خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- زینب کامرانی: امروز پنجشنبه هشتم آبان 1393 روزنامه‌های ایران، اطلاعات، شرق، مردم سالاری و شاپرک مطالبی از دنیای کتاب منتشر کرده‌اند.

کتاب در روزنامه ایران

تاریخ، تفسیر گذشته به زبان امروز است
روزنامه ایران در صفحه پنجشنبه بازار کتاب با رسول جعفریان، مورخ و استاد دانشگاه به مناسبت انتشار «تأملی در نهضت عاشورا» گفت و گو کرده که کتاب‌هایی چون «تاریخ سیاسی اسلام» در دو جلد، «تاریخ خلفا»، «سیره رسول خدا»، «سیره سیاسی امیرالمؤمنین(ع)» و ده‌ها عنوان کتاب دیگر در کارنامه‌اش دارد.
او می گوید: امروزه «سلفی‌ها» که سنیان متعصبی هستند، بر این باورند که منابع تاریخ اسلام را شیعیان تدوین کرده‌اند. این سخنان را سنیان متعصب قرن‌های سوم و چهارم نیز مطرح می‌کردند و بسیاری از مورخان بنام قرن‌های اولیه اسلام را شیعه می‌دانستند. آنچه در این باره می‌توان افزود این است که اصولاً کاربرد و تعبیر شیعه برای این گروه از مورخان می‌تواند دلایل گوناگونی داشته باشد.
در این کشور زمانی با صفویه بد بودند، در مقطعی دیگر نگاه به صفویه تغییر کرد و خوب ارزیابی شدند. چرا؟ برای اینکه یک موقع می‌خواستیم به گذشته نقب بزنیم و آینده‌ای تازه و دیگر بسازیم؛ این آینده را که ساختیم پیش خود فکر کردیم که این‌ کارها را قبلاً صفویه انجام داده است. بعد متوجه می‌شویم هنر ما از علامه مجلسی و محقق کرکی که بیشتر نیست بیشتر از شاه‌عباس هم نیست. دیگر شروع می‌کنیم به تعریف و تمجید از صفویه، ممکن است در دوره‌ای دیگر دوباره نسبت به صفویه بدبین شویم. در واقع تاریخ به نوعی تفسیر گذشته به زبان امروز است. بستگی به شرایط و حال و هوای ما دارد، که در چه وضعیت و موقعیتی قرار گرفته باشیم.

نظریه اجتماعی و مسأله شهری
روزنامه ایران در صفحه اندیشه مطلبی درباره کتاب «نظریه اجتماعی و مسأله شهری» منتشر کرده که در آن می خوانیم: از اوایل دهه 1970 بسیاری از جامعه‌شناسان و محققان بر جایگاه نظری مطالعات شهری تمرکز کردند. محققان پیرو سنت مارکسیستی بشدت منتقد سنت تجربی مکتب شیکاگو بودند ولی در سال‌های پایانی قرن بیستم برخی از محققان به دنبال تلفیق عناصر موجود در دیدگاه‌های رقیب توانستند نظریه جامعی درخصوص «شهر» به‌عنوان یک پدیده اجتماعی- فرهنگی ارائه دهند. پیتر سوندرز، مؤلف کتاب «نظریه اجتماعی و مسأله شهری» را می‌توان جزو این گروه از نویسندگان ترکیبی به شمار آورد.
به اعتقاد سوندرز جامعه‌شناسی شهری به واسطه تمرکز خاص نظری بر سؤالات مصرف، ظرفیت بسیار زیادی دارد که بخش عمده این ظرفیت هنوز تحقق نیافته است. دلیل اصلی اینکه چرا این ظرفیت هنوز تحقق نیافته به دغدغه مزاحم و هنوز زنده ایجاد ارتباط بین نظریه اجتماعی شهری با تحلیل شهر و فضا، مربوط می‌شود. سوندرز معتقد است که تلاش سنتی برای تعریف جامعه‌شناسی شهری یا به طور کلی مطالعات شهری، براساس مفاهیم فضایی (مثلاً به عنوان مطالعه شهر، منطقه یا روابط متقابل اجتماعی-فضایی) هم بی‌فایده است و هم منحرف کننده. جامعه‌شناسی شهری مثل سایر حوزه‌های علوم اجتماعی به ویژگی‌های فضا توجه خواهد داشت درست همان طور که به ویژگی‌های زمان توجه دارد ولی این گونه نیست که فضا تمرکز خاص جامعه‌شناسی شهری باشد. اگر جامعه‌شناسی شهری به حوزه مصرف توجه داشته باشد، می تواند به کانون سؤالات مهم در ارتباط با سازمان اجتماعی نفوذ کند ولی اگر خود را به فضا معطوف سازد، فقط می‌تواند سطح بیرونی این سؤالات را لمس نماید. تلاش سوندرز این بوده که این کتاب هم یک کار ناشی از نظریه باشد و هم یک متن در باره نظریه. در فصول مختلف کتاب، او کوشیده نه تنها به مباحث و تفکرات جاری در حوزه مطالعات شهری چیزی اضافه کند بلکه تفکر در مورد سنت نظریه اجتماعی شهری از قرن نوزدهم تا زمان حاضر هم جزو اهداف او بوده است.

