خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- مهندس مهدی نداف، مدیر فروش «فراکتاب» در تحلیل خود از ملزومات و زیرساختهای نشر الکترونیک، تاکید کرد تا از واژه چالش در بررسی این صنعت استفاده کند. به عقیده وی صنعت نشر الکترونیک بر پیکره نیمه‌جان نشر مکتوب بنا شده است. مشروح این گفت‌و‌گو را در ادامه می‌خوانید.
صنعت نشر الکترونیک، به دلیل ظهور انواع ابزار‌های هوشمند فرایندی رو به گسترش دارد؛ به‌نظر شما وضعیت این صنعت در کشور ما چگونه است؟ نقاط قوت و ضعف این صنعت را شرح دهید.
همواره شکل‌گیری یک صنعت متأثر از دو عامل است؛ عوامل کلان که معمولاً بین تمامی صنایع مشترک هستند و عوامل خرد که خاص یک صنعت است. اگرچه این تقسیم‌بندی کمّی و نسبی است، اما میتواند دریچه خوبی برای ورود به بحث باشد.
در حوزه عوامل کلان مشکلاتی چون فقدان نیروی انسانی متخصص، مشکلات تأمین سرمایه در گردش، عدم شفافیت قوانین و اقتصاد غیرشفاف و خاکستری، از جمله مشکلات عمده هستند که به‌نظر می‌رسد صنعت نشر الکترونیک مانند سایر صنایع به‌شدت متأثر از این عوامل است.
در حوزه عوامل خرد، صنعت نشر الکترونیک بر پیکره نیمه‌جان نشر مکتوب بنا نهاده شده است. تعداد کم ناشران و کیفیت آثار منتشرشده، سرانه پایین مطالعه و مواردی از این‌دست، بیماری‌های مسری هستند که از نشر مکتوب به دیجیتال سرایت کرده و آن را متأثر ساخته است.
نشر الکترونیک نیز به نوبه خود با چالش‌های جدی مواجه است، بنابراین از واژه چالش استفاده می‌کنم که شمشیر دوسویه است. یک ابزار هوشمند مانند تلفن همراه که بیش از 90 درصد اوقات همراه مخاطب است، به‌علاوه اتصال دائمی به اینترنت، یک فرصت عالی به‌نظر می‌رسد؛ اما نباید فراموش کرد که این ابزار هوشمند به چندین شبکه اجتماعی و نرم‌افزار پیام‌دهی و ده‌ها بازی و نرم‌افزار سرگرم‌کننده نیز مجهز شده و مخاطب باید برای مطالعه یک صفحه کتاب بر همه این ابزار‌ها غلبه کند که انتخاب سختی است.
گسترش بی‌رویه کاربران برخی بازی‌های برخط و نرمافزارهای پیام‌دهی، دلیلی بر این مدعا است.
در نهایت اگر از بی‌اخلاقی‌ها و رفتارهای غیرقانونی برخی فعالان این حوزه صرف‌نظر کنیم که شاید بتوان به‌حساب نبود شفافیت قانون گذاشت، باید اذعان کرد که خوشبختانه رقابت جذابی در نشر دیجیتال شکل‌گرفته و این رقابت موجب بهبود استانداردها و ارزش مشتری خواهد شد.
زیرساختهای موردنیاز برای توسعه صنعت نشر الکترونیک و کمبود‌های این حوزه کدامند؟ راهکار پیشنهادی ارائه فرمایید.
واقعاً نمی‌توان گفت که توسعه نشر دیجیتال به یک بن‌بست رسیده یا توسعه آن منوط به بهبود یا ایجاد برخی زیرساخت‌هاست؛ اگرچه برخی بهبودها میتواند تأثیرگذار باشد، اما به‌نظر می‌رسد شرکتهای فعال تا استفاده از تمام ظرفیت‌های موجود فاصله زیادی دارند.
