نمایشگاه کتاب تهران که نزدیک به سه دهه از عمر آن می‌گذرد به دلیل ماهیت فرهنگی، فرصتی برای تبادل داشته‌ها و به معنای دیگر تجارب یک سال تلاش اهالی قلم در عرصه تولید کتاب است. بزرگ‌ترین رویداد فرهنگی کشور علاوه براین موقعیتی مناسب برای مراکز علمی و نهاد‌های فرهنگی است. حضور میلیونی مردم از همه اقشار در فاصله زمانی 10 روزه برگزاری نمایشگاه برای موسسه‌های فعال در حوزه کتاب که هدف خود را براعتلای فرهنگ کتاب و کتابخوانی گذاشته‌اند فرصتی مغتنم و مجالی استثنائی است.
موسسه «خانه کتاب» که در سال 1372 تاسیس شد در طول 23 سال گذشته علاوه‌بر اهتمام به ماموریت‌های محوله به تقویت جایگاه نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران نیز توجه ویژه‌ای داشته است. بهعنوان مثال در بیست و هشتمین دوره نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران موسسه خانه کتاب با برپایی «سالن تکریم اهل قلم» در ذیل کمیته علمی و فرهنگی این دوره از نمایشگاه تلاش کرد تا خدمات متنوعی را در قالبی یکپارچه به فعالان حوزه نشر ارائه دهد. دریافت بن الکترونیکی کتاب اهل قلم و ایجاد فضایی آرام برای فعالان این عرصه برای تبادل تجربیات و صدور کارت اهل‌قلم نیز بهعنوان یکی از ماموریت‌های متولیان این سالن در نظر گرفته شده بود.
برنامه‌ریزی خانه کتاب در ایجاد سالن تکریم اهل قلم
ارائه بن‌کارت‌های الکترونیکی خرید کتاب در این دوره از نمایشگاه کتاب تهران به اهالی قلم سازمان‌یافته و دقیق‌تر از دوره قبل صورت گرفت. برنامه‌ریزی موسسه خانه کتاب در ایجاد سالن تکریم اهل قلم موجب شد تا همه اطلاعات پدید‌آورندگان در یک پایگاه جامع برای خدمت‌رسانی بهتر به اهل‌قلم گرد‌آوری شود.
این اقدام مهم، همچنین موجب پیشگیری از بروز بسیاری از مشکلات در روند دریافت بن‌کارت الکترونیکی خرید کتاب به‌صورت‌‌های مختلف شد. خدمت دیگر موسسه خانه کتاب به پدید‌آورندگان، صدور بن‌کارت 150 هزار تومانی، مخصوص به هر صاحب اثر بود. کارتی که قابلیت شارژ مجدد داشت موسسه خانه کتاب مسئولیت این کار را نیز بر عهده داشت.
براساس گزارش رسانه‌ها، سالن تکریم اهل قلم بهعنوان محلی برای ارائه خدمات و تسهیلات به اهالی قلم معرفی شد که به‌طور متوسط روزانه میزبان ۶۰۰ نفر از نویسندگان، مولفان و مترجمان بود. در روزهای نمایشگاه نزدیک به ۳ هزار نفر از اهالی قلم بن کتاب دریافت کردند. در مجموع سه هزار و 359 نفر مشمول شرایط دریافت بُن کارت الکترونیکی کتاب شدند.
موسسه خانه کتاب متولی اداره بخش علمی - فرهنگی بیست و هشتمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران بود. این موسسه ۸۰ نشست، میزگرد و رونمایی کتاب را اداره و برگزار کرد. 280 نفر از برترین چهره‌های علمی، هنری و ادبی کشور در این بخش به سخنرانی و بحث و تبادل نظر درباره مباحث حوزه نشر پرداختند.
سالن‌های «کتاب و رسانه»، «کتاب و هنر»، «امور استان‌ها»، «کارنامه نشر ۹۳»، «جشنواره‌های کتاب»، «سالن تکریم اهل قلم»، «اقوام و ادیان در آینه نشر» و «اهواز؛ پایتخت کتاب ایران» نیز از سوی موسسه خانه کتاب ساماندهی شده بودند.
جنتی: «صفحه آخر» ارزشمند است
دکتر علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دومین روز از برگزاری نمایشگاه بیست و هشتم با همراهی مجید غلامی‌جلیسه، مدیرعامل موسسه خانه کتاب از سالن «کارنامه نشر 93» بازدید کرد. جنتی در این بازدید از وضعیت نشر در 36 سال بعد از انقلاب اسلامی و نیز نمودارهای مقایسه‌ای نشر در سال‌های 92 و 93 را که به همت موسسه خانه کتاب در سالن کارنامه نشر ارائه شده بود ارزیابی کرد.
