به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) کتاب «پژوهشنامه خط کوفی» نوشته مجید غلامی جلیسه با مقدمه استاد حمیدرضا قلیچ‌خانی به تازگی در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است.

بنا به گفته مولف در بخش درآمد این کتاب، توجه و علاقه به تاریخ خوشنویسی و شناخت شیوه‌های مختلف کتابت در جهان اسلام موجب اهتمام نگارنده به مطالعاتی در این حوزه و دیگر موضوعات مرتبط شده است. در این میان خط کوفی به عنوان یکی از نخستین شیوه‌های کتابت اسلامی و نقش مهم آن در بررسی متون به جامانده از قرون اولیه اسلامی و نیز ویژگی‌ها و جنبه‌های هنری‌اش، اهمیت مضاعفی در مطالعات تاریخ هنر در جهان اسلام دارد و متاسفانه با وجود موارد مذکور آنچنان که باید مورد توجه محققان و پژوهشگران قرار نگرفته است. از این‌رو خلاء و کاستی موجود، انگیزه‌ای شد تا پژوهشی با هدف بررسی سابقه آموزش و پژوهش در حوزه خط کوفی انجام شود و طی آن سعی شده با دقتی موشکافانه در منابع مختلف، هر آنچه درباره خط کوفی به ثمر نشسته، معرفی شود.

کتاب حاضر را می‌توان به سه بخش کلی تقسیم کرد؛ بخش اول درباره سابقه آموزشی این خط و واکاوی مطالعات مستشرقان به عنوان اولین پژوهشگران خط کوفی و معرفی اولین تلاش‌های علمی ایرانیان و اعراب درباره این خط است. بخش دوم معرفی و تحلیل رساله احیاءالخط میرزا زین‌العابدین شریف صفوی به عنوان یکی از نادرترین متون آموزشی خط کوفی به‌جا مانده از دوران گذشته، همراه با تصحیح و بازچاپ اصل اثر است و بخش سوم مأخذشناسی مختصر خط کوفی شامل معرفی اجمالی کتاب‌ها، مقالات و پایان نامه‌هایی است که از ابتدای سال 1780 تا پایان سال 2012 میلادی در سراسر دنیا و به زبان‌های مختلف لاتین، آلمانی، فرانسه، انگلیسی، روسی، عربی، فارسی و ... به نگارش در آمده است.

چند نکته در بخش مأخذشناسی این کتاب قابل ذکر است، نخست آن‌که در مأخذشناسی حاضر تنها به معرفی آثاری پرداخته‌ شده که منحصراً به پژوهش و آموزش درباره خط کوفی پرداخته‌اند و آثاری که به طور ضمنی به خط کوفی اشاره داشته‌اند معرفی نشده است.

غلامی جلسه تاکید می‌کند که با گذشت بیش از 300 سال از اولین پژوهش علمی در حوزه خط کوفی، خلاءهای فراوانی در این حوزه به چشم می‌خورد. با نگاهی به آثار چاپ شده در این حوزه کاملاً مشخص است که عمده پژوهش‌های انجام شده در این زمینه موردی و جزئی است و مطالعات بنیادین و اساسی کمتر مورد توجه قرار گرفته است.

مواردی مانند شناسایی تمامی آثار و ابنیه خط کوفی در قرون گذشته، معرفی تمامی نسخ خطی و کاتبان خط کوفی، تحلیل و بررسی سیر تحول خط کوفی در قرون گذشته، تاثیر خط کوفی در هنر اسلامی و غیر اسلامی در کشورهای مختلف و ... از جمله مواردی است که خلاء پژوهش در آن کاملاً محسوس است.

حمیدرضا قلیچ‌خانی در مقدمه‌ای که بر این کتاب نوشته می‌گوید: «جهان کوفی بسیار خیال انگیز است. کوفی حتی در کاربردهای امروزینش خطی است ساده، مستحکم، دلفریب، رمز آلود و کهن‌مایه. سخنوران پارسی زبان از شکل حروف آن در تشبیهات و استعارات خویش سود جسته‌اند و در صید معنا حتی میان بی‌وفایی کوفیان و نام خط نیز به نازک خیالی‌هایی دست یافته‌اند...»

به گفته قلیچ‌خانی، در کتاب حاضر به سیر برخی از جریان‌های پژوهشی در خط کوفی پرداخته شده و مولف کوشیده تا کتابشناسی جامعی را به مخاطب ارائه دهد؛ از این رو نخستین گام در کتابشناسی «خط کوفی» می‌تواند روشنگر شیفتگان کوفی باشد تا از کارهای انجام شده، آگاه‌تر شوند و به جای تکرار یافته‌های دیگران با دقت و درایتی سزاوار در مرزهای ناشناخته این خط زیبا و ماندگار قدم بردارند.

کتاب «پژوهشنامه خط کوفی» نوشته مجید غلامی جلیسه به انضمام رساله احیاء الخط کوفی زین‌العابدین شریف صفوی با شمارگان هزار نسخه در 150 صفحه به بهای 200 هزار ریال به همت انتشارات عطف در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است.