مشکلات فنی این صنعت در کشور ما چیست؟ چه موانعی بر سر راه کاربران و فعالان این صنعت برای خرید انواع کتابخوان‌های الکترونیک وجود دارد؟
به‌نظر من دانش و توان فنی تحقق نشر دیجیتال با تمام بایسته‌های آن در حال حاضر موجود است و فعالان حاضر، خدمات خوبی ارائه می‌کنند؛ اگرچه جای بهبود وجود دارد، اما برداشت من این نیست که شرکتهای فعال محدودیتی در حل مشکلات فنی خود دارند. در واقع در حال حاضر خرید کتاب الکترونیک شاید کیفیتی به‌مراتب بالاتر از خرید سایر محصولات (اعم از فیزیکی و مجازی) دارد؛ اگر محدودیتی حس می‌شود، غیرفنی است.
یکی از موضوعات مهم در حوزه صنعت نشر الکترونیک مقوله امنیت محتواست. تلاش‌ها در این حوزه چگونه است؟ آیا نرمافزارهای موجود در این حوزه بومی است؟
اجازه بدهید ابتدا سؤال شما را نقد کنم. مقوله توزیع مهم‌تر از امنیت است، چراکه یک توزیع خوب امنیت را هم ایجاد می‌کند؛ با این توضیح که اگر شما بدانید فروشگاه معتبری وجود دارد که همه کتاب‌ها را به شما عرضه می‌کند و قیمت نیز معقول و منصفانه است، چرا باید یک نسخه غیرقانونی را از یک وبلاگ در صفحه‌های 4 و 5 جست‌وجو دریافت کنید؟!
مثال دیگر اتفاقی است که در کالاهایی چون تلفن همراه رخ می‌دهد. اگرچه بسیاری از تلفن‌های همراهی که در مغازه‌ها عرضه می‌شود قاچاق وارد می‌شوند، اما فروشگاه‌های اینترنتی معتبر که اتفاقا به‌طور قانونی محصولات را عرضه می‌کنند در حال گسترش هستند. جالب این‌که این فروشگاه‌ها در قیمت نیز رقابت می‌کنند؛ در واقع این مثال گواهی است بر این‌که مشکل یک عرضه قانونی را باید با عرضه مناسب قانونی حل کرد. اما بالاخره ناشران نگران هستند و راهکارهای مدیریت حقوق دیجیتال DRM میتواند شرایط حضور ایشان را تسهیل کند. در این باره تقریبا تمام حاضران در بازار مدعی هستند.
از کم و کیف کارهای ایشان اطلاعی ندارم اما دانش فنی ایجاد یک سیستم با امنیت مناسب برای حفظ یک کتاب، دانش میسر و قابل حصولی برای شرکتهای ایرانی است، تاجایی که ما خود نیز در نرم‌افزار «فرا کتاب» از یک پسوند بومی که توسط شرکت طراحی شده، استفاده می‌کنیم که از برخی زمینه‌ها مانند ارائه محتوای چندرسانه‌ای، از نمونه‌های بین‌المللی نیز برتر است؛ این مسأله اصلاً عجیب نیست و به‌هیچ‌وجه توانایی فنی شرکتهای داخلی را نباید دست‌کم گرفت.
کشور در تولید کتابخوان‌های الکترونیک در چه جایگاهی قرار دارد؟
درباره جایگاه ایران نمی‌توانم اظهارنظری داشتم باشم، چراکه اطلاعات دقیقی از سایر کشورها، به‌ویژه کشورهایی که از لحاظ توسعه‌یافتگی مانند ما هستند ندارم و همچنین اطلاعات در کشور ما نیز شفاف نیست و کسی آمار دقیقی از فروش نشر الکترونیک ندارد. اما آنچه در خبرگزاری‌ها از کشوری چون کره جنوبی مطالعه کردم، فاصله بسیار زیادی با ما دارند. البته نباید فراموش کرد که یکی از فصل تمایزهای فناوری اطلاعات و صنایع ذیل آن، امکان رشد بسیار سریع است.