دیگر سالن‌های بخش کمیته علمی و فرهنگی نیز در برنامه بازدید وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار داشت. جنتی بعد از بازدید از سالن «صفحه آخر» حاصل تلاش مجموعه مؤسسه خانه کتاب را به وزیر ارشاد معرفی کرد؛ این اثر شامل محتوای تمام نشست‌های برگزار شده در سرای اهل قلم در سال 1393 بود. جنتی با تورق این اثر، «صفحه آخر» را از جمله اقدامات ارزشمند خانه کتاب دانست.
صدور شابک فعالیت انحصاری موسسه خانه کتاب
متولی صدور شابک در کشور موسسه خانه کتاب است به‌عبارت دیگر این فعالیت جزو مسئولیت‌های ویژه این نهاد محسوب می‌شود. یکی از مهم‌ترین نشست‌های کمیته علمی ـ فرهنگی نمایشگاه کتاب بیست و هشتم «نشست «نقد و بررسی وضعیت شابک در ایران و وب سایت خانه کتاب بود. در این نشست اعلام شد «ناشران در ایران ظرف 24 ساعت می‌توانند شابک دریافت کنند.»
«مرجع نشر» محصول همکاری ناشران و خانه کتاب
یکی از اقدامات موسسه خانه کتاب جمع‌آوری اطلاعات ناشران در قالب مجموعه مرجع نشر است. این اثر در بیست و هشتمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران با حضور مجید غلامی‌جلیسه، مدیرعامل موسسه خانه کتاب رونمایی شد. «کمک صنوف نشر نبود مرجع نشر تولید نمی‌شد» «معرفی 12 صنف در مرجع نشر ایران»، «معرفی فعالیت 5160 ناشر در کشور»، «روزآمدی و تکمیل مشارکتی بر مبنای خوداظهاری» و «خانه کتاب برای خدمت به اهالی نشر تاسیس شده است» کلید‌واژه‌های مطرح شده در این آیین رونمایی بود.
رونمایی‌های کمیته علمی ــ فرهنگی نمایشگاه 28
موسسه خانه کتاب در سالن «کتاب و رسانه» بخش علمی و فرهنگی نمایشگاه بیست و هشتم با هدف معرفی فعالیت‌های رسانه‌ها در حوزه کتاب در سه بخش سایت‌های تخصصی کتاب، نشریات تخصصی کتاب و رسانه‌های عمومی برنامههای متنوعی را برنامه‌ریزی کرده بود. در این سالن رسانه‌هایی مانند رادیو فرهنگ، شبکه خبر، روزنامه ایران، روزنامه جوان، خبرگزاری ایکنا، خبرگزاری ایرنا، خبرگزاری کتابداری ایران، ماهنامه اندیشه پویا، ماهنامه مهرنامه، ماهنامه همشهری داستان، ماهنامه شهرزاد، فصلنامه‌های تخصصی نقد کتاب زیرنظر موسسه خانه کتاب، فصلنامه جهان کتاب، ماهنامه تجربه، نشریه آینه میراث، نشریه نامه بهارستان، نشریه گزارش میراث، دو هفته‌نامه مهر، فصلنامه کتاب مهر، سایت‌های آدینه بوک، آی کتاب، پرشین بوک و فروشگاه اینترنتی شهر کتاب به معرفی فعالیت‌های کتاب محور خود پرداختند.
برگزاری دو مسابقه «اینستا کتاب» و «داستان نا‌تمام» نیز از دیگر ابداعات موسسه خانه کتاب در بیست و هشتمین دوره نمایشگاه کتاب بود.
سالن «کتاب و هنر» با برگزاری 21 نشست بیشترین آمار برنامه را به خود اختصاص داد. محوریت برنامههای سالن «کتاب و هنر» برگزاری نشست‌هایی در زمینه بررسی کتاب‌های منتشر شده در حوزه‌های مختلف هنر و برپایی نشست‌های رونمایی کتاب و کتابخوانی با حضور هنرمندان بود. قدردانی از رضا کیانیان برای تالیف کتاب‌های متعدد، رونمایی از کتاب‌های هنرمندانی مانند داریوش ارجمند، داریوش اسدزاده، مسعود رایگان و کتابخوانی امیرعلی نبویان، مارال دوستی و نیلوفر لاری‌پور از‌جمله برنامههای این سالن بود. علی معلم، ابوالفضل جلیلی، عباس کریمی، مسعود رایگان و داریوش ارجمند از دیگر مهمانان سالن «هنر و رسانه» بودند.
