به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) از قم، مراسم رونمایی از کتاب «دین و مبانی ارتباطات» نوشته حجت‌الاسلام حجت‌الله بیات دوشنبه (20 مهرماه) در دانشگاه قرآن و حدیث قم با حضور نویسنده کتاب، پژوهشگران و دانشجویان برگزار شد.

سید محمدرضا خوش‌رو، مدیر گروه فرهنگ و هنر اداره کل پژوهش‌های صدا و سیما در این مراسم عنوان کرد: همیشه این دغدغه ذهنی برایم مطرح بود که لاسوس چطور بعد از 35 سال تحقیق و با همکاری و همفکری دانشجویان در گروه‌های پژوهشی مختلف دست به طراحی یک الگوی ارتباطی می‌زند در حالی‌که ما در ایران هنوز طرح یک الگوی ارتباطی مبتنی بر دین را شروع نکرده‌ایم.

وی با اشاره به پژوهش‌هایی که در مراکز اسلامی صدا و سیما در زمینه دین و ارتباطات صورت گرفته است، ادامه داد: تاکنون پنج اثر در این زمینه به چاپ رسیده است که همه ترجمه بوده و معمولا مقالات نیز، برگرفته از پایه نظری الگوهای ارتباطی غربی نوشته شده است.

مدیر گروه فرهنگ و هنر اداره کل پژوهش‌های صدا و سیما با اشاره به اینکه رونمایی از چنین کتاب‌هایی باید زودتر از این‌ها صورت می‌گرفت، گفت: ویژگی خیلی مهمی که این کتاب دارد، دسته‌بندی جدی و بسیار دقیقی است که نویسنده بر اساس تاملات خود در متن دین ارائه داده است، چرا که طبقه‌بندی کردن محورها، مولفه‌ها و ابعاد ارتباطاتی که باید به آنها بپردازیم از جمله مسائل مهم در زمینه علوم ارتباطات بوده است.

خوش‌رو با اشاره به اینکه در حوزه فلسفه دین و رسانه که یکی از مباحث جدید است، مشکل دسته‌بندی درست و دقیق داریم، بیان کرد: همواره چگونگی وارد شدن به حوزه‌های مختلف و نحوه پرداختن به آن‌ها یکی از دغدغه‌های پژوهشگران در این زمینه بوده است اما خوشبختانه، در فهرست این کتاب می‌بینیم دسته‌بندی دقیقی در همه ابعاد صورت گرفته است.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه این کتاب، با رویکرد کتاب درسی تالیف شده اما لازم است فارغ از دید کتاب درسی، مورد مطالعه همه پژوهشگران در حوزه دین و ارتباطات، رسانه و حوزه تبلیغ دینی قرار گیرد.

خوش رو در پایان ضمن قدردانی و تشکر از دانشگاه قرآن و حدیث برای انجام این فعالیت ارزشمند گفت: امیدوارم پژوهش در حوزه ارتباطات و دین ادامه پیدا کند تا احصای دقیق‌تری بر مسائل مطرح در این حوزه صورت گیرد.
 
علم ارتباطات بسترساز تمامی علوم است

از دیگر سخنرانان این مراسم، حجت‌الاسلام رسول رضوی، رئیس دانشکده علوم و معارف اسلامی دانشگاه قرآن و حدیث بود. وی عنوان کرد: یکی از مزایای محیط‌های دانشگاهی، برگزاری مراسم‌های نقد و رونمایی کتاب است که امیدواریم این برنامه‌ها در آینده نیز استمرار داشته باشد.

وی با بیان اینکه مکتب اهل بیت و شیعه، همواره کتاب نوشتن را وظیفه دینی خود می‌دانستند ادامه داد: اهل بیت همواره شاگردان را تشویق به نوشتن کرده و به حفظ علوم از این طریق تاکید داشتند تا آثار در میان مردم نشر داده شود.

حجت‌الاسلام رضوی با بیان اینکه معاونت پژوهشی دانشگاه قرآن و حدیث برنامه مفصلی برای تدوین کتاب‌های درسی دارد، گفت: قراردادهایی در این زمینه با استادان مربوطه بسته شده است اما با توجه به اینکه تعیین استانداردهای کتاب‌های درسی فرآیندی زمان‌بر است، چاپ و تدوین این کتاب‌ها به طول انجامید. در حال حاضر دو عنوان کتاب از سوی دانشکده علوم و معارف اسلامی دانشگاه به چاپ رسیده که امیدواریم عناوین بعدی هم به زودی در نوبت چاپ قرار گیرد.

رئیس دانشکده علوم و معارف اسلامی دانشگاه قرآن و حدیث قم با اشاره به اینکه تلاش ما بر این بوده که تمام استاندارها در تدوین و تالیف کتاب‌های درسی رعایت شود، افزود: وقتی کتاب را مطالعه می‌کردم در ابتدای کتاب، احساس کردم نویسنده با مطرح کردن بحث ارتباط انسان با خدا وارد حوزه متکلمین شده است اما با یادآوری صحبت خود ایشان مبنی بر اینکه علم ارتباطات بسترساز تمامی علوم می‌تواند باشد به این نتیجه رسیدم تمام موضوعاتی که در این کتاب طرح شده است با توجه به نگاه دینی نویسنده، در علم کلام و به‌ویژه مبحث نبوت، می‌تواند قابل استناد و استفاده باشد.