تولیدکنندگان برای دسترسی به جدید‌ترین فناوری‌ها چه مشکلاتی دارند؟
در حال حاضر ما از آخرین فناوری‌ها استفاده می‌کنیم و مشکل خاصی وجود ندارد؛ به‌ویژه به دلیل استفاده از زبان‌های برنامه‌نویسی متن‌باز، مشکلی با تحریم‌ها یا مسائل اینچنینی نیز وجود ندارد.
وضعیت به‌روز‌رسانی صنعت نشر الکترونیک ایران همگام با دنیا در چه مرحله‌ای است؟
به‌نظر می‌رسد در زمینه فنی فاصله چندانی وجود ندارد، آنچه که کیفیت نمونه‌های خارجی را برتر می‌کند، محتوای بیشتر و غنی‌تر به‌علاوه عرضه مناسب‌تر است.
در واقع فروشندگی غیر از تولید فروشگاه است. اگر آمازون شهرت جهانی دارد، یکی از عمده علت‌های آن توانایی بسیار بالای تحلیل داده‌های مشتریان خود است. شناخت مشتری، ارائه یک محصول مناسب با در نظر گرفتن زمان و شرایط مساعد، علم دیگری است و آن‌را نباید در شرکتهای فنی جست‌وجو کرد.
این علم مدیریت تقاضا یا همان بازاریابی است که در این حوزه فاصله ما بسیار است و اختلاف خروجی‌ها نیز به‌طورکلی حاصل همین تفاوت‌هاست.
در مجموعه «فراکتاب» برای امنیت محتوا چه اقداماتی صورت گرفته است؟
اگرچه من امنیت را اولویت ندانستم، اما سازوکار تأمین امنیت ما سطح مناسبی دارد. محتوا با یک الگوریتم بومی‌شده توسط مهندسان شرکت رمزگذاری می‌شود و دریافت کلید بازگشایی رمز، به بررسی دستگاه و نام کاربری فرد منوط شده است. بدین ترتیب هسته «فراکتاب» که مسئول کنترل DRM است، هویت اشخاص و دستگاه را احراز سپس کلید را ارائه می‌کند؛ بدین ترتیب تکثیر محتوا کنترل می‌شود. در حال حاضر ما به هر کاربر اجازه می‌دهیم سه دستگاه اندروید داشته باشد، در واقع با یک خرید بر سه دستگاه مختلف امکان مطالعه را خواهد داشت، البته با همان نام کاربری.
مروری بر پرونده
مدیر فروشگاه اینترنتی کتاب «فیدیبو» با اشاره به جایگاه مطلوب صنعت نشر الکترونیک ایران در عرصه بین‌المللی گفت: تحقق شعار «مطالعه آزاد برای همه، همه وقت، همه جا» میتواند مهم‌ترین هدف صنعت نشر الکترونیک باشد. متن کامل گفتوگوی خبرنگار ایبنا با مجید قاسمی را اینجـــــــــــــا بخوانید.
مدیر پروژه «طاقچه» ضمن اشاره به اهمیت توجه به رابط کاربری مناسب در تمایل مخاطبان به مطالعه کتاب الکترونیکی گفت: تدوین استاندارد امنیتی در این حوزه ضروری است. متن کامل گفتوگوی خبرنگار ایبنا با محمد صدوقی را اینجـــــــــــــا بخوانید.
پایگاه اینترنتی فروش کتاب «پندار بازار» ضمن اشاره به جایگاه نشر الکترونیک در ایران گفت:
نشر الکترونیکی کتاب از یک‌سو با ناامیدی ناشران دست و پنجه نرم می‌کند و از طرف دیگر در معرض سوء استفاده تبهکاران محتوایی قرار دارد. متن کامل گفتوگوی خبرنگار ایبنا با نیما افشار نادری رااینجـــــــــــــا بخوانید.