رونمایی از «ضریح عشق»
برپایی برنامههای یک روزه برای استان‌های قزوین، قم، خراسان رضوی، کردستان، مازندران، گیلان، زنجان، فارس، همدان، کرمان و هرمزگان در سالن امور استان‌ها برگزار شد. توجه به اقدامات مختلف استان‌ها در حوزه کتاب موجب شده بود تا برنامههای این سالن از سوی مخاطبان مورد توجه ویژه قرار بگیرد. محور اصلی برنامههای سالن به معرفی فعالیت‌های حوزه نشر و کتاب استان مربوطه و اجرای برنامههای فرهنگی- هنری مرتبط با کتاب اختصاص داشت.
در سالن‌های «پایتخت کتاب ایران»، «ادیان و اقدام در آئینه نشر» که در نیم‌طبقه دوم شبستان برپاشده بود همچنین در سالن‌های «کارنامه نشر» و «جشنواره‌های کتاب» در روزهای نمایشگاه میزگردهای متعددی با موضوع بررسی وضعیت نشر برگزار شد.
رونمایی از «سیره و سخن پیامبر خدا (ص)» در فقدان صاحب اثر
دکتر صادق آئینه‌وند، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی 17 اردیبهشت‌ماه سال 1394 درگذشت. موسسه خانه کتاب رونمایی از کتاب «سیره و سخن پیامبر خدا (ص)» آخرین اثر استاد آئینه‌وند را در نمایشگاه کتاب برگزار کرد. مراسم نکوداشت علی رفیعی علا مرودشتی، نویسنده، کتاب‌شناس، مصحح و محقق برجسته كشور نیز به همت موسسه خانه کتاب برگزار شد.
موسسه خانه کتاب در دوره‌‌های پیشین نیز در برگزاری برنامههای متنوع نمایشگاه بینالمللی نمایشگاه کتاب مشارکت و حضوری فعال داشت. بهعنوان مثال برگزاری و ساماندهی نشست‌های تخصصی سرای اهل قلم نمایشگاه از این دسته برنامه‌هاست.
نگاهی کوتاه به برنامههای خانه کتاب در نمایشاه 27
از جمله اقدامات موسسه خانه کتاب در دوره بیست و هفتم نمایشگاه بینالمللی کتاب، ایجاد «سالن ترجمه» بود. دکتر علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از رئیس وقت موسسه خانه کتاب برای ایجاد این سالن قدردانی کرد.
تولید «نرم‌افزار نمایشگاه کتاب» با هدف ارائه خدمات به بازدیدکنندگان بیست و هفتمین دوره نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران نیز از فعالیت‌های موسسه در این دوره محسوب می‌شد. برای استفاده از این امکان کافی بود تا بازدیدکنندگان وایفای تلفن هوشمند خود را روشن کنند. اطلاعات ناشــران در این نرم‌افزار براســاس دسته‌های عمومی، دانشــگاهی، کودک و نوجوان، آموزشــی و بین‌الملل فهرست شده بودند؛ علاوه براین نام همه کتاب‌های ناشران، تازه‌ترین اخبار و نقشه نمایشگاه قابل دریافت بود.
برگزاری نکوداشت دو فعال عرصه صنعت نشر محمد زهرایی، بنیانگذار نشر «کارنامه» و احمد عطایی، بنیانگذار نشر «عطایی» از دیگر فعالیت‌های موسسه خانه کتاب در دوره بیست و هفتم بود. ایجاد «سرای استقبال از اندیشه‌گران و فرهیختگان» نخستین‌بار به همت موسسه خانه کتاب در بیست و هفتمین دوره نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران میزبان چهره‌های علمی و دانشگاهی بود.
برگزاری نمایشگاه کتاب تهران در مکانی ثابت و استاندارد خواست کتاب‌دوستان و فعالان حوزه نشر همچنین مسئولان اداره امور شهر تهران بود. امروز شاهد این اتفاق هستیم و «شهر آفتاب» میزبان اهالی قلم و کتاب در بیست و نهمین نمایشگاه کتاب تهران است. نهاد‌ها و موسسه‌های دخیل در امر نشر و ترویج فرهنگ کتابخوانی صاحبخانه شدن نمایشگاه کتاب را فرصتی مناسب می‌دانند. موسسه خانه کتاب با توجه به سابقه حمایت ترویج فرهنگ کتابخوانی نقش مهمی در این فرصت دارد.
نظر شما