هدف اصلی کتاب طرح نقشه جامع در حوزه دین و ارتباطات

در ادامه این مراسم حجت‌الاسلام حجت‌الله بیات، نویسنده کتاب «دین و مبانی ارتباطات»، هدف اصلی از نگارش این کتاب را طرح یک نقشه جامع در حوزه دین و ارتباطات عنوان کرد و گفت: این کتاب درصدد پرداخت مفصل مقولات دین و ارتباطات نبوده است و در بعضی قسمت‌ها تنها به یک پاراگراف و آیه اشاره شده است در حالی که هرکدام از این‌ها ظرفیت تحقیق در حد یک پایان‌نامه را دارند.

وی با بیان اینکه کتاب «دین و مبانی ارتباطات» در سه بخش و 13 فصل و 328 صفحه به چاپ رسیده است، خاطرنشان کرد: آشنایی با مباحث ارتباطات، دین و نظام ارتباطات توحیدی و دین و آینده ارتباطات از جمله بخش‌های این کتاب است.

نویسنده کتاب «دین و مبانی ارتباطات» بیان کرد: هدف از تدوین بخش اول با عنوان «آشنایی با مباحث ارتباطات»، ارائه گزارشی منظم از آخرین مباحثی است که تاکنون در علم ارتباطات مطرح شده است البته با نگاهی نو و دسته‌‏بندی‏‌ها و نمودارهای جدید و روشن.

حجت‌الاسلام بیات با بیان اینکه بخش دوم کتاب تحت عنوان «دین و نظام ارتباطات توحیدی» نگاهی جامع به موضوع ارتباطات ارائه می‌کند، گفت: این بخش، منابع دینی و تطبیق آن با مباحث مطرح شده در علم ارتباطات را مدنظر داشته است و در پایان این بخش، مخاطب علاوه بر آشنایی با آنچه در منابع دینی آمده می‌تواند به مزیت‏‌های مباحث دینی در این حوزه آگاه شود.

وی با بیان این‌که مباحث بخش دوم کتاب در شش فصل مطرح شده است، افزود: توجه به ماهیت و کارکردهای ارتباطی دین، ارائه طرح‌واره نظام ارتباطات توحیدی، تشریح انواع ارتباطات انسان، تطبیق و توسعه مدل ارتباطی منبع معنا فراتر از ارتباطات انسانی، بررسی عناصر اصلی و فرعی و گونه‏‌های ارتباطات در منابع دینی، مهم‏ترین ویژگی‏‌های این بخش هستند.

نویسنده کتاب «دین و مبانی ارتباطات» خاطرنشان کرد: هدف از تدوین بخش «دین و آینده ارتباطات» توجه به چشم‏‌انداز، پیامدها، لوازم و ظرفیت‏‌هایی است که توسعه فناوری ارتباطات در راستای جهانی‌شدن دین اسلام دارد. همچنین مباحث این بخش از کتاب با نگاهی اخلاقی و تأکید بر ضرورت توجه به مبانی دینی در توسعه و بهره‏‌گیری از این فناوری، در چهار فصل مطرح شده است.

وی با بیان اینکه مخاطبان اصلی این کتاب دانشجویان هستند، تصریح کرد: از آنجایی که موضوع ارتباطات کاملا گسترده‌ است تنها به دانشجویان اختصاص ندارد و با توجه به ادبیات این کتاب و مباحثی که در آن مطرح می‌شود، هر انسانی باید بداند مقوله ارتباطات در نظام آفرینش چه گستره‌ای دارد و به عنوان انسان در کجای این نظام قرار گرفته و بداند دین در این باره چه مباحثی را مطرح کرده است.

حجت‌الاسلام بیات تاکید کرد: اگرچه در حوزه دین و ارتباطات، کارهای ارزشمندی در سطح کشور مانند پژوهشکده صدا و سیما صورت می‌گیرد اما جای تشکیل یک گروه علمی برای رسانه خالی است.

معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه قرآن و حدیث قم افزود: با توجه به فراگیر شدن رسانه‌ها، جلد دوم این کتاب با عنوان «اسلام و فناوری اطلاعات» در دست تدوین و نگارش است تا ببینیم با این حوزه در بحث ارتباطات که یک بحث جدی و فراگیر است چه برخوردی باید داشته باشیم.

نویسنده کتاب «دین و مبانی ارتباطات» از طرح تدوین معجم روایی ارتباطات در آینده خبر داد و گفت: موضوع ارتباطات در متن قرآن و روایات، بسیار گسترده است و امیدواریم بتوانیم به صورت ویژه و تخصصی چنین کتابی را راهی بازار نشر کنیم.

وی با اشاره به اینکه تحقیق در زمینه دین و ارتباطات با قلم بنده و به عنوان محصولی از تحصیل در حوزه، عرضه شده است بیان کرد: زیربنای فکری این کتاب، استادان من در حوزه و دانشجویان هستند و این کتاب ثمره پیگیری‌های آنهاست.

حجت‌الله بیات در پایان عنوان کرد: مشتاقانه منتظر نقد کتاب هستم و امیدوارم بنا بر صحبت‌هایی که صورت گرفته، جلسه نقد و بررسی کتاب بعد از دهه محرم در انجمن ارتباطات و رسانه حوزه برگزار شود.