مدیر تولید شرکت «شتاب‌تک» ضمن اشاره به جایگاه نشر الکترونیک در ایران گفت: نشر الکترونیک ایران از نظر تولید انواع نرم‌افزار‌‌ها از جریان فعلی دنیا عقب نیست. متن کامل گفتوگوی خبرنگار ایبنا با عرفان میرطالبی را اینجـــــــــــــا بخوایند.
مدیر شرکت ایده‌گستران، ضمن اشاره به وجود دانش تولید نرم‌افزار کتابخوان در کشور گفت: شرکتهای تولیدکننده نرم‌افزار، فعالیت در عرصه تولید را چندان ارزشمند نمی‌دانند. متن کامل گفتوگوی خبرنگار ایبنا با امیر نامور را اینجــــــــــــــا بخوانید.
مدیر تولید شرکت توسعه «رایان رویال» با اشاره به کپی رایت به‌عنوان مشکل اصلی نشر الکترونیک گفت: ناشران معتقدند تولید نسخه دیجیتال موجب تسهیل در تکثیر غیرمجاز و نابودی بازار نشر می‌شود. متن کامل گفتوگوی خبرنگار ایبنا با علی تصدیقی را اینجــــــــــــــا بخوانید.
نشر الکترونیک ایران از نظر تولید انواع نرم‌افزار‌‌ها از جریان فعلی دنیا عقب نیست اما با توجه به رونق انواع تلفن همراه هوشمند، تبلت و رایانه تلاش برای ایجاد سخت‌افزار در ایران نه از لحاظ هزینه مناسب است و نه توجیه محتوایی دارد. متن کامل گفتوگوی خبرنگار ایبنا با محمد آباقری را اینجــــــــــــــا بخوانید.
DRM (مدیریت حقوق دیجیتال) نقش بسیار مهمی در محافظت محتوا دارد و بیش از 99 درصد مانع از سرقت می‌شود. متن کامل گفتوگوی خبرنگار ایبنا با پرویز امیرشهپری را اینجـــــــــــــــا بخوانید.
فقدان قانون در حوزه نشر الکترونیک، موجب روی آوردن فعالان این حوزه به تولید آثار بی‌کیفیت می‌شود. متن کامل گفتوگوی خبرنگار ایبنا با مجید کوثری، صاحب‌امتیاز و مدیرمسئول مؤسسه «مدیران جهان پدید» رااینجــــــــــــــا بخوانید.
بسیاری از شرکت‌ها به مقوله امنیت محتوا چندان تخصصی نگاه نمی‌کنند. متن
کامل گفتوگوی خبرنگار ایبنا با سجاد حاجوی، مدیر پروژه «پاتوق کتاب» نشر معارف را اینجـــــــــــــــابخوانید.
ناشران بزرگ بیشتر به استفاده از امکانات نشر الکترونیک تمایل نشان می‌دهند، در حالی‌که ناشران کمتر شناخته‌شده چندان توجهی به این حوزه ندارند. متن کامل گفتوگوی سهیلا عطایی، برنامه‌نویس شرکت «رسانه‌ساز دانش» را اینجـــــــــــــا بخوانید.
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در حوزه زیرساختی باید حمایت‌های لازم را از فعالان این حوزه به‌‌عمل آورد. متن کامل گفتوگوی خبرنگار ایبنا با مهندس محمد‌رضا اکبری، مدیرعامل شرکت آموزش الکترونیک فراگیر شریف را اینجـــــــــــــا بخوانید.
ایجاد صندوق مالی و ارزشگذاری محصولات، دو اقدام مؤثر دولت در تقویت زیرساختهای نشر الکترونیک است. متن کامل گفتوگوی خبرنگار ایبنا با مهندس محمدامین بهرامیان، مدیرعامل مؤسسه فرهنگی ویستا رایانه نیکان را اینجــــــــــــــا بخوانید.
شنبه ۳۱ مرداد ۱۳۹۴ - ۱۲:۵۸
نظر شما