شاعری با شعرهای صادق و بی‌ریا
روزنامه ایران در صفحه آخر یادداشتی درباره قیصر امین‌پور به مناسبت سالروز درگذشتش منتشر کرده که در آن نوشته است: حفظ استقلال فکری را می‌‌‌توان مهم‌ترین دلیل محبوبیت وی در میان تمام گروه‌های فکری در میان شاعران دانست. قیصر گرایش‌های آیینی و مذهبی نیز داشت. از سویی او به جنگ و مسائل مرتبط با آن نیز بسیار حساس بود. وی آنچنان دغدغه‌های مردم را درک می‌کرد که در نهایت نیز مقبول مردم واقع شد.
اگر سری به اشعار قیصر بزنید به سادگی درخواهید یافت که صداقت و بی ریایی در تمام سروده‌هایش موج می‌زند. صداقتی که او را از تمام همنسلانش جدا کرد و عنوان یکی از چهره های ماندگار شعر روزگار ما را برای او به ارمغان آورد.

منحصر به فرد در روزگار ‌ما
روزنامه ایران در صفحه آخر یادداشت دیگری درباره قیصر امین‌پور به مناسبت سالروز درگذشتش منتشر کرده که در آن آمده است: باید بپذیریم که چهره‌های شاخص در هر زمانی از ویژگی‌های منحصر به فرد خدادادی برخوردار هستند. به قول حافظ شیرازی: «قبول خاطر و لطف سخن خدادادی است»
شاید بگویید چرا قیصر از میان شاعران معاصر توانست به چنین جایگاهی دست پیدا کند! در پاسخ باید گفت که او به غیر از ویژگی‌ اشعارش، از بعد اخلاق، فروتنی، مردم داری و حتی احترام به شاعران پیشکسوت بدون در نظر گرفتن گروه فکری آنان شاعری منحصر به فرد به شمار می‌آمد. البته شرایط دیگری هم بود که قیصر امین پور را قیصر کرد. شرایطی که از جمله آنها می‌توان به تأیید بزرگانی همچون استاد شفیعی کدکنی اشاره کرد. از سویی انتشار اشعار وی در کتاب‌های درسی و حضورش در مطبوعات نیز بسیار اثرگذار بوده است.
با وجود این نباید فراموش کرد که قیصر با اخلاق خوب خود به تمام ما اهالی شعر و ادب درس درویشی و فروتنی آموخت. شاید این ویژگی به تنهایی برای قیصر شدن او کافی بوده است.

