژگیها در قلم او بازتاب دارد و در نوشتههایش صمیمیت، صداقت و انسان دوستی سرشاری را میبینیم که نیازی به توصیف ندارد. من تا به حال در مورد مرادی کرمانی بسیار نوشتهام و صحبتهای بسیاری کردهام. وی یکی از چهرههای ملی و در عین حال کسی است که بسیار افتخارآفرینی کرده و حتی در قلمرو بینالمللی ما باعث سرافرازی ملت ایران است.
این نویسنده گفت: من به عنوان یک ایرانی خوشحالم که مرادی کرمانی، هست و مینویسد و زیبا مینویسد و برای بچهها، بزرگسالان و در واقع برای گروه «همهسالان» مینویسد. من در واقع یک گروه سنی را به حوزه نشر ایران اضافه کردم و آن گروه همهسالان است و معتقدم که مرادی کرمانی از جمله اشخاصی است که برای همه مینویسد. ایشان در عین حال یک چهره ملی است و از کسانی است که به حق چهره ماندگار شده است و چه جایزه اندرسن را به او بدهند چه ندهند او از چهرههایی است که همواره ماندگار باقی میماند.
ناکتا رودگری، نویسنده کودک و نوجوان، از دیگر شرکتکنندگان این مراسم عنوان کرد: هر آنچه از آقای مرادی کرمانی در ذهن داشتم نوشتم و به صورت دو مقاله یکی برای روزنامه اطلاعات و یکی برای خبرگزاری کتاب ایران ارسال کردم.
رودگری گفت: من در این مقالات ارادت و قدرشناسیام را نسبت به مرادی کرمانی بیان کردهام. به اعتقاد من هوشنگ مرادی کرمانی نه تنها ستاره کرمان بلکه ستاره ایران است و ممنونم از اینکه هست و ممنونم که مینویسد.
نام مرادی کرمانی برند است
لیما صالح رامسری مدیرمسئول انتشارات معین از دیگر شرکتکنندگان در این مراسم ضمن شرح چگونگی آشناییاش با مرادی کرمانی گفت: شاید یکی از زیباترین اتفاقاتی که در زندگی من افتاد آشنایی با هوشنگ مرادی کرمانی بود که در نوجوانی من یعنی در سال 1355 اتفاق افتاد. من در زندگیام شاید به شکلی با وی همراز بودم زیرا وی در خانه پدربزرگش زندگی میکرد و مادربزرگی داشت به نام ننه آغا و پدربزرگی به نام آقبابا و من هم همراه با پدربزرگم زندگی میکردم و به پدربزرگم پله بابا میگفتم یعنی پدربزرگ!
رامسری گفت: اگر کسی مرادی کرمانی را بشناسد، شکلی کاملتر و گستردهتر از شخصیت وی در دوران کودکی دستگیرش میشود.
رامسری درباره جایگاه کتاب «شما که غریبه نیستید» گفت: این کتاب یکی از شاهکارهای ادبیات ایران است که در ادبیات ما وجود دارد زیرا بعد از چاپ این کتاب نویسندگان بسیاری به ما مراجعه میکردند و زندگینامههایشان را مینوشتند. حتی مترجمی ترجمه یک کتاب سه جلدی را برای من آورد و میگفت این اثر تقریباً شبیه کتاب «شما که غریبه نیستید» آقای مرادی کرمانی است و من زمانی که این کتاب را خواندم تحت تاثیرش قرار گرفتم و این مجموعه سه جلدی را ترجمه کردم.
صالح رامسری گفت: من هم در دوران نوجوانی به شکلی شیطنتهای مرادی کرمانی یا شخصیت مجید را داشتم. زمانی که قصههای مجید از رادیو پخش میشد، من در هر موقعیتی که بودم سعی میکردم در آن ساعت پای رادیو بنشینم و این قصهها را گوش کنم. بسیاری از شیطنتهایی را که مجید میکرد من هم کم و بیش داشتم. بعد از مدتی تلویزیون نمایشنامه «پهلوان و جراح» را پخش میکرد و چون اسم هوشنگ مرادی کرمانی به عنوان نویسنده درج شده بود بسیار کنجکاو بودم که تا پایان این نمایشنامه را ببینم.
ناشر آثار مرادی کرمانی گفت: در آن زمان ما دسترسی زیادی به کتابفروشی نداشتیم، از طرفی انتشاراتی مانند انتشارات معین هم به وجود نیامده بود که آثار مرادی کرمانی را مرتب و منظم منتشر کند. در آن لحظه بود که فهمیدم یک اسم تا چه اندازه میتواند تاثیرگذار باشد و باعث شود به محض دیده شدن بیننده یک اثر را تا پایان ببیند.
