به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، همایش «اسلام رحمانی» با هدف روشن ساختن تصویر واقعی دین مبین اسلام، با حضور دکتر حسین کلباسی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی و مدرس فلسفه اسلامی، دکتر محمود کلاه‌چیان، مدیر مؤسسه ابرار معاصر و حجت‌الاسلام محمدرضا زائری پژوهشگر و عضو هیئت علمی دانشگاه شامگاه جمعه 19 تیرماه 1394 در سالن هویزه بیست‌و‌سومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم برگزار شد.
 
منافات خشونت با اصل قرآنی فطرت
کلباسی به عنوان اولین سخنران این همایش گفت: اصل فطرت یک امر بنیادی و قرآنی است. در کتاب‌های تفسیری اسلامی هم بحث‌هایی در باب نظریه فطرت مطرح شده است. به‌طور مثال در کتاب تفسیر «المیزان» نظریه فطرت مورد شرح و بسط قرار گرفته است. در پاسخ به این پرسش که فطرت چیست؟، ائمه (ع) گفته‌اند که فطرت چیزی جز توحید و تصدیق بر یگانگی خداوند نیست.
 
کلباسی با بیان این‌که اصلی با عنوان «هدایت عامه» در بحث‌های نظری و خداشناسی مطرح می‌شود، اظهار کرد: در آیه 50 سوره طه آمده است: «خداوند ما، آن خدایی است که هر چیزی را خلق کرد و سپس آن را به هدایت مجهز ساخت.» به این ترتیب امکان ندارد چیزی خلق شده باشد ولی هدفی برای آن در نظر گرفته نشده باشد. برای هدایت عالم بشر هیچ چیز در عالم تکوین فروگذار نشده است.
 
کلباسی با طرح مسئله اتهام خشونت به اسلام گفت: در آیه 190 سوره بقره نکاتی است که حرف و حدیث‌های پیرامون خشونت دین اسلام را نقض می‌کند. در این آیه آمده است: «در راه خدا مقاتله کنید.» علامه طباطبایی تأکید کرده است که این مقاتله در راه خداست و این در راه خدا بودن باید ملاک باشد؛ یعنی این‌که در جهاد، کشتن برای کشتن نیست و اگر برای رضای خدا نباشد ضد خودش و برای هوای نفس است. ضمن این‌که حکم جهاد معمولا در مقام دفاع از جان و مال و ناموس مطرح شده است. به علاوه در این آیه تاکید شده که در جهاد از حدود الهی خارج نشوید.
 
وی در پایان سخنانش با اشاره به اقداماتی که امروز به نام اسلام از سوی گروه‌های افراطی انجام می‌شود، گفت: فرهنگ شیعی و دینی ما، به‌طور یقین جز بر نهاد و فطرت عقلانی بنیاد گذارده نشده، امیدوارم این فرهنگ مبتنی بر فطرت و عقلانیت مورد توجه قرار بگیرد. مشکلاتی که دنیای اسلام با آن دست و پنجه نرم می‌کند حاصل خروج از فطرت و عقلانیت طبیعی بشر است. این خشونت با کوچکترین اصل نهادین بشر سازگاری ندارد و همگان این را می‌دانند.
 
رسوب فکری داعش در جریان‌های اسلامی
کلاه‌چیان، دیگر سخنران این همایش با اشاره به جریان‌شناسی گروه‌های تکفیری گفت: سه مفهوم را باید درک کنیم تا این موضوع را مورد مطالعه قرار دهیم. این سه مفهوم عبارت‌اند از سلف، تکفیر و مفهوم جدیدی که با عنوان داعش، منطقه را دچار اختلال کرده است.
 
وی افزود: سلف شعاری است که همه جریانات تکفیری سیاسی و جهادی مبتنی بر آن عمل می‌کنند. سلف در حقیقت مفهوم مشترک بین همه جریان‌های تکفیری و از نظر لغوی به معنای «پیشین» است، اما از نظر اصطلاح، سلف هر آن چیزی است که در سه قرن اول اسلام وجود داشته است. سلفیان از قرن اول به عنوان صحابه، از قرن دوم به عنوان تابعین و از قرن سوم به عنوان تابعینِ تابعین یاد می‌کنند.
 
کلاه‌چیان با بیان این‌که سلفی‌گری انواع مختلفی دارد، اظهار کرد: یکی از انواع سلفی‌گری، «سلفی‌گری تکفیری» است که در آن طرف مقابل، کافر و مرتد در نظر گرفته می‌شود و سلفیان در آموزه‌هایشان چنین رویکردهایی را مورد توجه قرار می‌دهند. اولین نشانه‌های سلفی‌گری تکفیری را در تاریخ وهابیت می‌بینیم. نوع دیگر سلفی‌گری، «سلفی‌گری تبلیغی» است و سلفیان در آن بیشتر به دنبال رشد اندیشه‌های خود هستند تا مبانی سلفی‌گری ترویج یابد و شبهه افکنی انجام شود. نوع سوم هم سلفی‌گری سیاسی است که بیشتر در پی کشف قدرت سیاسی است. جمعیت علمای اسلام در پاکستان نمونه بارزی از این حوزه است و اخوان‌المسلمین قبل از ترور انورسادات در این گروه قرار می‌گیرد.
 
مهم، عملیاتی شدن فهم آیات است
حجت‌الاسلام زائری نیز در این همایش گفت: باید به این نکته توجه کنیم که هر چند در بدنه بخش زیادی از سلفیه، قرآن اصلاً مطرح نیست، باید بپذیریم که تعداد زیادی از آنها هم قرآن را خوانده‌اند. اما مسئله، دانستن آیات نیست؛ مهم این است که این فهم، عملیاتی شود.
 
زائری افزود: در این نکته تردیدی نیست که پیام دین برای انسان، رحمت است. این تعبیری قرآنی است که مشهور است و از طرف دیگر از مردم خواسته شده همین رفتار را در زندگی خود پیاده کنند و رحمت در زندگی روزمره ما دیده شود. آیات قرآن کریم به ما می‌گوید آنها که دل‌های بیمار دارند به متشابهات توجه می‌کنند اما این اهل‌بیت (ع) هستند که مفسران قرآن به‌شمار می‌آیند. مخاطب پیام الهی، انسان است و قرار است دین با فطرت انسان سازگار باشد. توصیه‌های زیادی به مهربانی و رحمت در این دین وجود دارد.

بیست‌و‌سومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم تا 23 تیرماه از ساعت 19 تا 24 در باغ موزه دفاع مقدس، واقع در تهران، میدان ونک، بزرگراه حقانی، انتهای خیابان سرو، پایین‌تر از پارک طالقانی پذیرای علاقه‌مندان است.