کتاب در روزنامه اطلاعات

شاپورگان
روزنامه اطلاعات در شماره امروز خود مطلبی درباره تاريخ ادبيات فارسي منتشر کرده که بیان می‌کند: در پايان عصر اشكاني انديشه‌هاي مانويت به تدريج در حال شكل‌گيري بود. ماني هنرمند ايراني، آيين فراگير و جهاني خود را كه بنيادي اشكاني داشت، در آغاز دورة ساساني آشكار كرد. تأثير اين آيين در تفكر و ادبيات منطقة بين‌النهرين و بعدها تركستان و سين كيانگ چين امري مسلم و مورد اتفاق همه پژوهشگران است. ماني كه آيينش سخت تحت تأثير آيينهاي گنوسي بود، در كتاب «شاپورگان» اصول عقايد خويش را كه به اعتراف خود او چيزي جز آنچه ديگر پيامبران آورده بودند نبود مطرح ساخت. با آنكه عده زيادي از شاهان و شاهزادگان ساساني به ماني گرويدند، ظاهراً وي به دليل نفوذ سنتي بيش از حد مغان و تشكيلات موبدان نتوانست آيين خود را به صورت دين رسمي ساسانيان درآورد و اندكي بعد به دليل اخلافي اساسي كه با ساسانيان پيدا كرد از سوي آنان سركوب شد و پيروان او به تركستان متواري شدند؛ جايي كه قرنها بعد در اوايل سدة بيستم در منطقة تورفان، متون مختلفي از اين آيين كشف گرديد و زمينه تازه‌اي از مطالعات دين‌شناسي ايراني را پيش روي ايران شناسان قرار داد.
در ادامه مطالب آمده است: متنهاي ادبي بازمانده از زبان پهلوي ساساني آنقدر زياد است كه ناگزيريم براي رعايت جانب اختصار به ذكر يك تقسيم بندي كلي و اشاره به نام برخي از مهمترين آنها اكتفا كنيم. اين آثار به چند دستة كلي تقسيم مي‌شود:
1ـ آثار ديني، مانند: گزيده‌هاي زاداسپرم، در موضع آفرينش و رستاخيز از زاداسپرم هيربد سيرجان و كرمان درقرن سوم هجري/نهم ميلادي، دادستان ديني، از منوچهر برادر زاداسپرم، شامل پرسشهايي در موضوعات فلسفي، رايهاي مينوي خرد، شامل پرسش و پاسخهايي در مورد خرد كه با رويكردي مبتني بر شيفتگي نسبت به عقل و خرد از آن گونه كه در مقدمة شاهنامه فردوسي مي‌بينيم، نوشته شده است.
2ـ اندرزنامه‌ها و متون آموزشي، مانند: اندرز خسرو قبادان، اندرز آذرباد مارسپندان، پندهاي زردشت، يادگار بزرگمهر بختگان، اندرز اوشنر دانا.
3ـ متنهاي مربوط به آداب و رسوم، شايست و نشايست، روايات پهلوي و ارداويرازنامه، كه داستان سفر ارداويراز پرهيزكار و ماجراي سفر او در عالم رؤيا به جهان ديگر است. زمان نگارش آن را روزگار پس از خسرو انوشيروان دانسته‌اند. سپس زردشت بهرام پژدو (وفات: بعد از 677 هجري/ 1278م) شاعر زردشتي سدة هفتم/ سيزدهم ايران آن را با نام ارداويرافنامه به شعر پارسي ترجمه كرده است.
4. متنهاي داستاني، مانند: خسرو قبادان و ريدك، يادگار زريز يا زريران، كارنامة اردشير بابكان.