صالح رامسری ضمن اشاره به این مساله که اسم مرادی کرمانی یک برند است گفت: افراد مختلفی در مورد ایشان مطلب نوشتهاند و دیدگاههایشان را در موردش بیان کردهاند. من در حال حاضر مشغول انتشار کتابی با عنوان «ته خیار» هستم که آخرین نوشته این نویسنده است. باید بگویم سوژههایی را که مرادی کرمانی انتخاب میکند بسیار ویژه است و کمتر نویسندهای به سراغ آنها میرود. ایشان به عنوان مثال به خوبی میتواند قصه زنی را که در توالت عمومی نگهبان و نظافتچی است یا کودک بسته شده به کمر زنی گلفروش را سوژه داستان قرار دهد.
چهره ای کلاسیک و ملی
سید علی کاشفی خوانساری از دیگر شرکتکنندگان این مراسم گفت: ما نویسندگان کودک و نوجوان به اقتضای همکاری در مقاطع مختلف از زیباییها، ویژگیهای اخلاقی و احساسی هوشنگ مرادی کرمانی بهرهمند بودهایم. همه این نویسندگان نامدار مانند هوشنگ مرادی کرمانی از سرمایههای ملی کشور ما محسوب میشوند و این توفیق به ما و مسئولان فرهنگی داده شده تا بتوانیم از تجربیات این نویسنده خوب بهرهمند شویم.
وی افزود: فکر میکنم اولین کتابی که در سال 1379 درباره نقد آثار مرادی کرمانی منتشر شد به قلم من بود. در میان نویسندگان کودک و نوجوان یکی از نویسندگانی که مورد توجه سایر نویسندهها قرار گرفته و دیگران در مورد آثارش کتاب مینویسند هوشنگ مرادی کرمانی است که پس از صمد بهرنگی که تا به حال بیش از 15 عنوان کتاب در مورد وی نوشته شده است، دومین نویسندهای است که سایر نویسندگان به آن پرداختهاند. حتی واژههایی که مرادی کرمانی در کتابهایش به کار برده نیز مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.
کاشفی خوانساری گفت: وی از معدود نویسندگانی است که در زمان حیاتش به یک چهره کلاسیک و ملی تبدیل شده است. وی از اعضای فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی است و این موضوع برای ما یک افتخار است که یکی از نویسندگان و افرادی که از صنف ماست در این فرهنگستان حضور دارد.
نگین انگشتر دل ما
محمد مختارپور، نویسنده و روانشناس، یکی دیگر از شرکتکنندگان این مراسم نیز ضمن برشمردن صفات اخلاقی بارز مرادی کرمانی گفت: خوزه ساراماگو وقتی میخواست جایزه نوبل ادبیات را دریافت کنند جمله جالبی به زبان آورد. آن جمله این بود: من تمام موفقیتهایم را مدیون کسی هستم که قصههایش بستر داستانها، افکار و تخیلهای من بوده است. این آدم پیرمرد مهربانی است که شبها زیر درخت انجیر در کنارش دراز میکشیدم و برایم قصه میگفت، این پیرمرد پدربزرگ من بود.
مختارپور گفت: این پیرمرد تشابه بسیار زیادی با پدربزرگ آقای مرادی کرمانی دارد. در کتاب «شما که غریبه نیستید» میخوانیم که نصرالله یا همان آقبابا شبها برای مجید یا همان هوشنگ مرادی کرمانی قصه میگفت و این قصهها حتی در کتاب «نه تر و نه خشک» هم به نوعی روایت شده است. ما باید از پدربزرگ مرادی کرمانی تشکر کنیم که این قدرت تخیل را در مرادی کرمانی تقویت کرده است. در جایی مرادی کرمانی میگوید پدربزرگ من انگشتری داشت که نگینش را گم کرده بود و هیچ وقت نتوانست نگینی برای پایه انگشترش پیدا کند. ولی ما امروز به مرادی کرمانی میگوییم که ما برای پایه انگشتر دلمان نگین خوبی پیدا کردهایم و آن هم شما هستید که خیلی خوب بر این انگشتر نشسته است.
ترجمه آخرین کارهای مرادی کرمانی
افشین شحنهتبار ناشر خارجی آثار هوشنگ مرادی کرمانی هم در این مراسم گفت: افتخار میکنم که توانستم ناشر کتاب یکی از نویسندگان معاصر ایران باشم. من تا کنون با نویسندگان بسیاری کار کردهام ولی بزرگترین افتخار من این است که توانستم با هوشنگ مرادی کرمانی همکاری کنم و وی به من اطمینان کرد تا کتاب خمره را برای چاپ آماده کنم که 10 اکتبر در فرانکفورت رونمایی میشود.
این کتاب قبلاً جایزههای زیادی را به خود اختصاص داده است و به زبانهای مختلف به چاپ رسیده و اولین بار است که در بیرون از کشور حضور پیدا میکند. این اثر به زبان انگلیسی ترجمه شده و توسط «مایکل مکلوین» ویراستاری شده و پیمان ابراهیمی هم آن را ویراستاری مجدد کرده. همچنین ترجمه کتاب «شما که غریبه نیستید» شروع شده که بعد از انتشار در نمایشگاه کتاب لندن رونمایی خواهد شد.
نظر شما