به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، روز چهاردهم فروردین مصادف با دوم آوریل، سالروز تولد «هانس کریستین آندرسن» (1805-1875) نویسنده نامدار دانمارکی و خالق آثار داستانی ارزنده برای کودکان، به عنوان روز جهانی کتاب کودک در نظر گرفته شده است. باتوجه به اینکه کتاب، بهترین و موثرترین عنصر در تربیت کودکان و نوجوانان است و می‌توان با استفاده از آن به بهبود وضعیت جامعه و افزایش فرهنگ عمومی پرداخت، روز جهانی کتاب کودک فرصت مغتنمی برای توجه بیشتر به کتاب کودک و حقوق کودکان است، چراکه انس کودکان با کتاب، تضمینی بر استحکام تربیت و فرهیختگی نسل آینده یک جامعه است.
محمدرضا یوسفی، نویسنده و پژوهشگر ادبیات کودک و نوجوان، درباره این موضوع اظهار کرد: در سده‌های اخیر با توجه به رسمیت شناختن حقوق کودک در سطح جهان روز دوم آوریل (چهاردهم فروردین) به عنوان روز جهانی کتاب کودک مطرح شده است و معمولاً در کشورهای مختلف برنامه‌های خاصی به مناسبت این روز برگزار می‌شود. نویسنده‌ها با بچه‌ها ملاقات می‌کنند و مراسم مختلفی که مهم‌ترین آن جایزه هانس کریستین اندرسن است برگزار و از نویسنده‌ها قدردانی می‌شود.
وی ادامه داد: متاسفانه در ایران به دلیل اینکه هنوز حقوق کودک به معنای واقعی به رسمیت شناخته نشده است، در این روز برنامه خاصی برای کودکان یا کتاب کودک اجرا نمی‌شود. برنامه‌های مختصر روز جهانی کتاب کودک در ایران بیشتر از سر تکلیف است. ابتدا باید به کودکان و حقوق آنها احترام بگذاریم و آن‌را به رسمیت بشناسیم تا بتوانیم در این روز کار مفیدی انجام دهیم. باید والدین، معلمان، مربیان و خود بچه‌ها با این حقوق آشنا شوند. این رسالت بیش از همه بر دوش آموزش و پرورش است، اما چون این نهاد، روز جهانی کتاب کودک را به رسمیت نمی‌شناسد در نتیجه تلاشی هم در این زمینه نمی‌کند.
وی توضیح داد: برای آموزش و پرورش، روز معلم بسیار مهم‌تر از روز کودک است، زیرا سیستم آموزش و پرورش ما هنوز معلم محور است و حقوق معلمان بیشتر از کودکان لحاظ می‌شود و کمتر پیش می‌آید از بچه‌ها بخواهند انشایی درباره روز جهانی کتاب کودک بنویسند و در این مورد تحقیق کنند.
این نویسنده کتاب کودک در ادامه سخنانش به تولید کتاب کودک بعد از انقلاب اشاره کرد و گفت: تولید کتاب کودک بعد از انقلاب مخصوصاً در دهه‌های نخستین بسیار خوب بود و پخش کتاب کودک نیز از شرایط فعلی بسیار بهتر بود. در آن زمان مردم در قبال کودکان خود احساس مسئولیت بیشتری می‌کردند و توجه بیشتری به ادبیات کودک می‌شد اما امروزه مردم را در حوزه ادبیات کودک از دست داده‌ایم. عوامل مختلفی در این زمینه نقش داشته‌اند و احساس وظیفه‌ای که مردم دو دهه نخست انقلاب اسلامی نسبت به کودکانشان داشتند بسیار کاهش یافته است. در حال حاضر، وضعیت کتاب کودک بحرانی است، تیراژ کتاب از ده‌هزار نسخه در دهه‌های اول بعد از انقلاب اسلامی به 500 نسخه رسیده است و بسیاری از کتاب‌ها به صورت دیجیتالی منتشر می‌شوند. این مساله با توجه به افزایش امکانات سخت‌افزاری مربوط به کودکان بسیار اسفناک است.
وی یادآوری کرد: در حال حاضر اغلب کتاب‌های کودکان توسط بخش دولتی و با بودجه دولتی تولید می‌شود و این بخش به صورت نیمه‌جان حوزه نشر را نگه داشته است و در این میان خرده ناشران بخش خصوصی سهم بسیار اندکی در نشر کتاب کودک دارند. در حالی که در سال 1360 نشر کتاب بیشتر در دست ناشران بخش خصوصی بود.
یوسفی با بیان اینکه شرایط برای حضور بخش خصوصی بسیار بحرانی است، گفت: بخش دولتی هم به دلیل بودجه، امکانات و شرایط موجود، روز به روز در حال تضعیف شدن است و مجلاتی مانند سروش نوجوان، سروش کودک و ... که ارزش فرهنگی دارند کم کم در حال جمع شدن هستند و مجلاتی که بیشتر جنبه بازاری دارند جایگزین آنها می‌شوند. در این شرایط، کودکان نمی‌توانند با ادبیات و پیشینه فرهنگی خود آشنا شوند، مسئولان هم به دلیل بحران اقتصادی موجود توجه چندانی به این مساله ندارند اما باید راه‌حلی اصولی برای رهایی از وضعیت بحرانی کتاب کودک بیابیم.
شنبه ۱۴ فروردین ۱۳۹۵ - ۱۰:۲۵
نظر شما