کتاب در روزنامه شرق

به‌یاد شاعری آکادمیک
روزنامه شرق در صفحه آخر یادداشتی درباره قیصر امین‌پور به مناسبت سالروز درگذشتش منتشر کرده که در آن آورده است: امروز سالمرگ «قیصر امین‌پور» است؛ کسی که ذوق شعری‌اش را با دانشی آکادمیک درآمیخت. معمولا چنین است که ادیبان و شاعران فاصله‌ای همیشگی دارند. ادیب با مواد آماده سروکار دارد و شاعر کلماتی تازه خلق می‌کند. این تفاوت همواره وجود داشته و دارد. چنان‌که در گذشته شخصی مثل «شمس قیس رازی» که از ادیبان بزرگ کلاسیک فارسی در قرن هفتم است، فاصله زیادی با کار خلاقه و سرودن داشته است.

کتاب در روزنامه مردم سالاری

وقتی رئيس‌جمهور آمريکا کورش بزرگ را ستایش می کند
روزنامه مردم سالاری در صفحه ویژه تاریخ و اندیشه مطلبی به مناسبت هفتم آبان‌ماه، روز جهاني کورش بزرگ منتشر کرده که عنوان می‌کند: کورش نخستين‌بار نشان داد چگونه بايد بر يک جامعه چند فرهنگي، چند زبانه، و با اديان گوناگون فرمان راند. البته چارچوب اين امپراتوري با توسل به نيروي نظامي حفظ مي‌شد، اما اصول حاکم بر اداره آن، چنان مداراگونه و از تساهل و تسامح برخوردار بود که دويست سال با ثبات دوام يافت و سرانجام هم تنها با يورش اسکندر فروپاشيد. هرچند جانشينان اسکندر نتوانستند ميراث او را حفظ کنند و قلمرو متصرفي او چندپاره شد، اما ميراث کورش برجاي ماند و آن، روياي يک خاورميانه به عنوان واحدي منسجم بود که حتي دشمنان به ستايش آن پرداخته‌اند.
کتاب کورشنامه اثر گزنفون درباره کورش، که روشن مي‌کند چگونه بايد بر يک جامعه چند فرهنگي حکومت کرد، تا آغاز عصر روشنگري نيز کماکان پرخواننده باقي ماند و حتي الهام بخش بنيادگذاران انقلاب آمريکا نيز شد. «تامسن جفرسون»-سومين رئيس‌جمهور آمريکا- از ستايش کنندگان کورش بود، شايد از آن‌رو که آرمان‌هاي کورش با مفهوم قرن هجدهمي «مداراي مذهبي» در يک جامعه چند فرهنگي همسان بود.

کتاب در روزنامه شاپرک

جامي؛خاتم الشعراي فارسي
روزنامه شاپرک در صفحه ادبیات نوجوان مطلبی درباره زندگي و آثار عبد الرّحمن جامي منتشر کرده که بزرگترين استاد سخن بعد از عهد حافظ و به نظر بسياري از پژوهشگران خاتم شعراي بزرگ پارسي گوي است.
بي شک جامي را مي توان از بزرگترين شاعران قرن نهم دانست. بسياري از تذکره نويسان او را خاتم شعراي پارسي زبان مي دانند و برخي او را يکي از بنيانگزاران سبک هندي و روش پيچيده گويي مي شمارند و اين تا اندازهاي درست مي تواند باشد. ليکن جنبه قاطعيت ندارد زيرا در سروده هاي مولانا بسياري موارد از سبک و روش قديم و اصيل خراساني و هم مضامين رايج سبک عراقي را مي توان يافت. البته اين امر يعني اغتشاش و درهم ريختگي سبک و فقدان روش و شيوه يي نمايان در شعر جامي تنها ويژه اين سراينده نمي باشد بلکه يکي از ويژگي هاي تاريخ ادبي قرن نهم مي باشد.
از جامي مقطعات و رباعياتي نيز باقي‌است که يا محتوي مسائل عرفاني‌است و اشاره به حقايق صوفيانه دارد يا نکته لطيف عاشقانه‌اي در آن نهفته‌است. ديواني نيز به نام ديوان بي‌نقاط از جامي به‌جاي مانده که در تمامي واژه‌هاي آن هيچ حرف نقطه‌داري استفاده نشده‌است.